*Αθανάσιος Τσάκαλος

Μέχρι σήμερα, έχει γίνει αναφορά σε περισσότερες από 110 ένοπλες συγκρούσεις. Μερικές από αυτές τις συγκρούσεις γίνονται πρωτοσέλιδα, άλλες όχι. Ορισμένες από αυτές ξεκίνησαν πρόσφατα, ενώ άλλες έχουν διαρκέσει για περισσότερα από 50 χρόνια.

Ωστόσο, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022 η DEFENCE ReDEFiNED παρακολουθούσε το παγκόσμιο τοπίο των συγκρούσεων, αποτυπώνοντας τις δυναμικές, τους δρώντες και τους παράγοντες των συγκρούσεων, καθώς και τις προοπτικές ειρήνης ή περαιτέρω κλιμάκωσης.

Σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το περίπλοκο αυτό τοπίο, αυτό το άρθρο στοχεύει να χαρτογραφήσει και να καλύψει τις εστίες συγκρούσεων στην Αμερική, την Ευρώπη και την Ευρασία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, την υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και πέρα​ αυτών. Παρόμοια άρθρα είχαμε αναφέρει και στο παρελθόν και περισσότερα για αυτά μπορείτε να μάθετε εδώ. 

Κατ’ αρχήν, τον Φεβρουάριο του 2022, καθώς ο κόσμος εξακολουθούσε να βιώνει την καταστροφική “κληρονομιά” της πανδημίας του κορονοϊού, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε την πιο καταστροφική διακρατική ένοπλη σύγκρουση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πλήττοντας ακόμα την παγκόσμια οικονομία με άλλο ένα μεγάλο πλήγμα στις αλυσίδες εφοδιασμού γεωργικών αγαθών και ενέργειας. 

Προσθέτοντας στις προϋπάρχουσες πληθωριστικές πιέσεις μέσω των επιπτώσεών του στα σιτηρά, τα λιπάσματα και τις τιμές της ενέργειας, ο πόλεμος τροφοδότησε παράλληλα τη φτώχεια, την ανισότητα και την επισιτιστική ανασφάλεια.

Διαβάστε επίσης: ΟΗΕ | Η Ινδία ξεπερνάει σε πληθυσμό την Κίνα – Οι επιπτώσεις της δημογραφικής έκρηξης

Όπως υποδηλώνουν οι ακόλουθες εστίες συγκρούσεων για το 2022, οι ένοπλες συγκρούσεις θα καλύψουν με μαύρο πέπλο τον κόσμο και το νέο έτος.

Αμερική

Οι εστίες συγκρούσεων στην Αμερικανική Ήπειρο παραμένουν ζοφερές εν μέσω της αυξανόμενης πολιτικής επιρροής και της διεθνικής εμβέλειας των εγκληματικών ομάδων και της αυξανόμενης ζήτησης για παράνομες ναρκωτικές ουσίες. 

Έτσι, δημιουργούνται ακόμη περισσότερες ευκαιρίες σε εγκληματικές ομάδες για  να εδραιωθούν στις τοπικές κοινωνίες αμφισβητώντας τη νομιμότητα και την ικανότητα των κρατικών θεσμών να κυβερνούν. 

• Κολομβία: Η Κολομβία έχει βιώσει μία από τις μεγαλύτερες ένοπλες συγκρούσεις στη σύγχρονη εποχή. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση της Κολομβίας εξακολουθεί να εμπλέκεται σε παράλληλες συγκρούσεις με μη κρατικούς δρώντες εναντίον της ομάδας ELN (Ejército de Liberación Nacional) και της ομάδας FARC-EP (Bloque Oriental / Eastern Bloc).
• Μεξικό: Η κυβέρνηση του Μεξικού συμμετείχε σε δύο παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις κατά του καρτέλ Cartel Jalisco Nueva Generación (CJNG) και του Καρτέλ Cartel Sinaloa συμπεριλαμβανομένης και της βίας μεταξύ των δύο καρτέλ.
• Στην Κόστα Ρίκα και τον Παναμά στην Κεντρική Αμερική, οι κατασχέσεις ναρκωτικών αυξάνονται, ενώ στο Εκουαδόρ στη Νότια Αμερική, οι ανταγωνισμοί των συμμοριών έχουν προκαλέσει σφαγές μεγάλης κλίμακας τα τελευταία χρόνια.

