*Ανδρέας Πογιατζή

Το Υπουργείο Άμυνας και το ΓΕΕΦ, θα προχωρήσουν στην αντικατάσταση όλων των παλαιών οπλικών συστημάτων, δήλωσε πρόσφατα ο Υπουργός Άμυνας, Μιχάλης Γιωργάλλας, στη ραδιοφωνική εκπομπή του Τρίτου «Πρόσωπο με Πρόσωπο».

Η συγκεκριμένη, αναφορά του Υπουργού, έρχεται εν μέσω μιας περιόδου, στην οποία γίνονται αναφορές για την αγορά από την Κύπρο, μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης Merkava, ισραηλινής κατασκευής, αλλά και την προμήθεια λοιπών συστημάτων όπως και επιπρόσθετων αντιαεροπορικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς Mistral-3.

Διαβάστε επίσης: Μακρόν | Η Γαλλία με την Κύπρο, το Βέλγιο, την Εσθονία και την Ουγγαρία προμηθεύονται από κοινού Mistral

Ο κ. Γιωργάλλας, ανέφερε επίσης ότι μέσα σε αυτά τα πλαίσια αυτό θα αποσυρθούν και τα οπλικά συστήματα ρωσικής κατασκευής που διαθέτει η Εθνική Φρουρά στις τάξεις της. Πρέπει ωστόσο, να εξετάσουμε ρεαλιστικά την συγκεκριμένη αναφορά του Υπουργού, καθώς και τις διαθέσιμες επιλογές και τα κριτήρια για την αντικατάσταση, ενός μεγάλου όγκου οπλικών συστημάτων, σε βάθος μάλιστα πενταετίας.

Η Εθνική Φρουρά, διαθέτει σύμφωνα με ανοικτές πηγές τα εξής ρωσικής προέλευσης μέσα:

• 82 Άρματα Μάχης Τ-80 U/UK
• 43 Οχήματα Μάχης Πεζικού BMP-3, 
• 8 Οχήματα περισυλλογής BREM-80U
• 4 ΠΕΠ BM-21 Grad
• 11 ελικόπτερα Mil Mi-35P (προς πώληση στη Σερβία)
• Αριθμό Αυτοκινούμενων Αντιαεροπορικών συστημάτων μέσου βεληνεκούς BUK M1-2 
• 6 Αυτοκινούμενα Αντιαεροπορικά συστήματα μικρού βεληνεκούς TOR-M1
• Αριθμό φορτηγών και οχημάτων υποστήριξης των ανωτέρω μέσων

Δεν αναμένεται, ότι στο πλάνο του ΓΕΕΦ και του ΥΠΑΜ, βρίσκεται η αντικατάσταση αντιαρματικών και ατομικών όπλων όπως οι εκτοξευτές RPG ή τα τυφέκια μάχης ΑΚ-74, τα οποία ειρήσθω εν παρόδω μπορούν σχετικά εύκολα να αντικατασταθούν.

Στο πρώτο μέρος από σύνολο δύο άρθρων θα εστιάσουμε στις επιλογές για αντικατάσταση του ρωσικής προέλευσης αρματικού δυναμικού της Εθνικής Φρουράς.

Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει τεράστια συζήτηση στο διαδίκτυο για τον στόλο αρμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ επανήλθε στο προσκήνιο από διεθνή μέσα, η αποστολή των 82 Τ-80 U/UK στην Ουκρανία.

Η όποια αγορά νέου τύπου άρματος για την Εθνική Φρουρά δεν πρέπει να συνδέεται με την πώληση/παραχώρηση ή όχι στην Ουκρανία αφού οι ανάγκες για την διατήρηση του αξιόμαχου του στόλου των αρμάτων της Εθνικής Φρουράς υπήρχαν και πριν την έναρξη των επιχειρήσεων στην Ουκρανία το 2022. 

Διαβάστε επίσης: Τ-80U | 25 Χρόνια παρουσίας στην Εθνική Φρουρά και οι επιλογές αναβάθμισης του – Infographics & VIDEO

Πέραν των αντικειμενικών εμποδίων που προκύπτουν για άμεση αποστολή στην Ουκρανία των ρωσικών Τ-80 και/ή των BMP-3, (άδεια εξαγωγής, αντικατάσταση ενος εκάστου άρματος με άλλο, γραμμή υποστήριξης οποιουδήποτε νέου τύπου, εκπαίδευση πληρωμάτων κλπ), δεν θα είναι εύκολο για την Κυπριακή Δημοκρατία, να αποκτήσει νέο στόλο (καινούργιων) αρμάτων μάχης, πριν από το πέρας των 5 ετών. 

Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε από έγκυρες πηγές, το ΓΕΕΦ εξετάζει ήδη κάποιες επιλογές για την αντικατάσταση μεταξύ άλλων του αρματικού δυναμικού της Εθνικής Φρουράς (Τ-80U, AMX 30B2, ΕΕ-9 Cascavel), ωστόσο τίποτα δεν είναι δεδομένο επί του παρόντος. Περισσότερο θα μπορούσε να λεχθεί ότι όλες οι συζητήσεις είναι διερευνητικού τύπου στο παρόν στάδιο.

Διαβάστε επίσης: ΑΠΟΨΗ | Το μέλλον των ΑΜΧ-30Β2 της Εθνικής Φρουράς – Απόσυρση ή Αναβάθμιση;

Με βάση τα γεωπολιτικά αλλά και τα οικονομικά δεδομένα, οι επιλογές της Εθνικής Φρουράς, για νέο αρματικό δυναμικό (καινούργια ή μεταχειρισμένα), περιορίζονται σε συγκεκριμένους τύπους εντός ή εκτός Ευρωπαικής Ένωσης.

Άρματα μάχης – Επιλογές για νέα ή ανασκευασμένα

Η όποια συζήτηση, δεν μπορεί να μην περιστρέφεται αρχικά γύρω από το κυρίαρχο άρμα μάχης της Ευρώπης, το Leopard 2, σαν επιλογή της Εθνικής Φρουράς, δεδομένης και της γεωπολιτικής στροφής των τελευταίων ετών προς τη Δύση και την Ευρωπαϊκή αγορά εξοπλισμών. 

Leopard 2A7 του Γερμανικού Στρατού © KNDS

Το κόστος αγοράς νέων Leopard 2A7, κυμαίνεται πλέον σε 20+ εκατομμύρια ευρώ ανά τεμάχιο, ενώ στα συνολικά κόστη θα πρέπει να προστεθούν, τα πυρομαχικά, η εκπαίδευση του προσωπικού αλλά και οι πιθανές διαμορφώσεις που θα πρέπει να γίνουν στις εγκαταστάσεις των Μονάδων που θα επιχειρούν. Η εγκατάσταση επίσης συστήματος ενεργής αυτοπροστασίας, για αντιμετώπιση όλων των σύγχρονων απειλών πρέπει να θεωρείται επιβεβλημένη πλέον μετά και από τα διδάγματα των τελευταίων ετών, με το ανάλογο πάντα κόστος ανά άρμα.

Διαβάστε επίσης: Σύστημα αυτοπροστασίας “Trophy” | Το σύστημα που καθιστά πλέον τα Abrams “άτρωτα” – Φωτογραφίες & VIDEO

Η αγορά 82 ή έστω 41 (μια επιλαρχία) σύγχρονων Leopard 2A7, θα είναι δαπανηρή για την Κύπρο, ωστόσο θα καλύψει ένα κενό στο αρματικό δυναμικό, για τις επόμενες δεκαετίες. 

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η Νορβηγία έχει προβεί πρόσφατα στην αγορά 54 αρμάτων Leopard 2A7 με προαίρεση για άλλα 18 με κόστος το πολύ υψηλό ποσό των 19.7 δις Νορβηγικών Κορώνων (1,67 δις ευρώ δηλ 23+ εκατομμύρια ευρώ το άρμα συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού). Οι παραδόσεις αναμένονται μεταξύ του 2026 – 2031.

Η αγορά μεταχειρισμένων Leopard 2A4 θα μπορούσε να εξεταστεί υπό την προυπόθεση ότι υπάρχουν διαθέσιμα άρματα του τύπου για αγορά, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά αμφίβολο ένεκα και της αποστολής αριθμού αυτών στην Ουκρανία.

Στα θετικά για την αγορά του Leopard 2Α7, συγκαταλέγεται η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας με αναδυόμενες ευκαιρίες για συμμετοχή της Κυπριακής Αμυντικής Βιομηχανίας, η υλικοτεχνική υποστήριξη και η τεχνογνωσία την οποία κατέχει ο Ελληνικός Στρατός και θα διευκολύνει την εκπαίδευση στην Κύπρο, αλλά και η ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επίπεδο διπλωματίας, αφού η χώρα θα στηρίξει έμπρακτα την Γερμανία με τα όποια μικρά ή μεγάλα ανταλλάγματα στην γεωπολιτική σκακιέρα.

Διαβάστε επίσης: DEFEA 2023 | Η ελληνική EODH κατασκευάζει τη θωράκιση των νέων Leopard 2A7 της Νορβηγίας – Υπογραφή Συμφωνίας με την γερμανική KMW

Υπό εξέταση θα μπορούσε να τεθεί θεωρητικά και το φουτουριστικό άρμα της Rheinmetall, KF-51 Panther με πυροβόλο 130 χιλ και το οποίο έκανε το ντεμπούτο του στην Eurosatory 2022.

Άρμα μάχης Panther KF51 στην έκθεση Eurosatory

Προ μερικών μηνών επανήλθε μάλιστα στο προσκήνιο λόγω συζήτησης για πώληση του στην Ουκρανία αλλά είναι ακόμη άγνωστο το εάν θα υλοποιηθεί το σενάριο αυτό. Το KF-51 Panther είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα στοιχίζει περισσότερο (δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία κόστους) από το Leopard 2A7 λόγω των πολύ προηγμένων του τεχνολογικών εφαρμογών αλλά και με τα ανάλογα πλεονεκτήματα. Περισσότερα για το υπόψη άρμα και την παρουσίαση μας από την Eurosatory το 2022 μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Στο παρόν άρθρο ωστόσο δεν συγκαταλέγουμε το KF-51 Panther, ως δυνητική επιλογή της Εθνικής Φρουράς. 

Διαβάστε επίσης: KF-51 Panther | Συζητήσεις για αποστολή του πιο σύγχρονου γερμανικού άρματος μάχης στην Ουκρανία

Μια άλλη παρεμφερείς επιλογή προς εξέταση και πάλι από την Rheinmetall είναι και το γνωστό ΤΟΜΑ Lynx KF-41 αλλά με έκδοση πυροβόλου 120 χιλ (Lynx 120) το οποίο μοιράζεται το ίδιο πυροβόλο με το Leopard 2 (με ορισμένες παραμετροποιήσεις).

Η εν λόγω πλατφόρμα χαρακτηρίζεται ως Μηχανοκίνητο Όχημα Παροχής Πυρών Υποστήριξης (Mechanised Fire Support Vehicle) με διαμέτρημα πυροβόλου ωστόσο που παραπέμπει σε άρμα μάχης. Αυτή η έκδοση ελαφρού άρματος συνδυάζει μεγάλη ισχύ πυρός, ικανοποιητική ταχύτητα, και θωράκιση με χαμηλό βάρος και διαστάσεις μικρότερες ενός τυπικού άρματος μάχης. Και στην υπόψη περίπτωση το κόστος ανά μονάδα είναι άγνωστο αλλά δεν αναμένεται να κοστίζει λιγότερο από το ΤΟΜΑ Lynx KF-41, το οποίο προτάθηκε και στην Ελλάδα με κόστος περί τα 10 εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα.

Lynx 120

Ακόμη μια πλατφόρμα υποστήριξης πυρός θα μπορούσε να είναι και το ιταλικό τροχοφόρο όχημα Centauro ΙΙ. Το όχημα της κοινοπραξίας IVECO-OTO-Melara (CIO) είναι μέχρι τώρα το πρώτο τροχοφόρο τεθωρακισμένο όχημα 8×8 στον κόσμο με υψηλής πίεσης πυροβόλο των 120 χιλ. και βρίσκεται στην κορυφή της λίστας του στρατού της Βραζιλίας αναφορικά με την προμήθεια νέου ΤΟΜΑ. Το κόστος για την υπόψη αγορά (που θα μπορούσε να αντικαταστήσει περισσότερο τα ΕΕ-9 Cascavel αντί τα T-80U) ανέρχεται σε πέραν των 10 εκατομμυρίων ευρώ ανά μονάδα (τιμές 2018 για τον Ιταλικό Στρατό).

Διαβάστε επίσης: Βραζιλία | Παρουσίαση του CENTAURO II με πυροβόλο 120 χιλ στην Ιταλία

Σε περίπτωση ωστόσο όπου το ΓΕΕΦ και το ΥΠΑΜ, εξετάσουν επιλογές εκτός Ε.Ε, για αγορά νέων ή μεταχειρισμένων αρμάτων τότε η συζήτηση μπορεί να περιστραφεί γύρω από το M1 ABRAMS, το K2 Black Panther της Νοτιοκορεατικής Hyundai Rotem και το ισραηλινό Merkava. 

ABRAMS M1A2 

Μια πιθανή αγορά ενός στόλου ανασκευασμένων M1 ABRAMS (έκδοση M1A2 ή νεότερη π.χ SEPv3 στο πρότυπο της Πολωνίας), θα έθετε την Κύπρο απευθείας σε θέση στενού συμμάχου των ΗΠΑ, με ουσιαστικό τρόπο, ενώ πιθανό να ξεκλείδωνε τις πόρτες, για περισσότερους εξοπλισμούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Διαβάστε επίσης: Ο Αμερικανικός στρατός συνεχίζει τον εκμοντερνισμό των Abrams Μ1Α2 στην έκδοση SEPv3 για 4,6 δισ. δολάρια – VIDEO

Ωστόσο πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το ABRAMS είναι ένα βαρύ άρμα της τάξεως των 66+ τόνων εν σύγκριση με τους 62 τόνους του Leopard 2 και των 46 τόνων των T-80U, κάτι το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη για την τακτική του χρησιμοποίηση (ευκινησία) στο επιχειρησιακό πεδίο της Κύπρου.

To κόστος για την αγορά μεταχειρισμένων ABRAMS δεν είναι ευκαταφρόνητο αφού ενδεικτικά 250 ανασκευασμένα ABRAMS M1A2 SEPv.3 για την Πολωνία έχουν κόστος 4.7 δισεκατομμύρια δολάρια ήτοι 18,8 εκατομμύρια δολάρια το τεμάχιο.

Σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ δεν κατασκευάζουν επί του παρόντος νέα άρματα ABRAMS Μ1 αλλά ανασκευάζουν αριθμό αυτών από τα μεγάλα αποθέματα που διαθέτουν. Πέρσυ παρουσιάστηκε στην έκθεση Άμυνας και Ασφάλειας AUSA στις ΗΠΑ το πρωτότυπο μιας ελαφρότερης έκδοσης του ABRAMS, το AbramsX. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία του ABRAMS, General Dynamics το AbramsX  θα μπορεί να αποτελεί το ενδιάμεσο άρμα από την μετάβαση σε ABRAMS SEPv3 και SEPv4 σε μια εντελώς νέα γενεά.

Διαβάστε επίσης: General Dynamics | Παρουσίαση του επόμενης γενιάς Κύριου Άρματος Μάχης AbramsX – VIDEO & Φωτογραφίες

Σχετικά με το K2 Black Panther, η Εθνική Φρουρά μπορεί να μελετήσει και πάλι το παράδειγμα της Πολωνίας αφού η υπόψη χώρα προχώρησε με αγορά 180 μονάδων του συγκεκριμένου τύπου άρματος με συνολικό κόστος 3,37 δισεκατομμύρια δολάρια (18,7 εκατομμύρια δολάρια / μονάδα), ενώ προτίθεται να αγοράσει άλλα 820 (συνολικά 1000 άρματα). Σημειώνεται ότι το K2 Black Panther ήταν υποψήφιο μαζί με το Leopard 2A7 στον διαγωνισμό της Νορβηγίας με το τελευταίο τελικά να επικρατεί. 

Πολωνικά K2 Black Panther

Σημαντικό στοιχείο το οποίο βοήθησε στην επιλογή του υπόψη άρματος για την Πολωνία είναι και ο χρόνος παράδοσης αφού μόνο μερικούς μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας τον Αύγουστο του 2022, τα πρώτα 22 άρματα έχουν ήδη παραδοθεί, ενώ άλλα 820 άρματα σκοπεύετε να κατασκευαστούν εγχώρια με τη σύσταση ενός σχήματος μεταξύ της Polish Armaments Group (PGZ) και της Hyundai Rotem. 

Διαβάστε επίσης:  Νορβηγία | Leopard 2A7 ή K2 Black Panther – Η δελεαστική πρόταση από την Κορέα – Φωτογραφίες & VIDEO

Το Κ2 Black Panther έχει βάρος 55 τόνους και ο κύριος οπλισμός του είναι ένα λειόκαννο πυροβόλο CN08 120 χιλ. 55 διαμετρημάτων σχεδιασμένο από την Hyundai Wia. Η νοτιοκορεατική Hyundai-Rotem ισχυρίζεται επίσης ότι το σύστημα ελέγχου πυρός του K2 είναι το πιο σύγχρονο και το αποτελεσματικό στον κόσμο. 

