**Νικόλας Χριστοδουλίδης

Το ηλικιακό όριο και η έλλειψη ουσιαστικών χρηματοοικονομικών κινήτρων στερούν από την Εθνική Φρουρά (ΕΦ) και κατ’ επέκτασιν την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ), μία συγκεκριμένη ομάδα ατόμων, τα οποία θα διαδραμάτιζαν καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση διαφόρων ειδών απειλών, οι οποίες δυνατόν να παρουσιαστούν στο προσεχές μέλλον

Το μικρό αυτό κείμενο αποτελεί το πρώτο από σειρά δύο άρθρων που έχουν να κάνουν με την αναθεώρηση του θεσμού του ΣΥΟΠ και τα οποία αφορούν τις κατ’ εξοχήν Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων της Εθνική Φρουράς. Αυτές δεν είναι άλλες από τη Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών (ΜΥΚ) της Διοίκησης Ναυτικού και τον Λόχο Ειδικών Επιχειρήσεων (ΛΕΕ) της Διοίκησης Καταδρομών. 

Ο λόγος για τον οποίο τα εν λόγω άρθρα εστιάζουν στην αναθεώρηση του θεσμού των συμβασιούχων οπλιτών ΜΟΝΟ για τις δύο Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων της ΕΦ είναι απλός. Οι ΣΥΟΠ οι οποίοι υπηρετούν στις εν λόγω μονάδες είναι πολύ παραπάνω από απλοί συμβασιούχοι οπλίτες. Είναι εκείνοι οι επαγγελματίες που δουλεύουν με ακούραστο ζήλο, είναι αυτοί που αγαπούν την Κύπρο και δουλεύουν αθόρυβα υπό τις πλέον αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες. Είναι αυτοί που βάζουν πάντα πάνω απ’ όλα την αποστολή και την υπηρεσία προς την πατρίδα.

Διαβάστε επίσης: ΛΟΚ | Απονομή Πράσινου Μπερέ σε Δόκιμους Αξιωματικούς και ΣΥΟΠ – Φωτογραφίες

Το 2016, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για άμεση πρόσληψη δέκα αποφοίτων της Σχολής Υποβρυχίων Καταστροφών ως ΣΥΟΠ στη Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών, εισάγεται στην Κύπρο ο θεσμός του ΣΥΟΠ. Πρωταρχικός στόχος της ΚΔ ήταν η ενδυνάμωση τόσο σε ποιοτικό αλλά κυρίως σε ποσοτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού της ΕΦ, η οποία το προηγούμενο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με επίσημες πηγές, αντιμετώπιζε ποσοστά φυγοστρατίας της τάξεως του 20%, ενώ το τρέχον χρονικό διάστημα το ποσοστό φυγοστρατίας κυμαίνεται στο 2%. 

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα προαναφερθέντα ποσοστά φυγοστρατίας δεν αντικατοπτρίζουν σε καμία περίπτωση την πραγματική κατάσταση που επικρατεί, με αποτέλεσμα το πρόβλημα της φυγοστρατίας να συνεχίζει να διογκώνεται και να συντελεί στην ουσιαστική μείωση του αξιόμαχου της Εθνικής Φρουράς.

Επιπρόσθετα, ο θεσμός του ΣΥΟΠ θα παρείχε την απαιτούμενη εξισορρόπηση που χρειαζόταν η τότε κυβέρνηση για την εκπλήρωση της προεκλογικής υπόσχεσης της μείωσης της θητείας από τους 24 μήνες στους 14 μήνες. Στόχο του τρέχοντος άρθρου δεν αποτελεί η κριτική οποιασδήποτε πράξης εκ μέρους της τότε κυβέρνησης αλλά η αφύπνιση και η λήψη ουσιαστικών μέτρων για την επίλυση, υπό στρατιωτικής ορολογίας, ενός τακτικού προβλήματος, του οποίου οι προεκτάσεις είναι καθαρά στρατηγικές και των οποίων ο φόρος αίματος σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης με τις κατοχικές δυνάμεις ή αντιμετώπισης ενός υβριδικού πολέμου θα είναι ιδιαίτερα βαρύς. 