Διαβάστε επίσης: Ελλάδα | Δεκτή ως παρατηρητής στην Ένωση SICA

Ευρασία

Οι ακόλουθες αναζωπυρώσεις (μικρές ή μεγάλες) σε εδάφη που τελούν υπό στρατιωτική κατοχή (military occupation) και οι παγωμένες συγκρούσεις (frozen conflicts) αποτελούν την πλειοψηφία των ένοπλων συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή της Ευρασίας.

• Μολδαβία: Η Ρωσία κατέχει μέρος της επικράτειας της Μολδαβίας από το 1990 και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η ρωσική κατοχή εκτείνεται σε μια λωρίδα γης στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνείστερου της Μολδαβίας, γνωστή ως Υπερδνειστερία. Μάλιστα η Υπερδνειστερία (Μη αναγνωρισμένη ως κράτος διεθνώς) είχε επανέλθει στην επικαιρότητα λόγω του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου και ειδικότερα η πιθανολογούμενη συνένωση της με τις Ρωσικές Δυνάμεις μέσω Ουκρανίας, θα σηματοδοτούσε μεταξύ άλλων την πλήρη αποκοπή της Ουκρανίας από τη Μαύρη Θάλασσα, και εξάπλωση του πολέμου στη Μολδαβία.
• Γεωργία: Η Ρωσία κατέχει τις περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας στη Γεωργία. Αυτονομιστικά κινήματα δραστηριοποιούνται στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία. Δεκατέσσερα χρόνια μετά τον ρώσο-γεωργιανό πόλεμο η Μόσχα συνεχίζει να διευρύνει τον παράνομο έλεγχο της στα κατεχόμενα εδάφη της Γεωργίας ακολουθώντας μία λιγότερο συγκρουσιακή προσέγγιση.
• Ουκρανία: Μεταξύ Φεβρουαρίου 2014 και Φεβρουαρίου 2022, υπήρξε διεθνής ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κριμαία και παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ της Ουκρανίας και των αυτονομιστικών ομάδων στα ανατολικά της χώρας. Στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, ξεκινώντας έτσι μια νέα φάση της σύγκρουσης. 

Διαβάστε επίσης: Γερμανία | Δρομολογείται το “Σχέδιο Μάρσαλ” για την Ουκρανία

Ωστόσο, αυτές οι μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις στην Ανατολή μετατράπηκαν σε διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις τον Φεβρουάριο του 2022, καθώς η Ρωσία άρχισε να ασκεί συνολικό έλεγχο στις ομάδες αυτές. Επί του παρόντος, η Ρωσία καταλαμβάνει ολόκληρο το Ντονμπάς συν δύο νότιες περιφέρειες, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια, καθώς και την Κριμαία με την Ουκρανία να αντεπιτίθεται σθεναρά με τη βοήθεια των ΗΠΑ και της ΕΕ.

• Ναγκόρνο Καραμπάχ: Συγκρούσεις γίνονται τακτικά στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Τον Σεπτέμβριο, οι μάχες μεταξύ των δύο χωρών είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο συνολικά 286 ατόμων και από τις δύο πλευρές, τροφοδοτώντας φόβους για έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας όπως αυτός που ξέσπασε το 2020 με τραγικό απολογισμό 6.500 ανθρώπους το 2020. 

Η σύγκρουση συνδέεται με εδαφικές διαφορές, κυρίως γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. ορεινή περιοχή που κατοικείται κυρίως από Αρμένιους, η οποία αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με τη βοήθεια του Ερεβάν. Ένας πρώτος πόλεμος είχε προκαλέσει τότε τουλάχιστον 30.000 θανάτους. Μετά τον πόλεμο του 2020, ο οποίος έληξε με μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός υπό την αιγίδα της Μόσχας, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν διεξάγουν δύσκολες διαπραγματεύσεις με πολλές παράλληλες πρωτοβουλίες.