Μια άλλη πιθανή αγορά, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την Εθνική Φρουρά, αποτελεί αυτή του γειτονικού μας Ισραήλ, με το οποίο τα τελευταία χρόνια, συνεργαζόμαστε στενά σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της Άμυνας και της Ενέργειας.

Το Ισραηλινό Κράτος, δεν έχει εξάγει ποτέ και σε κανένα κράτος το εθνικό του άρμα μάχης Merkava, ενώ πρόσφατα, λέχθηκε ότι ένας μεγάλος αριθμός από τα αποθέματα των συγκεκριμένων αρμάτων, ίσως εξαχθούν σε Ευρωπαϊκή χώρα.

Συγκεκριμένα στις 14 Ιουνίου 2023, ο Γιάιρ Κουλάς, επικεφαλής της Διεύθυνσης Διεθνούς Αμυντικής Συνεργασίας (SIBAT) του Ισραηλινού Υπουργείου Άμυνας, σε συνέντευξη του σε ισραηλινό μέσο ενημέρωσης, δήλωσε ότι “ Υπάρχουν δύο πιθανές χώρες με τις οποίες διεξάγουμε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για την πώληση περισσότερων από 200 αρμάτων Merkava. Δεν μου επιτρέπεται να τις κατονομάσω αλλά μία είναι από την Ευρωπαϊκή ήπειρο.” 

Οι σχετικές δηλώσεις πυροδότησαν μια μεγάλη συζήτηση όπως αναφέραμε και πιο πριν με ορισμένες πληροφορίες οι οποίες διαδόθηκαν σκόπιμα να είναι ψευδείς όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η Κύπρος έδωσε στην Ουκρανία δωρεάν 41 άρματα T-80U, τα οποία αποτελούν το 50% του συνόλου των αρμάτων αυτών στο νησί.

Διαβάστε επίσης: Φημολογία για ενδιαφέρον της Κύπρου στην αγορά ισραηλινών αρμάτων μάχης Merkava – Πληροφορίες

Η αγορά μεταχειρισμένων Merkava Μκ ΙΙΙ αποτελεί ίσως την περίπτωση με το χαμηλότερο κόστος ανά μονάδα, εν σχέση με αγορά άλλου τύπου άρματος. Σύμφωνα με πηγές στο διαδίκτυο η τιμή έκαστου Merkava Mk III μπορεί να ανέλθει στα 4-5 εκατομμύρια δολάρια ενώ το Ισραήλ δεν φαίνεται να είναι διαθέσιμο να συζητήσει την πώληση νεότερων εκδόσεων του άρματος (Merkava Mk IV).

Αλλαγή ερπύστριας σε Merkava Mk III στα υψώματα του Γκολάν © Staselnik

Σε κάθε περίπτωση η αντικατάσταση των 82 T-80U δεν αναμένεται να είναι άμεση και σίγουρα όχι πριν οι όποιες συνομιλίες καταλήξουν σε συγκεκριμένες αποφάσεις. 

Το κόστος για αγορά 82 αρμάτων νέας γενιάς (Leopard 2 ή K2 Black Panther) κυμαίνεται σύμφωνα με τα όσα αναφέραμε παραπάνω σε μέσο όρο 20 εκατομμύρια ευρώ / μονάδα (συμπεριλαμβανομένου πακέτου υποστήριξης) δηλαδή 1, 640 δις ευρώ. 

Αντίστοιχα το κόστος για αγορά μεταχειρισμένων 82 Merkava III ανέρχεται σε περίπου 410 εκατομμύρια ευρώ και το κόστος για τα 82 Abrams ανέρχεται σε περίπου 1,5 δις δολάρια.

Οι εξαγγελίες για δαπάνες σε εξοπλισμούς της Εθνικής Φρουράς ύψους 2% του ΑΕΠ από την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη ανέρχονται με σημερινά δεδομένα σε περίπου 550-560 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, δηλαδή σε βάθος 5ετίας περίπου 2,8 δις ευρώ. Στα υπόψη και οι ανάγκες για αντικατάσταση των συστημάτων αεράμυνας και λοιπών ρωσικής προέλευσης μέσων που θα αναλυθούν στο επόμενο άρθρο.

Διαβάστε επίσης: ΑΠΟΨΗ | Το μέλλον των ΑΜΧ-30Β2 της Εθνικής Φρουράς – Απόσυρση ή Αναβάθμιση;