Νάσος Κολοβός*

Ο Υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) με πρόσφατη ανακοίνωση του ανέφερε ότι η Κύπρος είναι κοντά στην αγορά νέου αντιαεροπορικού συστήματος για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς (Ε.Φ) καθώς και νέου τύπου ελικοπτέρου πολλαπλών ρόλων. 

Η αγορά νέων αντιαεροπορικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς (όπως ήταν για παράδειγμα η αγορά των S-300) εξυπακούει μεγάλες δαπάνες οι οποίες είναι της τάξεως των 1+ δισ. ευρώ για αγορά ενός συστήματος (π.χ 2 πυροβολαρχιών του γαλλικού SAMP/T) και πολύ πέραν του διατιθέμενου ετήσιου προϋπολογισμού της Ε.Φ. 

Δεδομένου του κόστους λοιπόν αλλά και των λοιπών γεωπολιτικών παραμέτρων τις οποίες δεν θα αναπτύξουμε εδώ -και οι οποίες οδήγησαν στο παρελθόν την ματαίωση της εγκατάστασης των S-300 στην Κύπρο- θεωρούμε πολύ δύσκολο την αγορά από την ΚΔ επί του παρόντος κάποιου συστήματος μεγάλου βεληνεκούς. 

Καθώς έχουμε αναλύσει εκτενώς τις επιλογές για ελικόπτερα (κλικ εδώ), αλλά και τις προτάσεις για την αεράμυνα στο μέσο βεληνεκές (MRAD) και κυρίως για συστήματα από Γαλλία, Γερμανία και Ισραήλ (δείτε σχετικό άρθρο εδώ) στο παρόν άρθρο θα επικεντρωθούμε σε μια λύση από την MBDA στο μικρό βεληνεκές (SHORAD) και συγκεκριμένα το σύστημα επίγειας αεράμυνας μικρού βεληνεκούς VL MICA.

Το σύστημα VL MICA

To σύστημα αεράμυνας Vertical Launch MICA (VL MICA) είναι ένα αυτοκινούμενο επίγειο σύστημα αεράμυνας μικρής εμβέλειας (SHORAD) με μέγιστο βεληνεκές εμπλοκής στόχου τα 20 χιλιόμετρα. 

Το σύστημα χρησιμοποιεί το πύραυλο fire-and-forget MICA ο οποίος χρησιμοποιείται και σε αεροσκάφη ή ναυτικές πλατφόρμες και ο οποίος είναι ο μοναδικός στον κόσμο μέχρι σήμερα με κεφαλή αναζήτησης θερμότητας (VL MICA IR) είτε ανιχνευτή με ενεργό ραντάρ (VL MICA RF).

Η ικανότητα αυτή, εξασφαλίζει πολύ μεγάλη πιθανότητα εμπλοκής του στόχου (Pk), ακόμη και σε περιβάλλοντα με ισχυρές παρεμβολές IRCM (π.χ θερμοβολίδες) και ECM (π.χ αερόφυλλα ή jammers).

Σύνθεση

Η σύνθεση μιας τυπικής μονάδας VL MICA αποτελείται από ένα κινητό Κέντρο Τακτικών Επιχειρήσεων (Tactical Operations Centre-TOC), ένα κινητό τρισδιάστατο ραντάρ και 3 έως 6 μονάδες κάθετης εκτόξευσης με 4 πυραύλους έκαστη. 

©MBDA

Το TOC είναι ικανό να εκτελεί όλες τις λειτουργίες Διοίκησης, Ελέγχου και Συντονισμού, συμπεριλαμβανομένης της εμπλοκής στόχων σε πραγματικό χρόνο. Μέσω του TOC είναι δυνατή η σύνδεση του συστήματος με το ανώτερο επίπεδο διοίκησης για πλήρη δικτυοκεντρική λειτουργία. 

Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι τα τα συστήματα πολύ μικρού βεληνεκούς (VSHORAD) MISTRAL 3 (κλικ εδώ), τα οποία έχουν ήδη αγοραστεί από την Εθνική Φρουρά, θα μπορούν να ενταχθούν εύκολα σε δικτυοκεντρικό σύστημα ευρύτερου επιπέδου κάλυψης όπως το VL MICA. Πιο συγκεκριμένα μέσω του TOC (γνωστού και ως Platoon Command Post -PCP) είναι εφικτός ο συντονισμός μεταξύ συστημάτων V-SHORAD και SHORAD όπως για παράδειγμα, τέσσερις εκτοξευτές βλημάτων MISTRAL-3 (επί οχημάτων ή εποχούμενοι ως MANPADS) και τέσσερις εκτοξευτές VL MICA όπως φαίνεται σε πιο κάτω γράφημα:

©MBDA

Διαβάστε επίσης: Ground Master 400 | Το 3D Ραντάρ Μεγάλης Εμβέλειας της THALES – VIDEO

Το TOC μπορεί να διασυνδεθεί με ραντάρ διαφόρων τύπων όπως για παράδειγμα το Ραντάρ Ενεργητικής Ηλεκτρονικής Σάρωσης (AESA) Ground Master 200, το οποίο έχουν επιλέξει μεταξύ άλλων και οι ένοπλες δυνάμεις της Γεωργίας ή το 3D ραντάρ TRML-3D/32 της Hensoldt το οποίο επέλεξαν οι δυνάμεις της Ταϊλάνδης. 