Διαβάστε επίσης: Ρωσία | Πυρηνική αποτροπή στις περιοχές που θα προσαρτηθούν – Τελευταία μέρα δημοψηφισμάτων

Βαλκάνια

• Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Σήμερα η χώρα βασίζεται σε ένα περίπλοκο πολιτικό σύστημα που χωρίζει τη χώρα σε δύο οντότητες. Από τη μία πλευρά, έχουμε τη Δημοκρατία της Σέρπσκα (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας), όπου οι Σέρβοι αποτελούν την πλειοψηφία, και από την άλλη, την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που αποτελείται κυρίως από Βόσνιους και Κροάτες. 

Η ΕΕ προειδοποιεί ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο πολέμου τώρα που η αποστολή της Ειρηνευτικής Δύναμης της ΕΕ (EUFor) πρόκειται να λήξει. Μέχρι σήμερα, η εν λόγω δύναμη έχει εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό τη δύσκολη ισορροπία στην περιοχή. 

Σε μια έκθεση του ΟΗΕ που κυκλοφόρησε από τον The Guardian, ο Christian Schmidt, Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, είπε ότι εάν οι Σέρβοι αυτονομιστές πραγματοποιήσουν την απειλή τους και σχηματίσουν τον δικό τους στρατό, χωρίζοντας έτσι τις Ένοπλες Δυνάμεις στα δύο, θα χρειαστεί περαιτέρω ειρηνευτικές δυνάμεις, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ήδη τεταμένη κατάσταση δεν θα κλιμακωθεί.

• Κοσσυφοπέδιο και Σερβία: Οι δύο πρώην συνιστώσες της Γιουγκοσλαβίας βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης, μετά την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της σερβικής κοινότητας και της ηγεσίας του Κοσσυφοπεδίου. Οι τελευταίες εξελίξεις ενδέχεται, ωστόσο, να επηρεάσουν ευρύτερα την κατάσταση στα Βαλκάνια, καθώς το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί υπαρξιακό ζήτημα για το Βελιγράδι, το οποίο μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην περιοχή. 

Οι αντιδράσεις των Σέρβων του Κοσόβου εντάθηκαν, καθώς δεν είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν την εξουσία ενός κράτους που θεωρούν παράνομο. Στο Βελιγράδι, η μοίρα των συμπατριωτών τους στο Κοσσυφοπέδιο είναι βασικό ζήτημα, αφού δεν μπορεί να αποδεχθεί ούτε την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου ούτε την κακομεταχείριση των Σέρβων στη χώρα. Σε περίπτωση που στο μεταξύ ξεσπάσει βία στις επαρχίες του Κοσσυφοπεδίου, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί σε μια περίοδο ραγδαίων αλλαγών στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Διαβάστε επίσης: Σύνοδος Κορυφής | Στην ατζέντα Δυτικά Βαλκάνια, Τουρκία και “διευρυμένη κοινότητα”

Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική

Αυτή είναι, σε αριθμούς, η περιοχή που πλήττεται περισσότερο: περισσότερες από 45 ένοπλες συγκρούσεις, τόσο στρατιωτικές κατοχές εδαφών όσο και ένοπλες συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα αυτήν τη στιγμή σε όλη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στις ακόλουθες περιοχές:

