ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ

Συντακτική Ομάδα του “ Άμυνα και Γεωστρατηγική ” και της DEFENCE ReDEFiNED

Αν λίγα χρόνια πριν, ρωτούσαμε έναν αμυντικό αναλυτή για το ποιος είναι ο τομέας των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) που παρατηρείται η μεγαλύτερη υστέρηση, η απάντηση σχεδόν σίγουρα θα ήταν η Αντιαεροπορική (Α/Α) Άμυνα. 

Και ήταν πραγματικά άξιο απορίας για ποιο λόγο, μια τόσο μεγάλη σε έκταση χώρα, με τόσες πολλές στρατηγικής σημασίας εγκαταστάσεις είχε επιτρέψει στον εαυτό της να παραμείνει “γυμνή”.

Στην ανάλυση που ακολουθεί, θα αποφύγουμε να προσεγγίσουμε τις αιτίες του γεγονότος αυτού και θα προσπαθήσουμε να αποτυπώσουμε τις διορθωτικές ενέργειες που έγιναν από τους γείτονες προς κάλυψη του κενού, το οποίο αν μη τι άλλο θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα σε ότι αφορά την Α/Α Άμυνα της Εθνικής Φρουράς στην ημικατεχόμενη Κύπρο, αλλά και ολόκληρη την Α/Α άμυνα των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 (όχι πολύ μακριά από το σήμερα), οι γείτονες διέθεταν το εξής Α/Α πλέγμα (θα ασχοληθούμε με οπλικά συστήματα διαμετρήματος των 20 mm ναι, και άνω):

Παρατηρείται λοιπόν το γεγονός ότι το Α/Α πλέγμα ήταν εξόχως φτωχό, με συστήματα που μπορούσαν να καλύψουν μέγιστο βεληνεκές ως τα 40 χλμ (MIM-23) και χωρίς σοβαρή διαστρωμάτωση. Τα δε πυροβόλα ήταν κατά κύριο λόγο ρυμουλκούμενα και χωρίς διασύνδεση μεταξύ τους.

Η Γεωπολιτική διάσταση των τουρκικών εξοπλισμών

Το 2001 συνέβη κάτι τόσο σημαντικό που προσωπικώς θεωρούμε πως αποτελεί την “επισημοποίηση” του Δόγματος του Νεοθωμανισμού και των μεγάλων σχεδίων της Τουρκίας. Το γεγονός αυτό δεν είναι άλλο από την κυκλοφόρηση του «Στρατηγικού Βάθους» του Αχμέτ Νταβούτογλου. 

Θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης ποια σχέση μπορεί να έχει το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού (ή ορθότερα δημιουργίας) του Α/Α πλέγματος με το βιβλίο του πρώην τούρκου πρωθυπουργού. Κι όμως με την κυκλοφόρηση αυτού του βιβλίου, λίγο ή πολύ η Τουρκία ενημέρωνε τον πλανήτη για τα επεκτατικά της σχέδια ρίχνοντας παράλληλα «στάχτη στα μάτια» μας, μιλώντας περί μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές της.

Χαρακτηριστικοί οι χάρτες που κυκλοφορούσαν ευρέως την εποχή εκείνη, όπως ο πιο πάνω, στον οποίο απεικονίζονται οι τουρκικές βλέψεις. Η νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία θα έπρεπε να μπορεί να ελέγχει τα σημαντικότερα chock points του πλανήτη Δαρδανέλια – Σουέζ – Κόλπος του Άντεν – Στενά του Ορμούζ, καθώς επίσης μέσω της διείσδυσής της στα κράτη των οποίων τα ονόματα λήγουν σε -σταν (ευτυχώς άφησαν εκτός τον Stan Antipariotis) να ελέγξουν ΚΑΙ τις χερσαίες οδεύσεις του νέου BRI !!! Κι αν κάποιος αναρωτιέται για τη θαλάσσια περιοχή που προορίζονταν να πλέει το Anadolu, καλά θα κάνει να εστιάσει στη γραμμή που ενώνει τη Σομαλία με το Πακιστάν. 

Δεν θα επεκταθούμε άλλο στη Γεωπολιτική Ανάλυση (επιφυλασσόμαστε σε μια μελλοντική πλήρης). Θα πούμε μόνο πως η συντριπτική πλειοψηφία των οπλικών συστημάτων τουρκικής κατασκευής που παρουσιάζονται τα τελευταία πέντε έτη, είχαν αποφασισθεί για να υποστηρίξουν τον πιο πάνω ΑΝτικειμενικό ΣΚοπό (ΑΝΣΚ). 

Τα οπλικά συστήματα λοιπόν που θα χρησιμοποιούνταν χαρακτηρίζονταν κυρίως από δύο στοιχεία. Ήταν αυτοκινούμενα – ευκόλως μεταφερόμενα (εξυπηρετώντας τις αρχές του mobility) και λειτουργούσαν σε δικτυοκεντρικά μοντέλα (εφαρμόζοντας το network-centric warfare).