Οι κάθετοι εκτοξευτές του συστήματος παρέχουν δυνατότητα γρήγορης εμπλοκής στόχων σε εύρος (αζιμούθιο) 360 μοιρών, ενώ μέσω της λειτουργίας ομοβροντίας (salvo) μπορούν να βληθούν 4 πύραυλοι κατά 4 διαφορετικών στόχων σε 6 δευτερόλεπτα. Ο χρόνος επαναγεμίσματος του εκτοξευτή με δύο χειριστές ανέρχεται στα 15 λεπτά.

Ενδεικτική απεικόνιση πυροβολαρχίας VL MICA με τέσσερις εκτοξευτές, ραντάρ και TOC

Τεχνικά Χαρακτηριστικά του Συστήματος VL MICA

• Εμβέλεια αναχαίτισης: Έως 20 χλμ
• Υψόμετρο αναχαίτισης: Έως 30.000 πόδια (περίπου 9150 μέτρα)
• Εκρηκτική κεφαλή: 12 κιλά-θρασμαυτοποιημένη
• Πυροσωλήνας: Κρουσιφλεγής/Εγγύτητας ραντάρ
• Βελτιστοποιημένη Ενεργοποίηση εκρηκτικής κεφαλής
• Ικανότητα ελιγμών: Μέχρι 50 G
• Διάρκεια ζωής βλήματος MICA: 25 χρόνια σε σφραγισμένα κάνιστρα 
• Ενσωματωμένη λειτουργία ελέγχου σε κάθε όχημα TOC
• Απομακρυσμένη παρακολούθηση από το TOC
• Λειτουργία παντός καιρού
• 4 επιλογές (modes) λειτουργίας του συστήματος:

-Το σύστημα VL MICA σε βασική λειτουργία (single layer)
-Συνδυασμός VL MICA και MISTRAL-3 (dual layer)
-Δικτυοκεντρικό σύστημα διασυνδεδεμένο με εθνικό σύστημα αεράμυνας
-Το σύστημα VL MICA ως αυτόνομο σύστημα

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του συστήματος VL MICA όπως μας λέχθηκε από τους αρμόδιους της MBDA κατά την συζήτηση μας στη διάρκεια της έκθεσης DEFEA 2021, είναι το γεγονός ότι το βεληνεκές εμπλοκής στόχου είναι το ίδιο τόσο για την έκδοση με ερευνητή ραντάρ (RF) όσο και για την έκδοση με ερευνητή υπέρυθρης (IR) ακτινοβολίας. Το υπόψη βεληνεκές δεν είναι δεδομένο ότι παραμένει το ίδιο όπως μας επεξηγήθηκε για παρόμοιου είδους πυραυλικά συστήματα.

Η κεφαλή ΙIR (Imaging Infrared) είναι κατάλληλη μεταξύ άλλων για στόχους που κινούνται με χαμηλές ταχύτητες όπως π.χ τα Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα (ΜΕΑ-UAVs) ενώ η κεφαλή με ερευνητή ραντάρ είναι ιδανική για στόχους ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Η κεφαλή IIR του MICA είναι ανθεκτική σε ηλεκτρονικά αντίμετρα (ECM) και μπορεί να αποφεύγει θερμοβολίδες τελευταίας γενιάς οι οποίες εκτοξεύονται προς τα εμπρός ακολουθώντας την ίδια πορεία με το αεροσκάφος, αλλά και λοιπές πηγές αντανακλόμενης ακτινοβολίας όπως π.χ ηλιακή ακτινοβολία.

Διαλειτουργικότητα με το σύστημα MICA NG

H MBDA με ανακοίνωση της βρίσκεται σε διαδικασία πιστοποίησης του νεότερου πυραύλου MICA NG (New Generation) στα υφιστάμενα αντιαεροπορικά συστήματα VL MICA. Οι δύο τύποι (MICA και ΜICA NG) έχουν τις ίδιες εξωτερικές διαστάσεις και η μόνη τροποποίηση αφορά λογισμικό του κατακόρυφου εκτοξευτή ο οποίος δύναται να φέρει 4 πυραύλους είτε κατηγορίας MICA είτε MICA NG με ανιχνευτή IIR ή RF. 