• Κύπρος: Η Τουρκία ως κατοχική δύναμη κατέχει παράνομα το βόρειο τμήμα της Κύπρου. Η Τουρκία ασκεί τον έλεγχο τόσο με την παρουσία των ενόπλων δυνάμεών της όσο και με την εξουσία που ασκεί στο αυτοαποκαλούμενο ψευδοκράτος Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, που είναι η de facto αρχή στην περιοχή. Οι Τούρκοι συνεχίζουν να δημιουργούν συνθήκες αστάθειας και να ενισχύουν τις δυνάμεις τους.
• Αίγυπτος: Η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει εμπλακεί σε ένοπλη σύγκρουση εναντίον του Wilayat Sinai, ενός ένοπλου μη κρατικού παράγοντα που έχει ορκιστεί πίστη στην οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Επιπλέον, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει αεροπορικές επιδρομές κατά του Wilayat Sinai στην Αίγυπτο με τη συγκατάθεση της αιγυπτιακής κυβέρνησης.
• Ιράκ: Το Ιράκ έχει εμπλακεί σε ένοπλη σύγκρουση κατά του Ισλαμικού Κράτους στην επικράτειά του από τον Ιανουάριο του 2014. Το Ιράκ εμπλέκεται επίσης σε μια διεθνή ένοπλη σύγκρουση με την Τουρκία λόγω της χρήσης βίας από την τελευταία εναντίον Κούρδων μαχητών στο βόρειο Ιράκ χωρίς τη συγκατάθεση του Ιράκ.
• Ισραήλ: Η κατοχή επί των Υψιπέδων του Γκολάν, των προαστίων Σεμπάα και των παλαιστινιακών εδαφών (Δυτική Όχθη, Ανατολική Ιερουσαλήμ, και Λωρίδα της Γάζας) συνεχίζεται με πολλές φορές βίαιη καταστολή. Επιπλέον, οι ένοπλες συγκρούσεις στη Συρία εναντίον ιρανικών στόχων είναι κάτι παραπάνω από τακτικές, οδηγώντας σε μια σειρά από βραχύβιες ένοπλες συγκρούσεις.
• Λιβύη: Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι το 2011, η Λιβύη βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς πολιτικής αναταραχής και σχετικής ένοπλης βίας. Η ύπαρξη ανταγωνιστικών κυβερνήσεων και το φαινομενικά συνεχώς μεταβαλλόμενο καστ διαφορετικών ένοπλων ομάδων, που συχνά αλλάζουν συμμαχίες και φαίνεται να λειτουργούν αυτόνομα, επιδείνωσαν την κατάσταση και οδήγησαν σε γενική αβεβαιότητα. 

Από το 2014, υπάρχουν αλληλεπικαλυπτόμενες συνεχιζόμενες ένοπλες συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκεται η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης (GNA), ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA), διάφορες ένοπλες ομάδες και παρεμβαίνουσες ξένες δυνάμεις.

Διαβάστε επίσης: Ισραήλ – ΗΑΕ | Ιστορική συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών

• Δυτική Σαχάρα: Το Μαρόκο έχει καταλάβει τη Δυτική Σαχάρα από τον Οκτώβριο του 1975.
• Συρία: Η Συρία βρίσκεται επί του παρόντος σε μια σειρά ένοπλων συγκρούσεων. Πρώτον, η συριακή κυβέρνηση έχει εμπλακεί σε αρκετές ένοπλες συγκρούσεις ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα ομάδων αποτελούμενων από ένοπλους διαφόρων παρατάξεων και οργανώσεων. Δεύτερον, υπάρχει ένοπλη σύγκρουση μεταξύ της Συρίας και των μελών του διεθνούς συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και τρίτον υπάρχει στρατιωτική κατοχή τμημάτων της βόρειας Συρίας από την Τουρκία.
• Υεμένη: Υπάρχουν επί του παρόντος πολλές παράλληλες και αλληλοεπικαλυπτόμενες ένοπλες συγκρούσεις στην Υεμένη, κυρίως μεταξύ της κυβέρνησης κατά των Χούτι, της Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο και του Νότιου Μεταβατικού Συμβουλίου (Southern Transitional Council), καθώς και μεταξύ ενόπλων ομάδων. Η κυβέρνηση υποστηρίζεται από διεθνή συνασπισμό με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία (κυρίως κατά του Ιράν).
• Τουρκία: Η Τουρκία έχει εμπλακεί σε ένοπλη σύγκρουση στο έδαφός της κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, η οποία εκτείνεται στο Ιράκ και τη Συρία μέσω κατοχής εδαφών αυτών, ενώ παράνομα κατέχει και το Βόρειο κομμάτι της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Ιράν: Οι πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν αποτελούν επίκεντρο της διεθνούς διπλωματίας εδώ και δεκαετίες. Αντιμέτωπο με κατηγορίες για καταδίωξη πυρηνικών όπλων κατά παράβαση των δεσμεύσεων του για τη NPT, το Ιράν σύναψε συμφωνία το 2015, το JCPOA, για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος. Ωστόσο, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018 και οι επακόλουθες ιρανικές παραβιάσεις των οριών εμπλουτισμού ουρανίου θέτουν αμφιβολίες για το μέλλον της συμφωνίας.

