Podcast S2E2 | Ο Αντιναύαρχος ε.α κ. Βασίλειος Μαρτζούκος αναλύει τη νέα εποχή στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό – VIDEO

Defence Redefined

Published on 17/10/2021 at 15:30

Το δεύτερο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν Podcast της “Defence Redefined” πραγματοποιήθηκε αυτή τη βδομάδα. Η ενδιαφέρουσα συζήτηση ανάμεσα στον οικοδεσπότη, Νάσο Κολοβό, και τον καλεσμένο του, Αντιναύαρχο ε.α κ. Βασίλειο Μαρτζούκο, είχε ως αντικείμενο, μεταξύ άλλων, την νέα εποχή στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και τη σχέση με την Κύπρο. 

Ο Αντιναύαρχος ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού, επίτιμος διοικητής της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, κ. Βασίλειος Μαρτζούκος, ανέπτυξε τις σκέψεις του και σχολίασε την αλλαγή σελίδας στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, καθώς και τα τεκταινόμενα στην περιοχή μας. Ας δούμε τα κυριότερα σημεία:

Διεθνείς Εξελίξεις

Όντας μάρτυρες στην προσπάθεια της Άγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα τόσο στο Αιγαίο Πέλαγος όσο και στη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου, και δη στην περιοχή της Κύπρου, ο κ. Μαρτζούκος ερωτήθηκε πόσο κοντά είναι η Τουρκία στο να εφαρμόσει στην πράξη τη θέληση της για εξόρυξη φυσικού αερίου από την κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με κίνδυνο να ακολουθήσει κάτι ανάλογο και σε άλλες περιοχές.

Ο κ. Μαρτζούκος εστίασε στην μεγάλη εικόνα που θέλει την Τουρκία να έχει ως κόκκινη γραμμή την λεγόμενη “Γαλάζια Πατρίδα”, ενώ παράλληλα επιθυμεί να ελέγχει την Κύπρο διατηρώντας στο ακέραιο την πολιτική των μονομερών προκλήσεων και παρανομιών. 

Υπό αυτό το πρίσμα, ο κ. Ναύαρχος επισήμανε ότι οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας είναι μηδενικού αθροίσματος, δηλαδή, το κέρδος του ενός είναι ζημία του άλλου. Επομένως, τόνισε, ότι υπό αυτές τις συνθήκες δεν δύναται να υπάρξει λύση “win – win”. Μάλιστα, προσέθεσε ότι όσοι υποστηρίζουν τέτοιες λύσεις με αυτά τα δεδομένα είναι είτε δόλιοι είτε αφελείς.

Επιπροσθέτως, ο κ. Μαρτζούκος μας “βλέπει” ότι ο χρόνος για την Τουρκία δεν κυλά ευμενώς. Αντιθέτως, διαβλέπει ότι η Άγκυρα χάνει τα ερείσματα της με την πάροδο του χρόνου στην ευρύτερη περιοχή, ενώ ταυτόχρονα συνασπίζονται άτυπα εναντίον της κράτη της Μεσογείου σε μία περίοδο, όπου η στάση των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα σκληρή απέναντι της.

Όλες αυτές οι εξελίξεις, εκτίμησε ο κ. Μαρτζούκος, δεν αποκλείεται να ωθήσουν την Τουρκία σε αναβάθμιση των προκλήσεων ακόμα και με την μορφή γεωτρήσεων στην ευρύτερη περιοχή δοκιμάζοντας, έτσι, τις αντοχές τις Ελλάδας και την ίδια την ελληνογαλλική συμφωνία. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει στην “αυτοβοήθεια”.

Διαβάστε επίσης: Νέο ‘χτύπημα’ του Αραβικού Συνδέσμου στην Τουρκία | Άποψη

Η ελληνογαλλική συμφωνία

Αναφορικά με την ελληνογαλλική συμφωνία αμοιβαίας στρατιωτικής συμμαχίας, ο κ. Μαρτζούκος ερωτήθηκε σε πρώτο βαθμό, αν η συμφωνία μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι ισοδύναμο με το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας και Κύπρου και δευτερευόντως, αν υπάρχει περίπτωση στο μέλλον η Κύπρος να γίνει μέρος της προαναφερθείσας συμφωνίας μέσω μιας προμήθειας γαλλικών οπλικών συστημάτων ή έστω να συνάψει ξεχωριστά μία ανάλογη συμφωνία με το Παρίσι.

Αναφορικά με το πρώτο σκέλος της ερώτησης, ο κ. Ναύαρχος αξιολόγησε τη συμφωνία ως ότι καλύτερο έχει υπογραφεί από την Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, σχολίασε ότι η συμφωνία απαλλάσσει την Ελλάδα (και τη Γαλλία) από το αντίστοιχο άρθρο (Άρθρο 5) του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, που εξαιρεί τους συμμάχους.

Ταυτόχρονα, συνέχισε λέγοντας ότι η συμφωνία διανοίγει πολλές προοπτικές συνεργασίας των δύο χωρών σε επίπεδο στρατηγικό, στρατιωτικό, εξωτερικής πολιτικής, αλλά και αμυντικής βιομηχανίας. Κατ’ αναλογία, λοιπόν, η ελληνογαλλική συμφωνία είναι κάτι ανάλογο με το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας και Κύπρου σε ότι αφορά την επικράτεια.

