Άντης Λοΐζου*

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι η απότιση φόρου τιμής στους ηρωικούς νεκρούς της Τουρκικής εισβολής, τους αγνοούμενους και τους μαχητές (αξιωματικούς και οπλίτες) καθώς και η υπογράμμιση της σημασίας της ηγεσίας κάθε επιπέδου διοίκησης στις ένοπλες δυνάμεις της ΕΦ κατά τη διάρκεια της Β’ φάσης της Τουρκικής Εισβολής.

Είναι γνωστή σε όλους η αποδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) και ο απόλυτα λανθασμένος αν όχι προδοτικός τρόπος που η τότε ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) αντέδρασε στην Τουρκική επιθετικότητα την 20η Ιουλίου 1974 επιτρέποντας στην Τουρκία να αποβιβαστεί στις ακτές της Κερύνειας, να προκαλέσει μεγάλο αριθμό αθώων θυμάτων και να καταλάβει μεγάλο μέρος της Κυπριακής επικράτειας παραβιάζοντας τη συμφωνηθείσα εκεχειρία.

Την 8η Αυγούστου 1974 ο Υποστράτηγος Ευθύμιος Καραγιάννης ανέλαβε την ηγεσία της ΕΦ και συνέταξε τα επιχειρησιακά της σχέδια αφού πρώτα εκτίμησε την κατάσταση στο έδαφος. Την ασφάλεια και άμυνα της Πρωτεύουσας ανέλαβε τη νύκτα της 14ης Αυγούστου ο τότε Συνταγματάρχης Γεώργιος Αζίνας που διεύθυνε τις επιχειρήσεις εκ του σύνεγγυς έχοντας πλήρη εικόνα της ζώνης επιχειρήσεων.

Επιδίωξη των Τούρκων εισβολέων ήταν η κατάληψη της πρωτεύουσας της Κυπριακής Δημοκρατίας για να επιτύχουν μεγαλειώδη νίκη και να σύρουν την Κυβέρνηση σε παράδοση. Απέτυχαν όμως χάρις στον ηρωισμό και στην αυτοθυσία των υπερασπιστών της Πρωτεύουσας. 

Διαβάστε επίσης: Η Τουρκική Πολιτική εν συντομία (Χάρτες)

Οι υπερασπιστές της γραμμής από το Γερόλακκο μέχρι την Αγλαντζιά κράτησαν τους Τούρκους εκτός της ελεύθερης Λευκωσίας προκαλώντας τους πολύ μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό, ιδιαίτερα στην περιοχή του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, τα υψώματα της Σχολής Γρηγορίου και Βορείως του κυκλικού κόμβου Κολοκασίδη. Οι ημέτερες δυνάμεις αποτελούνταν από τους τρεις Λόχους της ΕΛΔΥΚ υπό τη Διοίκηση του Αντισυνταγματάρχη Σταυρουλόπουλου Παναγιώτη που είχαν τεθεί υπό διοίκηση της ΙΙΙ Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης (ΑΤΔ) από τις 11ης Αυγούστου, το 212 ΤΠ υπό τη Διοίκηση του Ταγματάρχη Αχιλλίδη Κωνσταντίνου με Λοχαγούς τους Α. Πασιαρδή, Γ Χατζηδαμιανού και Υπολοχαγό Κ. Μιχόπουλο και το τμήμα του Υπολοχαγού Πολύζου (Υπό Διοίκηση στο 212 ΤΠ από την 15η Αυγούστου 1974).

Με αυτή μου την αναφορά επ ουδενί τρόπο δεν θέλω να υποβαθμίσω την προσφορά των Μονάδων 211 ΤΠ υπό τη Διοίκηση του Αντισυνταγματάρχη Λιαναντωνάκη Εμμανουήλ, 336 ΤΠ υπό τη Διοίκηση του Ταγματάρχη Αλευρομάγειρου Δημήτριου, Λόχου του Λοχαγού Λιγουδιστιανού στην περιοχή του ξενοδοχείου Λήδρα Πάλας και υπό τον Αντισυνταγματάρχη Κανναβά το 391 ΤΠ (τέθηκε υπό την διοίκηση της ΙΙΙ ΑΤΔ την 15 Αυγούστου στην περιοχή βορείως του κυκλικού κόμβου της οδού Λευκωσίας Αμμοχώστου). Επιπλέον αναφέρω την συνεισφορά του Ουλαμού Αρμάτων Τ-34 Δυτικά της Σχολής Γρηγορίου  καθώς και της 187 ΜΠΠ υπό τη Διοίκηση του Αντισυνταγματάρχη Ταραντίλη Παναγιώτη που υποστήριζε με τα πυρά της στην περιοχή ΕΛΔΥΚ – ΚΟΛΟΚΑΣΙΔΗ και της 184 ΜΠΠ υπό τη Διοίκηση του Ταγματάρχη Σεβασλίδη Κωνσταντίνου που προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στον εχθρό. 

Αξίζει να σημειωθεί η είσοδος στη μάχη του Συγκροτήματος του Άνχη Κατερινάκη (386ΤΠ – 396ΤΠ) τις απογευματινές ώρες της 16ης Αυγούστου αρχικά του 386 ΤΠ υπό Διοίκηση του Ταγματάρχη Παναγόπουλου Κωνσταντίνου προς ενίσχυση και στη συνέχεια προς αντικατάσταση του συνεχώς μαχόμενου 212 ΤΠ. Παράληψη θα ήταν να μη μνημονευθεί η προσφορά των τμημάτων του ΛΒΟ και της Ομάδας Αντιαρματικών της Α’ Μοίρας Καταδρομών (Α ’ΜΚ) υπό τον Ανθυπολοχαγό Νίκο Κοϊμτζόγλου που τέθηκε υπό την διοίκηση του 212 ΤΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη μάχη της Λευκωσίας και την σκληρή άμυνα του 212 ΤΠ και της Διμοιρίας Α/Τ της Α’ ΜΚ γίνεται αναφορά και στο βιβλίο PHASE LINE ATTILA που εκδόθηκε από το US Marine Corps University Press to 2020.

Οι Τουρκικές απώλειες ήταν πολύ μεγάλες παρά τις λυσσαλέες συνεχείς επιθέσεις με άρματα μάχης ακολουθούμενα από πεζικό της ΤΟΥΡΔΥΚ και άλλων δυο Ταγμάτων Πεζικού και με υποστήριξη πυρών πυροβολικού και βαρέων όλμων. Επιγραμματικά αυτοί οι ήρωες έσωσαν την Λευκωσία.

Το πλέον αξιοσημείωτο μετά την γενναιότητα και την αυταπάρνηση των ηρωικών μαχητών ήταν η Διοίκηση σε όλα τα επίπεδα από την Ομάδα μέχρι την ΙΙΙ ΑΤΔ. Όλοι οι Διοικητές ήταν εγγύς των τμημάτων που διοικούσαν, είχαν πλήρη γνώση της τακτικής καταστάσεως και διοικούσαν τα τμήματά τους κατά τρόπον που πέτυχαν απώλειες στον εχθρό και τον εμπόδισαν να επιτύχει τον Αντικειμενικό του Σκοπό. 

Είναι πρώτιστης σημασίας η αμεσότητα στην επικοινωνία μεταξύ των διοικήσεων κατά τις επιχειρήσεις και φυσικά η γνώση του πεδίου της μάχης καθώς και η παρακολούθηση της εξέλιξης των επιχειρήσεων. Την αντίθετη περίπτωση δυστυχώς είχαμε στην πρώτη φάση της Τουρκικής εισβολής. 

*Συνταγματάρχης Ε.Α

Διαβάστε επίσης: