22 Ιουνίου 1941 | Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, η μεγαλύτερη στρατιωτική εισβολή στην Ιστορία

Defence Redefined

22/06/2020

Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος, όπως τον κατονομάζουν οι Ρώσοι ιστορικοί ή το Ανατολικό Μέτωπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε η πλέον αιματηρή σύγκρουση της παγκόσμιας ιστορίας και ξεκίνησε με την έναρξη της γερμανικής επιχείρησης για την κατάληψη της Σοβιετικής Ένωσης, με την κωδική ονομασία Μπαρμπαρόσα, στις 22 Ιουνίου το 1941. 

Το θέατρο της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, ήταν κυρίως τα σοβιετικά εδάφη. Στις 22 Ιουνίου 1941, καταπατώντας το Σύμφωνο Μη Επίθεσης, ο Χίτλερ διέταξε την εκκίνηση της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα και τις δυνάμεις του να εισβάλουν αστραπιαία στα εδάφη της ΕΣΣΔ, κινητοποιώντας την μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη που είχε ως τότε γνωρίσει η ανθρωπότητα σε μία μόνη επιθετική επιχείρηση. Συνολικά στην επιχείρηση πήραν μέρος 3.000.000 άνδρες, με δύναμη 3.580 αρμάτων μάχης, 7.184 πυροβόλων, 2.830 αεροπλάνων και 750.000 άλογων, κατανεμημένη σε τρεις ομάδες. 

Η επίθεση…

Ο απώτερος στόχος του γερμανικού επιτελείου, ήταν να παγιδευτεί ο κύριος όγκος των Ρωσικών δυνάμεων με έναν ευρύ κυκλωτικό ελιγμό στον οποίο το πεζικό θα σχημάτιζε ένα εσωτερικό κύκλο και τα τεθωρακισμένα έναν εξωτερικό. Οι Γερμανικές δυνάμεις προέλασαν σε βάθος άνω των 600 χιλιομέτρων μέσα σε 14 μέρες και απείχαν από την Μόσχα 300 χιλιόμετρα. Παρόλο που το σχέδιο δεν πέτυχε επακριβώς σχεδιάστηκε, οι Γερμανικές δυνάμεις κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν 480.000 Ρώσους στρατιώτες. Επίσης, στην μάχη του Κιέβου, αιχμαλωτίστηκαν ακόμη 600.000 Ρώσοι. 

Ο Κόκκινος Στρατός έδειξε αδυναμία να απωθήσει τους Γερμανούς και η άμυνά του κατέρρευσε εξίσου αστραπιαία. Οι Ρώσοι επιτελείς αδυνατούσαν να προβλέψουν τις επόμενες κινήσεις των Γερμανών, με αποτέλεσμα να περικυκλώνονται συνεχώς μεγάλοι αριθμοί στρατιωτών, οι οποίοι αιχμαλωτίζονταν. Πέραν αυτού, από την αρχή της γερμανικής επίθεσης, ο Κόκκινος Στρατός ήταν σε επιθετική διάταξη στην Πολωνική μεθόριο με αποτέλεσμα να μην υπάρχει φράγμα ασφαλείας ανάμεσα στην Γερμανο-Σοβιετική μεθόριο και την κύρια αμυντική γραμμή. 

Η Γερμανική επίθεση συνεχίστηκε με την κατάληψη του Κιέβου, του Μινσκ και των Βαλτικών Δημοκρατιών. Ακολούθως, η κατάληψη και της Ουκρανίας, έδωσε τεράστια ώθηση στις γερμανικές δυνάμεις αφού πολλοί σιτοβολώνες και πρώτες ύλες, περιήλθαν στην κατοχή τους προς εκμετάλλευση. Στην Ουκρανία επίσης, ο Κόκκινος Στρατός υπέστη πανωλεθρία, όταν καταστράφηκε μεγάλο τμήμα των δυνάμεων του από τις γερμανικές δυνάμεις. Πέραν αυτού από τον Αύγουστο εώς τον Νοέμβριο του 1941 καταλήφθηκαν 3.030 ρωσικά στρατιωτικά εργοστάσια (85% της συνολικής παραγωγής των στρατιωτικών εργοστασίων της Ρωσίας), τα οποία χρησιμοποιήθηκαν αργότερα κατά του Κόκκινου Στρατού. Οι δυνάμεις του Χίτλερ, έφτασαν έξω από την πρωτεύουσα Μόσχα και πολιορκούσαν το Λένινγκραντ.

Η αντίσταση και η αντεπίθεση… 

Μέσα σε τέσσερις μήνες, όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αζόφ – Λάντογκα ήταν κατεχόμενα. Η Μόσχα και το Λένινγκραντ παρέμειναν ελεύθερες πόλεις, παρά την πείνα και τις κακουχίες των κατοίκων τους. Η αντίσταση των δύο μεγάλων πόλεων κατέστη λυσσαλέα και ενέπνευσε το ηθικό στις κατακτημένες περιοχές και σύντομα συγκροτήθηκαν αντάρτικες ομάδες που έδωσαν σημαντικά χτυπήματα στη ναζιστική μηχανή. 