Την ίδια στιγμή, από τον Λίβανο και τη Συρία μέχρι το Ιράκ, την Παλαιστίνη και την Υεμένη, το Ιράν χρηματοδοτεί, εξοπλίζει και εκπαιδεύει πολιτοφυλακές και ομάδες για να επιτύχει τους πολιτικούς του στόχους (Shia Crescent) βρισκόμενο διαρκώς βαθιά εμπλεκόμενο σε διάφορες πολεμικές δραστηριότητες.

Διαβάστε επίσης: Αλέξανδρος Δρίβας | Η συμμετοχή των ΗΠΑ στο τριμερές σχήμα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (3+1)

Αφρική

Η Αφρική έρχεται δεύτερη στον αριθμό των ένοπλων συγκρούσεων ανά περιοχή με περισσότερες από 35 ένοπλες συγκρούσεις λόγω αλληλεπικαλυπτόμενων τοπικών εξεγέρσεων, χρόνιου ελλείμματος διακυβέρνησης και διεθνικού τζιχαντισμού που λαμβάνουν χώρα σε:

• Μπουρκίνα Φάσο: Η Μπουρκίνα Φάσο συμμετέχει σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις κατά ορισμένες τζιχαντιστικές ομάδες, ιδίως των Ansaroul Islam, Islamic State in West Africa Province (ISWAP), Islamic State in the Greater Sahara (ISGS), και Group for the Support of Islam and Muslims (JNIM).
• Καμερούν: Το Καμερούν εμπλέκεται σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις κατά της Μπόκο Χαράμ στον Άπω Βορρά και εναντίον ορισμένων αγγλόφωνων αυτονομιστικών ομάδων, που μάχονται εναντίον της κυβέρνησης για την ανεξαρτησία της περιοχής στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές.
• Κεντροαφρικανική Δημοκρατία: Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία εμπλέκεται σε έναν αριθμό ένοπλων συγκρούσεων ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα ομάδων ανταρτών, ιδίως των ex-Séléka and anti-Balaka. 
• Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει εμπλακεί σε αρκετές ένοπλες συγκρούσεις στο έδαφός της εναντίον ορισμένων μη κρατικών ενόπλων ομάδων, κυρίως των Allied Democratic Forces (ADF), Mai-Mai Yakutumba, Democratic Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR), και Cooperative for Development of the Congo (CODECO). 
• Αιθιοπία: Η Αιθιοπία εμπλέκεται σε δύο παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις εναντίον των ομάδων Tigray People’s Liberation Front (TPLF) και Oromo Liberation Army (OLA).

Διαβάστε επίσης: Αεροπορική επιδρομή ΗΠΑ στη Σομαλία, η πρώτη επί προεδρίας Μπάιντεν, κατά της Αλ Κάιντα

• Μάλι: Το Μάλι εμπλέκεται σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις ενάντια σε διάφορες ομάδες ανταρτών, με πιο αξιοσημείωτη την Jama’at Nusrat al-Islam wal-Muslimin (JNIM) και το Ισλαμικό Κράτος στη Μεγάλη Σαχάρα (ISGS). 
• Μοζαμβίκη: Η Μοζαμβίκη συμμετέχει σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις εναντίον αντιστοίχως αποσπασμένων ομάδων του κόμματος RENAMO (Mozambican National Resistance), όπως η Στρατιωτική Χούντα RENAMO και η λεγόμενη ομάδα Al-Shabab.
• Νιγηρία: Η Νιγηρία εμπλέκεται σε δύο παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις εναντίον των μη κρατικών ένοπλων ομάδων Μπόκο Χαράμ και του Ισλαμικού Κράτους στην επαρχία της Δυτικής Αφρικής (ISWAP). 
• Σενεγάλη: Η κυβέρνηση της Σενεγάλης εμπλέκεται σε ένοπλη σύγκρουση στο Casamance, το νοτιοδυτικό άκρο της Σενεγάλης, με το Mouvement des Forces Démocratiques de la Casamance (MFDC), μια μη κρατική ένοπλη ομάδα.
• Σομαλία: Η κυβέρνηση της Σομαλίας εμπλέκεται σε ένοπλη σύγκρουση στο έδαφός της κατά της αλ-Σαμπάαμπ, η οποία έχει ορκιστεί πίστη στην Αλ Κάιντα. Επίσης, η πειρατεία βρίσκεται σε έξαρση.
• Νότιο Σουδάν: Από τον Δεκέμβριο του 2013, το Νότιο Σουδάν και οι ένοπλες δυνάμεις του έχουν εμπλακεί σε ένοπλες συγκρούσεις με αντιφρονούντες ένοπλες δυνάμεις.
• Σουδάν: Η κυβέρνηση του Σουδάν εμπλέκεται σε χωριστές ένοπλες συγκρούσεις εναντίον ορισμένων μη κρατικών ένοπλων ομάδων, ιδίως του Justice and Equality Movement (JEM) και του Sudan Liberation Movement/Army–Abdel Wahid, και τουλάχιστον δύο φατριών του κινήματος Sudan People’s Liberation Movement/Army–North (SPLM-North).

Συμμετείχε επίσης σε θανατηφόρες συνοριακές συγκρούσεις στο Τρίγωνο al-Fashaga τον Ιούνιο του 2022 με την Αιθιοπία σε μια διαμάχη που διασταυρώνεται με το ζήτημα του Μεγάλου Αιθιοπικού Φράγματος της Αναγέννησης, μια σύγκρουση που συμπεριλαμβάνει επίσης την Αίγυπτο. 

• Ρουάντα: Οι εντάσεις μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό και της Ρουάντα έχουν επίσης αυξηθεί λόγω της παρουσίας μη κρατικών ένοπλων ομάδων σε παραμεθόριες περιοχές. 
• Μια τάση μετάδοσης βίας (spill-over effect) από το Σαχέλ σε ορισμένες από τις παράκτιες χώρες της Δυτικής Αφρικής ήταν εμφανής κατά την περίοδο αναφοράς, με επιθέσεις στο Μπενίν, την Ακτή Ελεφαντοστού και το Τόγκο.

Διαβάστε επίσης: Μοζαμβίκη | Το Ισλαμικό Κράτος κατέκτησε την Πάλμα – Χιλιάδες αγνοούμενοι, εκτοπισμένοι και νεκροί – VIDEO

Ασία

• Ινδία: Η Ινδία εμπλέκεται σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας – Μαοϊκό (αυτή η ομάδα αναφέρεται συχνά και ως Ναξαλίτες), καθώς και εναντίον των αυτονομιστικών ομάδων στο Τζαμού και Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία (J&K ).

Η Ινδία και η Κίνα εμπλέκονται σε μια παρατεταμένη ένοπλη σύγκρουση για τον έλεγχο δύο κύριων περιοχών, δηλαδή του Aksai Chin και του Arunachal Pradesh, και ορισμένων μικρότερων περιοχών κατά μήκος των σινο-ινδικών συνόρων.

Η Ινδία και το Πακιστάν εμπλέκονται σε παρατεταμένη ένοπλη σύγκρουση για το καθεστώς του Κασμίρ.

• Αφγανιστάν: Τον Αύγουστο του 2021, μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν ανέλαβαν γρήγορα τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Καμπούλ, και έγιναν η αποτελεσματική κυβέρνηση του Αφγανιστάν. Κατά συνέπεια, επί του παρόντος η κυβέρνηση των Ταλιμπάν εμπλέκεται σε παράλληλες ένοπλες συγκρούσεις με την επαρχία Χορασάν του Ισλαμικού Κράτους (IS-KP), και τα κινήματα National Resistance Front, Afghanistan Resistance Front και High Council for Resistance.
• Μιανμάρ: Εξεγέρσεις συνεχίζονται στη Μιανμάρ από το 1948. Η σύγκρουση έχει σε μεγάλο βαθμό εθνοτική βάση, με αρκετές εθνοτικές ένοπλες ομάδες να πολεμούν τις ένοπλες δυνάμεις της Μιανμάρ για αυτοδιάθεση. Η σύγκρουση προκύπτει κυρίως από τη θρησκευτική και κοινωνική διαφοροποίηση μεταξύ των Βουδιστών Ραχίν και των Μουσουλμάνων Ροχίνγκια. Τελευταίο επεισόδιο σε αυτή τη διαρκώς αναθερμόμενη σύγκρουση αποτελεί το πραξικόπημα της 1ης Φεβρουαρίου 2021, όταν ο στρατός της Μιανμάρ άρπαξε την εξουσία ενώ η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση συνελήφθη και κρατείται.
• Πακιστάν: Η κυβέρνηση του Πακιστάν έχει εμπλακεί σε ένοπλες συγκρούσεις με διάφορες ένοπλες ομάδες που δρουν σε όλη την επικράτειά του, ιδιαίτερα με ομάδες που συνδέονται με τους Ταλιμπάν στις Ομοσπονδιακά Διοικούμενες Φυλετικές Περιοχές και με μαχητές ανεξαρτησίας στο Μπαλουχιστάν, ενώ έχει ήδη αναφερθεί η αντιπαλότητα με την Ινδία για το Κασμίρ.
• Φιλιππίνες: Η κυβέρνηση των Φιλιππίνων εμπλέκεται σε πολλαπλές ένοπλες συγκρούσεις ενάντια στις ομάδες Moro National Liberation Front, Moro Islamic Liberation Front, Bangsamoro Islamic Freedom Fighters, Maute Group, Abu Sayyaf Group και New People’s Army.
• Ταϊβάν: Η εμβάθυνση των εντάσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για την Ταϊβάν αποτελεί επίσης σημαντικό κίνδυνο για την παγκόσμια ασφάλεια.
• Βόρεια Κορέα: Το πυρηνικό ζήτημα της Βόρειας Κορέας είναι ένα από εκείνα τα αιώνια προβλήματα που δεν φαίνεται να εξαφανίζονται ποτέ.

