Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία διανύει την εικοστή ημέρα του, παρουσιάζουμε μια ανασκόπηση της σύγκρουσης και των όσων προηγήθηκαν μέσα από χάρτες και infographics εκεί όπου είναι εφικτό. 

Η σύγκρουση 

Μετά από μήνες εντάσεων και έντονης διπλωματίας, οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 αφού προηγουμένως (21/02) είχε ανακοινωθεί η μονομερής αναγνώριση από τη Ρωσία των αποσχιστικών οντοτήτων της “Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ” και της “Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ”. 

Στο διάγγελμά του ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ανακοίνωσε την έναρξη “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης” με τελικό στόχο την “αποστρατικοποίηση και αποναζιστικοποίηση” της Ουκρανίας ανταποκρινόμενος στην έκκληση των δύο ηγετών των ρωσόφωνων περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ για βοήθεια με στόχο την υπεράσπιση των ανθρώπων που επί οκτώ χρόνια υφίστανται διωγμούς και γενοκτονία από το καθεστώς του Κιέβου. 

Διαβάστε επίσης: Ουκρανικό | Στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία διέταξε ο Πούτιν

Ποιος ελέγχει τι στην Ουκρανία;

Η Ρωσία εξαπέλυσε την επίθεσή της τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου από τρεις κύριες κατευθύνσεις: Βορρά, Νότο και Ανατολή. Στόχοι σε όλη την ουκρανική επικράτεια έχουν δεχθεί επίθεση από ξηρά, θάλασσα και αέρα, καθώς και κυβερνοεπιθέσεις, ενώ στον αντίποδα τα ρωσικά στρατεύματα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν συνεχείς ουκρανικές αντεπιθέσεις και αυξανόμενες απώλειες.

Οι ρωσικές ναυτικές δυνάμεις έχουν επίσης αποκόψει την Ουκρανία από το θαλάσσιο εμπόριο ελέγχοντας τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Διαβάστε επίσης: Ουκρανικό | Νέος κύκλος συνομιλιών Ρωσίας – Ουκρανίας στη σκιά νέων επιθέσεων

Το μέτωπο στο Κίεβο

Οι ρωσικές δυνάμεις επιχειρούν να περικυκλώσουν και να αποκόψουν την ουκρανική πρωτεύουσα, με τα στρατεύματα να κινούνται πλέον προς την πόλη από πολλές θέσεις. Οι Ουκρανοί στρατηγοί λένε ότι μάχονται για να κρατήσουν το ρωσικό πυροβολικό εκτός εμβέλειας της πόλης.

Οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποίησαν πολλές επιθέσεις στα βορειοδυτικά της πόλης τη Δευτέρα γύρω από το Bucha και το Irpin, αλλά οι προσπάθειες να διασχίσουν τον ποταμό Irpin απέτυχαν.

Οι ρωσικές δυνάμεις προσπάθησαν ανεπιτυχώς να χτίσουν μια πλωτή γέφυρα πάνω από τον ποταμό. Τα ουκρανικά στρατεύματα ανατίναξαν την κύρια γέφυρα που συνδέει το Irpin με το Κίεβο στην αρχή του πολέμου σε μια προσπάθεια να επιβραδύνουν τη ρωσική προέλαση.

Ένα ρωσικό κομβόι τεθωρακισμένων μήκους 40 μιλίων έχει τώρα διασκορπιστεί (λαμβάνοντας θέσεις μάχης) στην περιοχή δυτικά του Κιέβου, μετακινώντας περισσότερα συστήματα πυροβολικού και εκτοξευτές ρουκετών εντός εμβέλειας της πρωτεύουσας. 

Η πόλη προετοιμάζεται για μια χερσαία επίθεση, με ουκρανικές δυνάμεις και εθελοντές να δημιουργούν νέες άμυνες και να δημιουργούν οδοφράγματα σε μεγάλες οδικές αρτηρίες για να επιβραδύνουν οποιαδήποτε ρωσική επίθεση.

Δεν έχουν υπάρξει εώς τώρα προσπάθειες για επιχειρήσεις από τις ρωσικές δυνάμεις στα ανατολικά της πρωτεύουσας, όπου τα ποτάμια και οι εκτεταμένοι βάλτοι θεωρείται ότι θα κάνουν πολύ πιο δύσκολη μια ενδεχόμενη επίθεση στο Κίεβο.