Σχετικά με τα θέματα αμοιβαιότητας, που προκύπτουν από τη συμφωνία (όπως η αποστολή ελληνικών Δυνάμεων στο Σαχέλ), ο κ. Μαρτζούκος μίλησε για λανθασμένη νοοτροπία εκ μέρους της Ελλάδας, καθώς έχει εγκλωβιστεί στην άμυνα επί των συνόρων. Σε μια περίοδο δυσμενών γεωπολιτικών ανακατατάξεων γύρω της, όπως αναφέρει ο ίδιος, η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει μία νοοτροπία εμπλοκής εκτός των συνόρων και να μην είναι “ταμπουρωμένη” στα σύνορα της, έτσι ώστε να μπορεί να διαμορφώσει τις συνθήκες στο άμεσο εξωτερικό περιβάλλον της θετικά για τα ελληνικά συμφέροντα.

Διαβάστε επίσης: Ελληνο-γαλλική συμμαχία | Ανακοινώθηκαν τρεις Belh@ara και αμοιβαία στρατιωτική συνδρομή

ΗΠΑ και Ανατολική Μεσόγειος

Στη συνέχεια, ο κ. Ναύαρχος ερωτήθηκε σχετικά με το ρόλο των ΗΠΑ στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, καθώς και το ρόλο που δύναται να διαδραματίσει η βάση της Σούδας στα αμερικανικά σχέδια, και εν τέλει πώς όλα αυτά επηρεάζουν την Κύπρο.

Ο κ. Μαρτζούκος ανταπάντησε πώς, παρά τα όσα λέγονται, οι ΗΠΑ θεωρούν την Ανατολική Μεσόγειο περιοχή ενδιαφέροντος και ότι ποτέ δεν θα φύγουν παντελώς, παρόλο που αυτή τη στιγμή εστιάζουν στην Ασία. Προς ενίσχυση του συλλογισμού του, σημείωσε ότι οι ΗΠΑ είναι μία υπερδύναμη, αφού έχουν αναπτύξει 200 χιλιάδες άντρες σε περίπου 750 βάσεις σε παραπάνω από 150 χώρες. Μεταξύ των λόγων, που οι ΗΠΑ, θεωρούν ζωτικής σημασίας την Μεσόγειο, είναι η ανάσχεση της ρωσικής και της κινεζικής διείσδυσης στην περιοχή.

Ως προς τη βάση της Σούδας, ο κ. Μαρτζούκος υπογράμμισε την κομβική θέση αυτής ανάμεσα σε τρεις ηπείρους και επομένως, αυτός, που ελέγχει τη βάση αυτή και τα περιβάλλοντα νερά, έχει πρόσβαση σε Αφρική, Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Φυσικά, αυτή η θεώρηση μεγιστοποιείται, εφόσον ο διάδρομος Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ μένει ανοικτός. Άρα, οι ΗΠΑ, όπως εκτίμησε ο ίδιος, έχουν συμφέρον να μην δουν την Κύπρο υπό άμεσο/έμμεσο τουρκικό έλεγχο και ο ελληνισμός πρέπει να το εκμεταλλευτεί αυτό.

Επίσης, ο κ. Μαρτζούκος είπε ότι οι ΗΠΑ έχουν δώσει στη Γαλλία το ρόλο εκείνου που θα επιτηρεί και θα διασφαλίζει τα “δυτικά” συμφέροντα στην περιοχή.

Διαβάστε επίσης: Επιστολή Μπλίνκεν | Δέσμευση ΗΠΑ για προστασία εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας – Το περιεχόμενο

Νέα εποχή στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό

Αναφορικά με την επιλογή των φρεγατών Belh@rra HN, ο κ. Ναύαρχος ρωτήθηκε αν θεωρεί ότι έπαιξαν ρόλο στην επιλογή τους (εκτός της δεδομένης προτίμησης του Πολεμικού Ναυτικού) η ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής με τη Γαλλία και η συμφωνία AUKUS και ως εκ τούτου, ενδεχομένως να υπήρχε άλλο αποτέλεσμα αν ήταν διαφορετική  η γεωπολιτική συγκυρία.

Ο κ. Μαρτζούκος αποκρίθηκε πώς πέραν του γεγονότος ότι τα επιτελεία επιλέγουν με επιχειρησιακά κριτήρια, πάντα εισέρχονται στην εξίσωση και (γεω-)πολιτικά κριτήρια και επομένως δεν αποκλείει ότι ίσως τα πράγματα να κατέληγαν διαφορετικά. Σημείωσε, δε, ότι το γεωπολιτικό βάρος της γαλλικής πρότασης με τη ρήτρα αμυντικής συνδρομής έγειρε την πλάστιγγα προς την επιλογή των Belh@rra HN.

Με καθαρά επιχειρησιακά κριτήρια, ο κ. Ναύαρχος θεωρεί ότι και η ολλανδική πρόταση (Sigma), αλλά και η ιταλική πρόταση (FREMM) είχαν αξιώσεις να κερδίσουν σε αντίθεση με την αμερικανική (MMSC) που υστερούσε έναντι όλων των ευρωπαϊκών σχεδίων.

Πλαίσιο άμυνας Κύπρου

Τέλος, σχετικά με τις αμυντικές δυνατότητες της Κύπρου, ο κ. Μαρτζούκος δήλωσε ότι η Αχίλλειος πτέρνα της Νήσου είναι η αεροναυτική κάλυψη και επομένως, εκεί πρέπει να εστιάσουν οι αρμόδιοι με έξυπνες, καινοτόμες, μικρές και φθηνές λύσεις αντλώντας παραδείγματα από άλλες χώρες (όπως της Σουηδίας) δεδομένων των γεωγραφικών και επιχειρησιακών περιορισμών .

Διαβάστε επίσης: ΑΠΟΨΗ | Η Κύπρος ενώπιον σοβαρών αποφάσεων