Διαβάστε επίσης: Υπουργείο Άμυνας | ΣΥΟΠ στην Εθνική Φρουρά μέχρι την ηλικία των 42 ετών για αναχαίτιση της τάσης φυγής

Λόγω του αντεπιχειρήματος που η πλειοψηφία της κυπριακής κοινωνίας νοητικά θα παραθέσει και εμπερικλείεται στη φράση: «δεν νομίζω να ξαναγίνει πόλεμος στην Κύπρο όπως το 1974», παραθέτω ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο, το οποίο ίσως βρει περισσότερους αποδέκτες στη σημερινή στρατιωτικά αποχαυνωμένη κυπριακή κοινωνία και το οποίο αναφέρει τους λόγους για τους οποίους είναι ακόμη και χρηματοοικονομικά ωφέλιμο να προσλαμβάνει μία εταιρεία άτομα που έχουν υπηρετήσει τη στρατιωτική τους θητεία.

Στο σημείο αυτό επιβάλλεται να αναφερθούμε στη σημασία των μονάδων ειδικών επιχειρήσεων και στον ρόλο τον οποίο διαδραματίζουν κατά την διάρκεια πολέμου. Το πλέον απτό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Ουκρανίας, η οποία αποτελεί σήμερα το πεδίο μάχης απ’ όπου αντλούν μαθήματα όλοι οι σύγχρονοι στρατοί όπως ο Αμερικανικός, ο Ισραηλινός και ο Βρετανικός. 

Παρόλα ταύτα, για τα κυπριακά δεδομένα, και δυστυχώς κυρίως για την πολιτική-πολιτειακή ηγεσία, τέτοιου είδους μονάδες τείνουν να αποτελούν πλέον μονάδες-κοσμήματα οι οποίες αναλώνουν πολύτιμο χρόνο και το πλέον εξειδικευμένο προσωπικό σε καθήκοντα αγήματος ή ασφάλειας κατά τη διάρκεια επίσημων επισκέψεων. 

Διαβάστε επίσης: Εθνική Φρουρά | Η Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών αποκαλύπτει τον εξοπλισμό της – VIDEO & Φωτογραφίες

Παρά την ανούσια μεταχείρισή τους, εντούτοις το τελευταίο χρονικό διάστημα τόσο η ΜΥΚ όσο και ο ΛΕΕ θέτουν την Κυπριακή Δημοκρατία στον χάρτη των χωρών με τις πλέον καταξιωμένες μονάδες ειδικών επιχειρήσεων λόγω των συνεχών διακρίσεων του προσωπικού σε διεθνείς ασκήσεις και συνεκπαιδεύσεις. Πέρα από τον αδιαμφισβήτητα ισχυρό ρόλο που διαδραματίζει η αμυντική διπλωματία και η οποία στο εξωτερικό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων μεταξύ δύο κρατών, στην Κύπρο η σημασία της παραμένει δυστυχώς ανεξήγητα παραμελημένη και, ως εκ τούτου, χρησιμοποιείται κυρίως για πολιτικούς σκοπούς κυρίως εσωτερικής κατανάλωσης.

Διαβάστε επίσης: Σύνδεσμος Υπαξιωματικών | Αδικούνται οι ΣΥΠ στο νομοσχέδιο για το νέο Επαγγελματικό Σχέδιο Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων

Επιπρόσθετα, ένας παράγοντας καθοριστικής σημασίας, ο οποίος επιβάλλεται όπως ληφθεί υπόψιν κυρίως από τους αρμόδιους υπεύθυνους στο Υπουργείο Άμυνας, είναι το συνολικό χρηματοοικονομικό κόστος εκπαίδευσης ενός Υποβρύχιου Καταστροφέα. 

Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από μη εν ενεργεία στελέχη Υ/ΚΤ, για να θεωρηθεί επιχειρησιακά έτοιμο ένα οποιοδήποτε στέλεχος της ΜΥΚ χρειάζεται περίπου 3 χρόνια συνεχούς και ανελλιπούς εκπαίδευσης. Στα 3 αυτά χρόνια για να θεωρηθεί επιχειρησιακά έτοιμος ένας Υ/ΚΤ πρέπει να αποφοιτήσει από το Σχολείο Βασικής Εκπαίδευσης Υ/ΚΤ, το οποίο έχει διάρκεια 28 εβδομάδες και το οποίο έχει ποσοστό επιτυχίας κάτω του 15%, ακολούθως να αποφοιτήσει από το Σχολείο Βασικής Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης, διάρκειας 14 εβδομάδων, το οποίο έχει ποσοστό επιτυχίας περίπου 60% και τέλος να αποφοιτήσει επιτυχώς σε μια από τις διάφορες Προκεχωρημένες Επιχειρησιακές Εκπαιδεύσεις, οι οποίες διεξάγονται σε μορφή εξαμηνιαίων εκπαιδευτικών κύκλων που προσφέρει η ΜΥΚ σαν Μονάδα. 