Τα σχέδια για μια ολοκληρωμένη Α/Α ομπρέλα:

Το σχέδιο Α/Α άμυνας που καταρτίστηκε παρουσιάζεται στην πιο κάτω φωτογραφία.

Είναι λοιπόν εμφανές, πως ο σχεδιασμός της νέας Α/Α άμυνας  περιλαμβάνει και τις τέσσερις φυσικές διαστάσεις των σύγχρονων επιχειρήσεων: Ξηρά – Θάλασσα-Αέρα και το Διάστημα. 

Από μακρύτερα προς εγγύτερα η Α/Α ομπρέλα περιλαμβάνει:

Α/Α σύστημα Siper ( μεγάλου βεληνεκούς)

Α/Α σύστημα Hisar U (μεγάλου βεληνεκούς)

Α/Α σύστημα Hisar O (μεσαίου βεληνεκούς)

Α/Α σύστημα Hisar A (μικρού βεληνεκούς)

Α/Α σύστημα Sungur (πυραυλικό πολύ μικρού βεληνεκούς)

A/A Korkut (Α/Α πυροβόλα πολύ μικρού βεληνεκούς)

Α/Α GDF – 006 (Α/Α πυροβόλα πολύ μικρού βεληνεκούς)

Όλα αυτοκινούμενα, όλα διασυνδεδεμένα κι όλα τουρκικής κατασκευής. 

Ανάλυση:

Για σκοπούς καλύτερης αντίληψης χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της γερμανικής DIEHL αν στη θέση της λέξης IRIS-T τοποθετήσουμε με τη λέξη Hisar, μπορεί να πει κάποιος ότι έχουμε μια απεικόνιση της τουρκικής διαστρωμάτωσης.

Α/Α Πυροβόλα

α. Στα 20 mm,  αποφασίστηκε ο εκσυγχρονισμός των πυροβόλων GAI-B01 της Oerlikon στο επίπεδο GAI-D01 που περιλάμβανε  δίδυμες κάννες που είναι μακρύτερες από τις τυπικές, όπως επίσης και την τοποθέτηση ισχυρών τηλεσκοπικών σκοπευτικών με μεγέθυνση Χ6 και μιας μικρής γεννήτριας 1,5 kW κάτω από το κάθισμα του πυροβολητή για την εκπαίδευση και τον μηχανισμό περιστροφής του όπλου. Το σημαντικότερο στοιχείο της αναβάθμισης είναι ο βαλλιστικός  υπολογιστής που απομειώνει το χρόνο αντίδρασης του πυροβόλου δραματικά.  Τα συγκεκριμένα πυροβόλα παραμένουν ρυμουλκούμενα και η σημασία τους στον Α/Α αγώνα περιορίζεται εναντίον Ελικοπτέρων (Ε/Π). Συνεχίζουν να μην λειτουργούν σε περιβάλλον δικτύωσης. 

Τα Mk20 Rh-202, πέρασαν από πρόγραμμα εκσυγχρονισμού αντίστοιχο με τα GAI-B01. Και αυτό είναι το λογικό, διότι όπως θα αναλύσουμε και πιο κάτω αξία πλέον έχουν τα πυροβόλα που έχουν τη δυνατότητα να βάλουν πυρομαχικά τύπου Air Burst.

β. Η πρώτη κίνηση που έγινε στα 35 mm έγινε με τα 120 Α/Α πυροβόλα GDF – 003 τα οποία είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται εγχωρίως -κατόπιν άδειας- από την τουρκική εταιρεία MKEK, από το 1997 ως το 2000.  Αυτά τα πυροβόλα, αποφασίστηκε να εκσυγχρονιστούν στο επίπεδο GDF-006 προκειμένου να μπορούν να βάλουν πυρομαχικά τύπου ΑΤΟΜ τα οποία είναι τα τουρκικά αντίστοιχα πυρομαχικά Air Burst 35mm.  

Παρόμοια πυρομαχικά παράγει η Γερμανική Rheinmetall, τα AHEAD για χρήση από τα Revolver Gun και τα δίδυμα πυροβόλα Oerlikon Twin Gun. Περισσότερα για αυτά μπορείτε να δείτε στο άρθρο της DEFENCE ReDEFiNED εδώ. 