Διαβάστε επίσης: Αφγανιστάν | Στην Καμπούλ οι Ταλιμπάν – Συνεδριάζει ο ΟΗΕ

Αναδυόμενες εστίες σύγκρουσης  

• Διάστημα: Τα τελευταία χρόνια, τα κράτη έχουν αρχίσει να “ακονίζουν τα ξίφη τους” για το διάστημα. Προς το παρόν, βλέπουμε τα κράτη να δοκιμάζουν την διαστημική τους τεχνολογία. Δεν υπήρξε ποτέ ένοπλη σύγκρουση στο διάστημα, αλλά είναι δυνητικά η επόμενη αρένα για μάχη.
• Αρκτική: Λόγω των μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών πιέσεων, η αποασφαλειοποίηση της Αρκτικής, μιας περιοχής πλούσιας σε ενεργειακούς πόρους και εν δυνάμει θαλάσσια οδό, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 δεν ήταν επιτυχής. Αυτή η αποτυχία απαντά το ερώτημα γιατί σήμερα, η Αρκτική φαίνεται να “θερμαίνεται” πιο γρήγορα από ποτέ.

Ενώ κράτη όπως η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ξεκινήσει μια στρατιωτικοποίηση και πιθανόν πυρηνοποίηση της Αρκτικής, άλλα κράτη της Αρκτικής όπως ο Καναδάς και η Νορβηγία έχουν κινητοποιηθεί για πρωτοβουλίες συνεργασίας εκεί.

Ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον;

Εκατό εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους το 2022. Ο αριθμός των 100 εκατομμυρίων, που περιλαμβάνει όσους διαφεύγουν από συγκρούσεις, βία, παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διώξεις, ανακοινώθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και περιγράφηκε από τον επικεφαλής της υπηρεσίας ως “ένα ρεκόρ που δεν έπρεπε ποτέ να σημειωθεί”.

Ο αριθμός αυξάνεται από περίπου 90 εκατομμύρια το 2021. Τα ξεσπάσματα βίας ή οι παρατεταμένες συγκρούσεις ήταν βασικοί μεταναστευτικοί παράγοντες σε πολλά μέρη του κόσμου. Χιλιάδες απελπισμένοι μετανάστες έβλεπαν τη Δύση ως προτιμώμενο προορισμό, θέτοντας τη ζωή τους στα χέρια εμπόρων ανθρώπων και ξεκινώντας επικίνδυνα ταξίδια στις θάλασσες, πολλά από τα οποία κατέληγαν σε τραγωδία.

Ευχή όλων μας, στο τέλος του 2023, κατά την διάρκεια που θα γράφεται ο επίλογος του τότε άρθρου με την ανασκόπηση των συγκρούσεων, να έχουμε πολύ λιγότερα να γράψουμε προσδοκώντας σε ένα πολύ καλύτερο αύριο.