Διαβάστε επίσης: Ουκρανία | Σήμερα η συνάντηση των ΥΠΕΞ Ρωσίας – Ουκρανίας στην Αττάλεια – Συνεχίζεται η ρωσική προέλαση

Αργή ρωσική πρόοδος στο βορρά

Αν και τα ρωσικά στρατεύματα έχουν προωθηθεί προς τα περίχωρα του Κιέβου, η πρόοδός τους στο βορρά ήταν πιο αργή από ότι στο νότο. Η κύρια προέλαση προς την πρωτεύουσα αρχικά προήλθε από τη Λευκορωσία κάτω από τη δυτική πλευρά του ποταμού Δνείπερου μέσω του Τσέρνομπιλ.

Οι ρωσικές δυνάμεις αντιμετώπισαν σοβαρά υλικοτεχνικά προβλήματα, με πολλά οχήματα να έχουν ξεμείνει είτε από καύσιμα είτε λόγω βλάβης πέραν των όσων καταστράφηκαν εξαιτίας της ισχυρής ουκρανικής αντίστασης. 

Τα ρωσικά στρατεύματα έχουν περικυκλώσει την πόλη Sumy, βομβάρδισαν ζωτικής σημασίας υποδομές και έκοψαν τις οδούς ανεφοδιασμού. Ο τοπικός κυβερνήτης λέει ότι έχει συμφωνηθεί ένας ανθρωπιστικός διάδρομος που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την πόλη και τις γύρω περιοχές την Τρίτη.

Οι επιθέσεις πυροβολικού σε κατοικημένες περιοχές του Χάρκοβο διερευνώνται από εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για πιθανά εγκλήματα πολέμου.

Διαβάστε επίσης: Μητσοτάκης και Αναστασιάδης | Οι θέσεις των δύο ηγετών στην Άτυπη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Μεγάλα ρωσικά κέρδη στο νότο

Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σημειώσει ραγδαία πρόοδο σε όλο το νότιο τμήμα της χώρας, προχωρώντας ανατολικά και δυτικά από την Κριμαία.

Στα νοτιοανατολικά, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους που έχουν παγιδευτεί στο λιμάνι της Μαριούπολης, η οποία περικυκλώνεται από τις ρωσικές δυνάμεις και έχει δεχθεί σφοδρά πυρά.

Το ρωσικό πυροβολικό έχει προκαλέσει εκτεταμένες καταστροφές, ενώ ρωσικά αεροσκάφη εμπλέκονται όλο και περισσότερο στην επίθεση. Ο ηγέτης της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ λέει ότι 5.000 Τσετσένοι στρατιώτες πολεμούν στη ρωσική πλευρά κοντά στην πόλη.

Μια ανθρωπιστική αυτοκινητοπομπή θα κατευθυνθεί στην πόλη την ερχόμενη Τρίτη για να παραδώσει “δεκάδες τόνους νερού, φάρμακα και τρόφιμα” σε ανθρώπους που έχουν παγιδευτεί με τη μείωση των προμηθειών σε χαμηλές θερμοκρασίες. Περίπου 160 οχήματα κατάφεραν να φύγουν από την πόλη τη Δευτέρα, σύμφωνα με τοπικούς αξιωματούχους.

Ο ουκρανικός στρατός λέει ότι οι δυνάμεις του κατάφεραν να αποκρούσουν τις ρωσικές προσπάθειες στο έδαφος να καταλάβουν την πόλη-λιμάνι της Μαριούπολης. Ακόμα, οι ρωσικές δυνάμεις κατευθύνονται βόρεια προς την κατεύθυνση της Zaporizhzhia, αλλά δυσκολεύονται να καταλάβουν την πόλη, ενώ παράλληλα ενίσχυσαν επίσης θέσεις γύρω από το Μικολάιβ.

Ο ανταποκριτής ασφαλείας του BBC, Φρανκ Γκάρντνερ, λέει ότι το έπαθλο για τη Ρωσία είναι το στρατηγικό λιμάνι της Οδησσού στα νοτιοδυτικά, που τυχόν κατά ληψη του θα αποκόψει την πρόσβαση της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Διαβάστε επίσης: Ρωσία | Σφοδρή επίθεση Ζαχάροβα στην Ελλάδα – Η απάντηση του ΥΠΕΞ

Η ρωσική προέλαση στα ανατολικά

Οι μάχες συνεχίζονται στην περιοχή του Ντονέτσκ. Αναφέρεται ότι οι ρωσικές δυνάμεις σημειώνουν σταθερά εδαφικά κέρδη στην περιοχή. Ο περιφερειακός κυβερνήτης του Ντόνετσκ είπε ότι δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα από την πόλη Volnovakha ως αποτέλεσμα των ρωσικών επιθέσεων.