Διαβάστε επίσης: Συνταξιοδότηση στα 57 για τους ΣΥΠ με ωφελήματα – Ομόφωνη η απόφαση της βουλής

Το κόστος ανά στέλεχος μόνο για την επιτυχή ολοκλήρωση των πιο πάνω υποχρεωτικών εκπαιδευτικών σταδίων είναι ιδιαίτερα υψηλό, χωρίς να συνυπολογίζονται σ’ αυτά οι μισθοί του εκάστοτε στελέχους αλλά και τα επιπλέον Σχολεία Εκπαίδευσης (Διαφυγής από Βυθιζόμενο Ελικόπτερο, Ά Βοηθειών Μάχης, Ελεύθερου Σκοπευτή και διάφορα άλλα), τα οποία συνήθως παρακολουθεί ένα ΣΥΟΠ στέλεχος της ΜΥΚ.

Η χρηματοοικονομική πτυχή του ζητήματος δεν αποτελεί όμως τη βασικότερη πηγή του προβλήματος της απόλυσης των ΣΥΟΠ ΟΥΚ. Η ουσιαστικότερη πηγή του προβλήματος είναι η απώλεια του πλέον ποιοτικού και ικανού προσωπικού το οποίο υπηρετεί στις τάξεις της ΕΦ. Αφενός, μέσα από τις διεθνείς συνεργασίες με μονάδες ειδικών επιχειρήσεων, κρατών όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ, τα στελέχη της ΜΥΚ συμπεριλαμβανομένων και των ΣΥΟΠ ΟΥΚ προβαίνουν σε συσσώρευση εμπειρίας, της οποίας η σημασία και οι συνέπειες δεν διαφαίνονται στο παρόν στάδιο αλλά θα διαφανεί και θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο σε περίπτωση αντιμετώπισης υβριδικών απειλών ή ακόμη και έναρξης εχθροπραξιών με τις κατοχικές δυνάμεις. 

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε ότι, παρά το σύνδρομο του κυπριακού μιθριδατισμού, το οποίο μας διακατέχει, οι κατοχικές δυνάμεις προβαίνουν σε έναν σταδιακά κλιμακούμενο υβριδικό πόλεμο, με πρώτη απόδειξη τις έκνομες ενέργειες εκμηδένισης της «νεκρής ζώνης». Στην περίπτωση της απόλυσης λοιπόν των ΣΥΟΠ ΟΥΚ μετά την ηλικιακή συμπλήρωση των 42 τους ετών, δεν στερείται απλώς σε έναν αριθμό ατόμων η δουλειά τους, αλλά στερείται η ΕΦ και κατ’ επέκτασιν η ΚΔ μία συγκεκριμένη ομάδα ατόμων, τα οποία καθημερινά δουλεύουν αθόρυβα με αυταπάρνηση και ιδιαίτερο ζήλο για την αντιμετώπιση διαφόρων ειδών απειλών, οι οποίες δυνατόν να παρουσιαστούν στο προσεχές μέλλον.

Διαβάστε επίσης: Εθνική Φρουρά | ΣΥΟΠ μέχρι τα 42 – Γιατί το ΥΠΑΜ το κρίνει αναγκαίο

Το πρόβλημα διογκώνεται ακόμη περισσότερο λαμβάνοντας υπ’ όψιν κανείς τη μειωμένη προσέλευση υποψηφίων οι οποίοι είτε υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία είτε προσέρχονται ως ΣΥΟΠ που θέλουν να ενταχθούν ως μέλη στη Μονάδα και τέλος αποφοίτων των στρατιωτικών παραγωγικών σχολών, των οποίων ο ρυθμός απόδοσης σε Υ/ΚΤ είναι ιδιαίτερα χαμηλός. 