Από τα 120 πυροβόλα, εκσυγχρονίστηκαν 118 ενώ τα δύο χρησιμοποιήθηκαν ως πρότυπα. Η Aselsan ανέλαβε την αντικατάσταση των 57 ραντάρ D-9 Super Flandermaus που λειτουργούσαν με τα GDF-003 (κατ’ άλλους τα D-9 ήταν σε χρήση με τα GDF-001 ενώ τα GDF-003 ήταν σε χρήση το σύστημα Skyguard), με το ραντάρ αεράμυνας AN/MPQ-64 Sentinel της Raytheon (Kaplan τα τουρκικά αντίγραφα) και με νέο τουρκικής κατασκευής Σύστημα Ελέγχου Πυρός (ΣΕΠ).  Τα πυροβόλα παρέμειναν ρυμουλκούμενα, αλλά έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν σε περιβάλλον δικτύωσης. 

Στην Κύπρο με τις κατοχικές δυνάμεις υπηρετούν εκσυγχρονισμένα πυροβόλα (28 μονάδες). Σχετικά με τα πυροβόλα Oerlikon τα οποία υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Τα GDF-001 παραμένουν σε υπηρεσία. Τα συγκεκριμένα πυροβόλα δεν έχουν τη δυνατότητα να εκσυγχρονιστούν και να μπορούν να βάλουν πυρομαχικά Air Burst. Εκτιμούμε πως κάποιο φρεσκάρισμα το έχουν υποστεί, αλλά η επιχειρησιακή τους αξία κατατάσσεται ανάμεσα στα GAI-D01 (Rh-202) και τα GDF-006.  

γ. Η δεύτερη κίνηση στα 35 mm ήταν η κατασκευή του αυτοκινούμενου συστήματος Korkut προς αντικατάσταση των Duster. Κάθε σύστημα Korkut περιλαμβάνει ένα σταθμό πρόσκτησης στόχων και ελέγχου πυρός και τρεις μονάδες πυρός με δίδυμα πυροβόλα των 35mm (ικανά για βολή πυρομαχικών Air Burst). Οι αρχικές επιχειρησιακές ανάγκες του Τουρκικού Στρατού ανέρχονται σε 25 συστήματα (75 πυροβόλα) και ήδη αυξήθηκε στις 40 αριθμός που κατά την εκτίμησή μας θα μεταβληθεί προς τα επάνω, λόγω κυρίως των νέων εξοπλιστικών της Πατρίδας μας που θα περιλαμβάνουν  κατά πάσα πιθανότητα όπλα μεγάλου βεληνεκούς (Spice, Rampage), αλλά και τις βλέψεις για περαιτέρω αναβάθμιση του παρανόμου Αεροδρομίου (ΑΔ) του Λευκονοίκου και τη δημιουργία Ναυτικής Βάσης (Ν/Β) που αποτελούν σοβαρές εγκαταστάσεις για να μείνουν απροστάτευτες. 

Η λεπτομέρεια που δεν είναι γνωστή, είναι αν η ανάπτυξη του Korkut στη Λιβύη, έλαβε χώρα μετά το χτύπημα στην Αεροπορική Βάση (ΑΒ) της Al-Watiya από άγνωστης ταυτότητος ιπτάμενα αντικείμενα ή ακριβώς μετά.

Η γνωστή πλέον FNSS έκανε αρκετή δουλειά με τα παλιά Μ113. Το σκάφος του Korkut, είναι το ACV-S, μια παραλλαγή του ACV-30 του οποίου η γενεαλογία μπορεί να ανιχνευθεί στο αειθαλές M113. Στο μπροστινό τμήμα προσφέρει βαλλιστική προστασία ως 14,5 mm, ενώ και στα πλαϊνά η θωράκιση είναι ενισχυμένη. Από πάνω όμως είναι μηδαμινή. Έχει δυνατότητα να βάλει 1000 βολές το λεπτό, με δραστικό βεληνεκές τα 4 χλμ. Η Aselsan αναφέρει πως το ραντάρ παρακολουθεί στόχους ως τα 70 km. 

Ουσιαστικά, το Korkut αποτελεί την επιτομή της μετενσάρκωσης legacy οπλικών συστημάτων (ορολογία του καθηγητού Δρος Κωνσταντίνου Γρίβα) σε νέα σύγχρονα. Στην περίπτωση αυτή στο παλαιό σύστημα τοποθετήθηκε η αντιγραφή ενός οπλικού συστήματος μιας εκ των κορυφαίων εταιρειών, της Rheinmetall. 

Πάνω, το σύστημα Oerlikon Skyranger® Mobile Air Defence System και κάτω τομή των πυρομαχικών AHEAD® .

Οποιαδήποτε ομοιότητα με τον πύργο του Korkut και τα ΑΤΟΜ, δεν είναι τυχαία.

Εκτός των προαναφερθέντων, θα πρέπει να υπερθεματίσουμε και το γεγονός ότι οι γείτονες το συγκεκριμένο όχημα και τον συγκεκριμένο πύργο θα τον εντάξουν σε υπηρεσία και σε άλλους κλάδους.