Στο γειτονικό Λουχάνσκ, οι ρωσικές δυνάμεις φέρονται να πραγματοποίησαν αρκετές ανεπιτυχείς επιθέσεις στο Σεβεροντόνετσκ. Το Ντνίπρο δέχεται επίθεση τις τελευταίες ημέρες και είναι στρατηγικά σημαντικό ως σημείο σύγκλισης για τα ρωσικά στρατεύματα που προέρχονται από το νότο και την ανατολή.

Χιλιάδες εκτοπισμένοι και πρόσφυγες

Από την έναρξη της εισβολής, σχεδόν τρία εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Unicef, η υπηρεσία του ΟΗΕ για τα παιδιά, πιστεύει ότι περίπου οι μισοί από αυτούς είναι παιδιά και νέοι.

Σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση, 1.524.903 άνθρωποι εισήλθαν στην Πολωνία, 225.046 στην Ουγγαρία, 176.092 στη Σλοβακία, 105.897 στη Ρωσία, 84.671 στη Ρουμανία, 104.929 στη Μολδαβία και 858 στη Λευκορωσία. Τουλάχιστον 282.497 άνθρωποι έχουν επίσης καταφύγει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των προσφύγων που βρίσκονται σήμερα σε κάθε χώρα και όχι τον αριθμό των εισόδων.

Οι περισσότεροι από τους αφιχθέντες ήταν γυναίκες και παιδιά. Όλοι οι άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 60 ετών δεν επιτρέπεται να φύγουν από την Ουκρανία για να παραμείνουν και να πολεμήσουν.

Διαβάστε επίσης: Κύπρος | Ανάκληση άδειας ελλιμενισμού ρωσικών πολεμικών πλοίων

Στρατιωτική συνδρομή στην Ουκρανία

Καθώς η Ουκρανία αντιστέκεται σθεναρά στις επιθέσεις των ρωσικών στρατευμάτων, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι με συνεχείς επικοινωνίες με ηγέτες της Δύσης αναζητά βοήθεια για να μπορέσουν να αποκρούσουν τη Μόσχα. Όπως είχε πει χαρακτηριστικά “χρειάζομαι όπλα, όχι μεταφορικό μέσο”, σε πρόταση των ΗΠΑ να τον βοηθήσουν να φύγει από το Κίεβο.

Το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Τσεχία, η Εσθονία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες έχουν στείλει ή προχωρούν τη διαδικασία έγκρισης για την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων αντιαρματικών και αντιαεροπορικών πυραύλων, καθώς και οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Οι Πολιτικές εξελίξεις

Μετά την ανεξαρτησία της, η Ουκρανία προσπάθησε να απαλλαγεί από τη ρωσική κληρονομιά και να δημιουργήσει όλο και πιο στενούς δεσμούς με τη Δύση.

Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, η Ουκρανία έχει διοικηθεί από επτά προέδρους. Η χώρα είχε μια δύσκολη πορεία προς τη δημοκρατία με δύο εξεγέρσεις, αρχικά το 2005 και στη συνέχεια το 2014. Και τις δύο φορές, η πολιτική κατεύθυνση που επικράτησε ήταν ενάντια στη Ρωσία και περισσότερο σε μία κατεύθυνση ένταξης  στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Η Ρωσία από την άλλη έχει τεθεί υπό την ηγεσία τριών προέδρων, με τον Πούτιν να βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 17 χρόνια. Το 2021, ο Πούτιν υπέγραψε νόμο που ουσιαστικά του επιτρέπει να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2036, επανειλημμένα υποστηρίζοντας ότι Ρώσοι και Ουκρανοί ανήκουν σε “έναν λαό” και είναι μέρος του ιστορικού “ρωσικού πολιτισμού” που περιλαμβάνει επίσης τη γειτονική Λευκορωσία. Οι Ουκρανοί απορρίπτουν τους ισχυρισμούς του. 

Ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται για 20ή μέρα, με τις διαπραγματεύσεις να μην έχουν δείξει ακόμα σημάδια προόδου. Την ίδια ώρα οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν να σφυροκοπούν ουκρανικές πόλεις, καταλήγοντας σε απώλειες αμάχων και ισοπέδωση υποδομών. Το δράμα συνεχίζεται…

Με πληροφορίες από: Institute for the Study of War, BBC News, ΟΗΕ, Al Jazeera, defenceredefined.com.cy

Διαβάστε επίσης: Ουκρανία | 3η ημέρα συγκρούσεων – Όλες οι εξελίξεις