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί πως δεδομένου ότι ο υφιστάμενος κορμός της Μ.Υ.Κ. αποτελείται από ΕΠΥ, των οποίων η τελευταία πρόσληψη έγινε πριν από 18 έτη, οι ΣΥΟΠ αποτελούν ηλικιακά το πιο νεαρό προσωπικό της Μ.Υ.Κ., γεγονός που στην πορεία των ετών θα τους καθιστά τον πιο έμπειρο και συνεπώς βασικό κορμό των επιχειρησιακών τμημάτων. Η απόλυση των ΣΥΟΠ ΟΥΚ που προσλήφθηκαν θα στερήσει την ΕΦ από μία ομάδα ικανότατων ατόμων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι έκαστος ΣΥΟΠ ΟΥΚ θα απολυθεί έχοντας αποκτήσει το ελάχιστο μία δεκαετία εμπειρίας, εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι η ΕΦ θα απωλέσει συνολική επιχειρησιακή εμπειρία 100 χρόνων μόνο από την απόλυση 10 ΣΥΟΠ ΟΥΚ και την οποία θα χρειαστεί τουλάχιστον άλλα 5 έτη να αναπληρώσει. 

Αν και το όριο ηλικίας έχει ανέβει στα 42 έτη ηλικίας, παρόλα ταύτα η πλειοψηφία των ΣΥΟΠ ΟΥΚ δεν συμπληρώνουν πλέον ούτε δεκαετία υπηρεσίας στη ΜΥΚ λόγω της έλλειψης ουσιαστικών χρηματοοικονομικών κινήτρων, τα οποία θα εξασφαλίζουν τόσο αυτούς αλλά και τις οικογένειές τους αλλά χρησιμοποιούν τη Μονάδα ως μία βαθμίδα εξέλιξης μέχρι την ανεύρεση εργασίας, η οποία θα τους παρέχει καλύτερα ωφελήματα εργοδότησης.

Ως εκ τούτου πολλοί απ’ αυτούς καταλήγουν να εργοδοτούνται στην Αστυνομία η οποία μεν προσφέρει καλύτερα ωφελήματα ως εργασία αλλά από την άλλη αδυνατεί να αντιληφθεί την ποιότητα των εν λόγω ατόμων τόσο ως έμψυχου υλικού όσο και σε επίπεδο ικανοτήτων. Ως εκ τούτου η Αστυνομία δεν γνωρίζει πώς να τους αξιοποιήσει κατάλληλα, όπως π.χ. η Ελληνική Κυβέρνηση, η οποία έχει περάσει νομολογία βάσει της οποίας αποφοιτήσαντες μέλη του σχολείου της ελληνικής ΜΥΚ εισάγονται με μία διαδικασία “fast track” στις τάξεις της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών (ΜΥΑ) του Λιμενικού Σώματος, η οποία έχει σημειώσει διαχρονικά επιτυχίες με τεράστια σημασία για την εκάστοτε κυβέρνηση και τις οποίες εξυμνεί αλλά και χρησιμοποιεί ως παράδειγμα συχνά ο ξένος Τύπος. 

Διαβάστε επίσης: Χριστοδουλίδης | Αναβάθμιση του ρόλου των ΣΥΟΠ – 2% του ΑΕΠ για εξοπλισμούς – Αναφορά στο Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα

Λόγω της έλλειψης τέτοιου είδους πρωτοβουλιών, δηλαδή της ύπαρξης θεσμικών μηχανισμών απορρόφησης ικανών και πρόθυμων στελεχών σε ανάλογες θέσεις, παρατηρούνται μεμονωμένες περιπτώσεις οι οποίες εν πολλοίς αμαυρώνουν το τιμημένο έμβλημα του βατραχανθρώπου, αφού πρώην απόφοιτοι του σχολείου της ΜΥΚ διατηρούν σχέσεις ή ακόμη και πολλές φορές εμπλέκονται άμεσα με πρόσωπα και ενέργειες του οργανωμένου εγκλήματος, λόγω των ιδιαίτερων ικανοτήτων και δεξιοτήτων που αποκτούν από τη θητεία τους στην ΜΥΚ.

Η μέχρι πρότινος δημιουργημένη αλλά και διατηρηθείσα εικόνα για έναν άντρα από τα ΟΥΚ είναι αυτή κάποιου ο οποίος ξεχωρίζει για τη φυσική του κατάσταση, αλλά και για τα υψηλά αποθέματα ψυχικής αντοχής και αισθήματος καθήκοντος, αποστολής και πατριωτισμού. Στον σύγχρονο κόσμο των ειδικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην επιλογή ενός ατόμου με υψηλό δείκτη νοημοσύνης. 