Πάνω το Gökdeniz 35 mm CIWS σε φάση δοκιμών, τοποθετημένο επί βοηθητικού πλοίου του TDK και στα σχέδια επί κορβέτας κλάσης Babur του πακιστανικού Ναυτικού.

Συμπεράσματα:

Στο κομμάτι των Α/Α πυροβόλων ο σχεδιασμός υλοποιήθηκε πλήρως και αυτή τη στιγμή μπορούμε να μιλάμε για ένα σύγχρονο πλέγμα Α/Α πυροβόλων. Με την είσοδο των Korkut σε υπηρεσία οι ΤΕΔ έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς Α/Α αυτοκινούμενων πυροβόλων τα οποία λειτουργούν σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον με αυξημένο βαθμό επιβιωσιμότητας. Θεωρούμε ότι το μόνο πρόβλημα πλέον των γειτόνων στο κομμάτι αυτό (εκτός του χρηματοοικονομικού σκέλους)  είναι το κυνήγι του χρόνου ώστε να μπορέσουν να παράξουν όσα απαιτούνται από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό. Τα 100 συστήματα Korkut που έχουν έως τώρα παραγγελθεί, δεν καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες των ΤΕΔ σε Τουρκία, Κατεχόμενα, Λιβύη και Συρία. Παράλληλα, γίνονται συζητήσεις για εξαγωγή των Korkut σε χώρες όπως η Ουκρανία, η Πολωνία, το Πακιστάν  και άλλες αφρικανικές. 

Τέτοιου τύπου πυροβόλα (δικτύωση, αυτοκινούμενα, Air Burst) έχουν ξαναβρεί το ρόλο τους στο σύγχρονο πεδίο μάχης. Στην ουσία ποτέ δεν τον έχασαν. 

Απόδειξη, τα Ναυτικά σε παγκόσμια κλίμακα τα οποία πάντοτε ήταν προσεκτικά στην τελική γραμμή άμυνας των μονάδων επιφανείας με τοποθέτηση CIWS (π.χ Planax). Η απαξίωση των πυροβόλων έλαβε χώρα στις χερσαίες δυνάμεις. Κλασσικό παράδειγμα ο ΕΣ, που όποιο Α/Α πυροβόλο παλαίωνε, το βάπτιζε Αντιαποβατικό.

Η επιτυχής ενσωμάτωση σύγχρονων ηλεκτρο-οπτικών αισθητήρων και ραντάρ σε παλαιά συστήματα (legacy) αεράμυνας, προσφέρει οικονομικότερες λύσεις για αντιμετώπιση σύγχρονων απειλών χωρίς κατ’ ανάγκη να χρειάζονται πάντα δαπανηρές αγορές νέων συστημάτων.

Αν κοιτάξουμε λίγο παραπέρα θα δούμε ακόμα ότι και η πυρηνική δύναμη Ινδία, αναβάθμισε τα παλαιά πυροβόλα bofors για χρήση ως anti-drones συστήματα με λογικό κόστος βολής/απειλή.

Σε μια εποχή όπου η σχέση Πλατφορμών – βλημάτων έχει μεταβληθεί από 80 – 20 σε 20 – 80, οι επιχειρησιακές ανάγκες για πυροβόλα που να λειτουργούν ως τελευταία γραμμή άμυνας θα αυξάνονται συνεχώς.  Σμήνη ΜΕΑ αυτοκτονίας, πολλαπλές βληματικές απειλές από κάθε κατεύθυνση και η αντεπίθεση του Πυροβολικού Μάχης το οποίο έκανε γυμναστική και πήρε αναβολικά (Δρ.Κ.Γρίβας: artillery on steroids) με τα τεράστια πλέον βεληνεκή, θα πιέζουν τις ένοπλες δυνάμεις στη χρήση τέτοιων πυροβόλων συνδυαστικά και με πυραυλικά συστήματα όπως το γνωστό Iron Dome ή άλλα συστήματα μεγάλου βεληνεκούς. Όπως ήδη άρχισε να διαφαίνεται σε πεδία επιχειρήσεων (π.χ Ναγκόρνο-Καραμπάχ) η χρήση μόνο πυραυλικών μέσων δεν ήταν επαρκής σε επιθέσεις σμήνωσης ή σε συνδυαστικές επιθέσεις με χρήση μέσων Ηλεκτρονικού Πολέμου (EW), ο οποίος βέβαια αποτελεί ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο για μελλοντική ανάλυση.

Καταλήγοντας θα λέγαμε ότι αποτελεί και μια σοβαρή κατά την γνώμη μας επιλογή για την Εθνική Φρουρά, η αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος Α/Α άμυνας “Οθέλλος” το οποίο περιλαμβάνει τα δίδυμα πυροβόλα Oerlikon με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίηση τους για αντιμετώπιση σύγχρονων απειλών. Σχετική ανάλυση για αυτό μπορείτε να βρείτε εδώ.