Ο MICA NG ο οποίος θα αντικαταστήσει τους υφιστάμενους MICA σε υπηρεσία στην Γαλλική Πολεμική Αεροπορία, θα είναι διαθέσιμος από το 2026. Ο νέος πύραυλος θα έχει αυξημένο βεληνεκές σε σχέση με τον υφιστάμενο πύραυλο MICA. Ο μειωμένος όγκος των ηλεκτρονικών συστημάτων του νέου πυραύλου θα επιτρέπει αυξημένη ποσότητα προωθητικού παρέχοντας επιπλέον κινητική ενεργεία κατά την τερματική φάση εμπλοκής του στόχου σε αποστάσεις πέραν των 40 χλμ, τοποθετώντας το σύστημα ουσιαστικά στην κατηγορία των αντιαεροπορικών μέσου βεληνεκούς (MRAD). 

Η έκδοση με ερευνητή υπέρυθρης (IR) ακτινοβολίας θα φέρει κεφαλή IIR τύπου matrix με αυξημένη ευαισθησία για στόχους με μειωμένο ηλεκτρομαγνητικό και υπέρυθρο ίχνος ενώ η έκδοση RF θα φέρει ερευνητή με ραντάρ τύπου AESA. 

Σε προηγούμενο μας άρθρο (κλικ εδώ) είχαμε αναλύσει την αναγκαιότητα (όπως διαμορφώνεται) της δικτυο-κεντρικής φιλοσοφίας σχεδίασης στα συστήματα αεράμυνας αλλά και αντιπλοικής άμυνας. 

Μετά την επιλογή των MISTRAL-3 (η οποία είναι γεγονός), η εν δυνάμει επιλογή του MICA και ακολούθως του MICA NG κατά την άποψη μας θα ήταν λογική επιλογή για δημιουργία της μελλοντικής αεράμυνας της Εθνικής Φρουράς με πλήρη διαλειτουργικότητα των μέσων της. 

Με την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των TOC, θα είναι για παράδειγμα εφικτός ο έλεγχος των MISTRAL-3, MICA και MICA NG παρέχοντας πλήρη αλληλοκάλυψη σε πολύ μικρό (VSHORAD), μικρό (SHORAD) και μέσο βεληνεκές αεράμυνας (MRAD) αντίστοιχα.

Δικτυοκεντρικές δυνατότητες στο σύγχρονο πεδίο μάχης © MBDA

Τυχόν αγορά άλλων συστημάτων από λοιπούς κατασκευαστές, δεν αποκλείει την διαλειτουργικότητα μεταξύ των MISTRAL-3 αλλά ενδεχομένως να επιφέρει υψηλότερο κόστος ενσωμάτωσης συστημάτων τρίτων και αυτό είναι κάτι που κατά την άποψη μας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σοβαρά. 

Σε ότι αφορά το κόστος του συστήματος VL MICA (αλλά και όλων των συστημάτων γενικά) αυτό διαμορφώνεται από αριθμό παραγόντων όπως ο αριθμός εκτοξευτών, τα συστήματα ραντάρ, ο αριθμός βλημάτων, τυχόν συμπαραγωγή ή συμμετοχή στην διαδικασία υποστήριξης κτλπ. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η πολεμική αεροπορία της Ταϊλάνδης το 2018 αγόρασε μια πυροβολαρχία του συστήματος VL MICA αποτελούμενη από 2 εκτοξευτές (με άγνωστο αριθμό βλημάτων) ένα TOC και ένα 3D ραντάρ τύπου TRML-3D/32 της Hensoldt (με μέγιστη εμβέλεια τα 200 χλμ) συνολικού κόστους 3.52 δισ THB (110.53 εκατομμύρια δολάρια $).

VL MICA της Πολεμικής Αεροπορίας της Ταϊλάνδης

Σχετικά με τα υφιστάμενα συστήματα αεράμυνας της Εθνικής Φρουράς και κυρίως των ρωσικής προέλευσης TOR M1 (SHORADS) (κλικ εδώ) και των μέσου βεληνεκούς BUK M1-2 (κλικ εδώ) σημειώνεται ότι δεν μπορούν να ενταχθούν πλήρως σε δικτυοκεντρικό σύστημα διοίκησης και ελέγχου μαζί με τα MISTRAL-3. Η διατήρηση τους ωστόσο σε επιχειρησιακή λειτουργία μέχρι σταδιακής αντικατάστασης τους είναι ωστόσο επιβεβλημένη. Για την επιλογή αναβάθμισης δε του συστήματος “ΟΘΕΛΛΟΣ” του 1ου συστήματος αεράμυνας της Ε.Φ, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο πιο κάτω.

Διαβάστε επίσης: Πυρομαχικά Ahead® και η προοπτική αναβάθμισης του «ΟΘΕΛΛΟΣ» για την Εθνική Φρουρά | Φωτογραφίες & VIDEO