Έμπρακτη απόδειξη αυτού είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό ΣΥΟΠ ΟΥΚ έχουν λάβει ακαδημαϊκή μόρφωση τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αποκτώντας ιδιαίτερα εξειδικευμένες γνώσεις, σε πολλές περιπτώσεις σε αντικείμενα τα οποία έχουν άμεση σχέση με το επάγγελμά τους αλλά και πάλι λόγω της επικρατούσας νοοτροπίας και ιδρυματικής μνήμης (institutional memory) στην ΕΦ και στο Υπουργείο Άμυνας, τα πρόσωπα αυτά αναζητούν εργασία αλλού, αφού η ΕΦ δεν μπορεί να τους αξιοποιήσει κατάλληλα. 

Ενώ στο εξωτερικό και σε χώρες όπως το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ έχουν εγκαθιδρυθεί ιδιαίτερα προγράμματα ανέλιξης των NCOs για τους οποίους αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «NCOs are the doers» εντούτοις στην Κύπρο, η οποία βιώνει μια παρατεταμένη ανακωχή εχθροπραξιών, παραμερίζουμε τέτοιου είδους πρόσωπα με τις πλέον φτηνές δικαιολογίες. 

Επιπρόσθετα, αξίζει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό ότι μία σημαντική μερίδα αξιωματικών της ΕΦ αναγνωρίζουν τόσο την αξία όσο και το έργο των εν λόγω ΣΥΟΠ και θα ήθελαν σε πολλές περιπτώσεις να τους έβλεπαν να ανελίσσονται στο στρατιωτικό επάγγελμα και το οποίο θα επέφερε τόσο την κατακόρυφη όσο και την ουσιαστική επαύξηση του αξιόμαχου επιπέδου της ΕΦ. Αξίζει κανείς να εγκύψει τόσο στις δυνατότητες ανέλιξης των NCO, που προσφέρει ο Αμερικανικός Στρατός αλλά ακόμη περισσότερο στον απλούστατο λόγο που τους δίνει τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε αξιωματικούς για να κατανοήσει το χάσμα που διατηρείται στην κυπριακή στρατιωτική κουλτούρα.

Διαβάστε επίσης: ΣΥΟΠ | Μελέτη για ένταξη τους στην Αστυνομία μετά τα 42 έτη – Προβληματισμούς εκφράζει η Συντεχνία Αστυνομικών ΚΑΣ ΑΣΔΥΚ

Εισηγήσεις

Εν κατακλείδι, το άρθρο αυτό θα ήταν ελλιπές εάν δεν προχωρούσε στην παράθεση κάποιων εισηγήσεων, οι οποίες θα ήταν ουσιαστικές αλλά και ωφέλιμες τόσο για τους ΣΥΟΠ ΟΥΚ αλλά και για την ΚΔ. Πρώτον, η εγκαθίδρυση ενός προγράμματος ένταξης παρόμοιου με εκείνο των NCO των ΗΠΑ. 

Λόγω της συστημικής υπέρβασης όμως που απαιτείται για μία τέτοια ενέργεια από πλευράς του Υπουργείου Άμυνας, μπορεί τουλάχιστον να δοθεί σε τέτοια άτομα η ευκαιρία να συνεχίσουν να υπηρετούν στην ΕΦ με συμβόλαια, τα οποία, πρώτον, θα τους δώσουν τη μονιμότητα και, δεύτερον, θα τους επιτρέψουν να ζήσουν τις οικογένειές τους με αξιοπρέπεια, αφού ο κυριότερος λόγος που τα άτομα αυτά αποχωρούν από τις εν λόγω μονάδες είναι κυρίως λόγω των κυριολεκτικά πενιχρών απολαβών τους, που δεν τους επιτρέπουν να ζήσουν αξιοπρεπώς τις οικογένειές τους.

Διαβάστε επίσης: Χαρτογράφηση Δυνάμεων Κατοχής | Η επιθετική διάταξη, τα μέσα και οι τουρκικές αξιώσεις – ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ και φωτογραφίες

*Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας.

**Αναδημοσίευση από Σημερινή