Η αποτυχία των Γερμανών να καταλάβουν αυτές τις δύο πόλεις είχε καταστροφικές συνέπειες για την έκβαση της επιχείρησης. Πλέον ήταν εμφανές σε όλους, ακόμα και στους Γερμανούς, η αδυναμία τους να προχωρήσουν περισσότερο. Επιπλέον, έπρεπε να αντιμετωπίσουν καιρικές συνθήκες που όχι μόνο δεν τους ήταν γνώριμες, αλλά και δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένοι για να τις αντιμετωπίσουν.

Παράλληλα, ο Κόκκινος Στρατός, δημιούργησε ολόκληρα εργοστάσια στα Ουράλια και τη Σιβηρία και παρήγαγε αδιάκοπα νέο πολεμικό υλικό, οχήματα και αεροπλάνα, ενώ είχε αρχίσει να φθάνει και η συμμαχική βοήθεια από τις ΗΠΑ μέσω του Ειρηνικού.

Μπροστά στην επικείμενη καταστροφή, ο Χίτλερ αναδιαμόρφωσε τα πλάνα του θέλοντας να καταλάβει ταυτόχρονα τις πετρελαιοπηγές της Κασπίας και του Καυκάσου. Ήλπιζε έτσι να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό των μονάδων του για πιθανή μακροχρόνια παραμονή, δημιουργώντας ταυτόχρονα τις βάσεις για νέα επίθεση κατά της Μόσχας από τον νότο. 

Η απόφαση αυτή, ανάγκασε τους γερμανούς στρατηγούς να ανοίξουν ταυτόχρονα δύο καινούργια μέτωπα και να προχωρήσουν πολύ βαθιά στη ρωσική ενδοχώρα, χωρίς τις επιχειρησιακές ικανότητες και τις δυνατότητες ανεφοδιασμού.

Όταν κατέρρευσε αυτό το σχέδιο, ο Χίτλερ, διέταξε την δημιουργία της ζώνης Πάνθηρ – Βότον, μιας βαριά οχυρωμένης γραμμής από την Αζοφική Θάλασσα (Νότια) έως το Φινλανδικό Κόλπο (Βόρεια). Πίσω από την γραμμή θα υποχωρούσαν οι δυνάμεις του και ο ρόλος τους δε θα ήταν πια η διεξαγωγή επιθετικών ενεργειών, αλλά η παρεμπόδιση των σοβιετικών να περάσουν αυτή τη γραμμή και να καταδιώξουν την Βέρμαχτ.

Παράλληλα στην Δυτική Ευρώπη, οι Σύμμαχοι ετοιμάζονταν για την απόβαση στην Νορμανδία και έτσι η διαδικασίες για κατασκευή της ζώνης Πάνθηρ – Βότον επιταχύνθηκαν. Ο Κόκκινος Στρατός κατάφερε να κινητοποιήσει σε ελάχιστο χρόνο μία τεράστια δύναμη αποτελούμενη από 2.650.000 άνδρες, 51.000 κανόνια, 2.400 τεθωρακισμένα και 2.850 αεροπλάνα, δημιουργώντας έτσι ένα τεράστιο κάθετο μέτωπο μήκους 1.400 χμ από τη Λευκορωσία μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Η ζώνη Πάνθηρ – Βότον κατέρρευσε και οι προσδοκίες του Χίτλερ διαψεύστηκαν. 

Πλέον, με τα σημαντικότερα εδάφη απελευθερωμένα και τον Χίτλερ να πολεμά σε δύο μέτωπα (Ανατολή – Δύση), τίποτα δε μπορούσε να εμποδίσει την προέλαση του Κόκκινου Στρατού. 

Στις 30 Απριλίου 1945 και ώρα 14:25, ο Κόκκινος Στρατός εισερχόταν στο Βερολίνο και ο Χίτλερ αυτοκτονούσε στο καταφύγιό του.  Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ, ο Γερμανός Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ υπέγραψε συνθηκολόγηση άνευ όρων (8 Μαΐου 1945). Με τον τρόπο αυτό τερματίστηκε ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος. Μέχρι σήμερα τα περισσότερα κράτη που προήλθαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ τιμούν τη «Μέρα της Νίκης» στις 9 Μαΐου, με αποκορύφωμα των εκδηλώσεων, την μεγάλη παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.

Οι απώλειες των Γερμανών εισβολέων υπολογίζονται γύρω στα πέντε εκατομμύρια, ενώ των σοβιετικών παραπάνω από είκοσι πέντε (στρατιώτες και άμαχος πληθυσμός).

Διαβάστε επίσης: