Συνέντευξη του Δρ. Ντάνιελ Πάιπς, με αφορμή τις πρόσφατες εντάσεις στα ελληνοτουρκικά

Defence Redefined

Published on 03/09/2020 at 16:37

Tο Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας δημοσίευσε την συνέντευξη που παραχώρησε στον Δρ. Ανδρέα Κάρυο* ο πρόεδρος του «Φόρουμ για τη Μέση Ανατολή» (Middle East Forum), Δρ. Ντάνιελ Πάιπς (Daniel Pipes**) σχετικά με τις πρόσφατες εντάσεις στα ελληνοτουρκικα.

Η συνέντευξη με τίτλο “TURKEY’S “RECONQUESTS” IN THE EASTERN MEDITERRANEAN AND BEYOND” εξετάζει ανάμεσα σε άλλα θέματα όπως το ιστορικό υπόβαθρο μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας, τον αντίκτυπο των ελληνοτουρκικών διαφορών στους κόλπους του ΝΑΤΟ καθώς και τις προοπτικές των τριμερών σχέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Παραθέτουμε πιο κάτω την ενδιαφέρουσα συνέντευξη, μεταφρασμένη σε Ελληνική γλώσσα. Για αυτούσια την συνέντευξη σε αγγλική πατήστε εδώ:

Ερώτηση: Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι το ιστορικό υπόβαθρο επηρεάζει τις εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας;

Απάντηση: Η ιστορική μνήμη επηρεάζει βαθιά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες διεθνείς συγκρούσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, οι εντάσεις άρχισαν σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία – 26 Αυγούστου 1071 μ.Χ., στη Μάχη του Μαντζικέρτ, όταν οι Τούρκοι άρχισαν να εισβάλλουν και να κατακτούν τα περισσότερα ελληνικά εδάφη. Στη συνέχεια ήρθε η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Στη σύγχρονη εποχή, είχαμε την άλωση της Σμύρνης το 1922, την Κωνσταντινούπολη το 1955 και την εισβολή στην Κύπρο το 1974. Τώρα, σχεδόν μια χιλιετία μετά το Μαντζικέρτ, η Τουρκολιβυκή συμφωνία του 2019 «για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο» συνεχίζει την ίδια τάση αγνοώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα  των ελληνικών νησιών στην θάλασσα. Το ίδιο πράττει και  η«επανακατάκτηση» από τον Ερντογάν της Αγίας Σοφία τον περασμένο μήνα. Οι Έλληνες πρέπει να ανησυχούν ότι, τροφοδοτούμενοι από φανατισμό, οι Τούρκοι επιδιώκουν να κατακτήσουν όλη την Ελλάδα και την Κύπρο.

Διαβάστε επίσης: Η Τουρκική Πολιτική εν συντομία (Χάρτες)

Ερώτηση: Τι σημαίνει ότι η ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας έχει κλιμακωθεί λόγω του ζητήματος του Καστελλόριζου, ενός μικρού και απομονωμένου νησιού, στα ανατολικά της υπόλοιπης Ελλάδας;

 Απάντηση: Αυτό θα μπορούσε να είναι η επόμενη «επανακατάκτηση» της Τουρκίας. Το 2012, έγραψα ένα άρθρο με τίτλο “Kastelorizo ​​- Mediterranean Flashpoint;” και οκτώ χρόνια αργότερα ανησυχώ ότι η κρίση ενδέχεται να πλησιάζει τελικά, ίσως διότι ο Πρόεδρος Ερντογάν ζητά τη λαϊκή υποστήριξη πριν από τις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας το 2023.

Ειδικότερα, ανησυχώ για το σενάριο του Τζακ Ντουλκαριάν (Jack Dulgarian) που θέλει την κυβέρνηση Ερντογάν να εισβάλλει στο Καστελλόριζο, κατακτώντας το γρήγορα και προκαλώντας την παγκόσμια κοινότητα να κάνει κάτι. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις από μόνες τους δεν μπορούν να κάνουν πολλά. Το ΝΑΤΟ είναι μια χάρτινη τίγρης. 

Το Ισραήλ δεν θα εισέλθει σε πόλεμο με την Τουρκία για ένα απομακρυσμένο ελληνικό νησί με πληθυσμό κάτω των 500 ατόμων. Αλλά αν το Καστελλόριζο γίνει Τουρκικό με μικρό κόστος για την Άγκυρα, να αναμένετε τα νησιά του Αιγαίου στην Ελλάδα να είναι οι επόμενοι στόχοι. Το πρόβλημα είναι ότι δεν βλέπω πώς μπορεί να αποτραπεί ο Ερντογάν λόγω της αδυναμίας των Ευρωπαίων και της συμπάθειας του Προέδρου Τραμπ για τον Τούρκο δικτάτορα. 

Διαβάστε επίσης: Οι Τουρκικές προκλήσεις του Ιουλίου κατά της Ελλάδος και της Κύπρου

Ερώτηση: Ποιος είναι ο αντίκτυπος του νέου γύρου ελληνοτουρκικών διαφορών στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ; 

Απάντηση: Τα προβλήματα της Τουρκίας με την Ελλάδα είναι μόνο ένα μικρό μέρος των διαφορών της με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, ιδίως τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σημαίνει ότι, σε αντίθεση με τις δεκαετίες του παρελθόντος όταν η Αθήνα στεκόταν  μόνη της ενάντια στην Άγκυρα, η Ελλάδα είναι πλέον μέρος ενός μεγάλου, αν όχι πλήρως ανεπτυγμένου ή αποφασιστικού συνόλου. Όσον αφορά τη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ, δεν υπάρχει κάτι πέρα ​​από τις δυνάμεις των ΗΠΑ, δεδομένης της γενικής Ευρωπαϊκής τάσης για αυτο-επιβολή αφοπλισμών.

Ερώτηση: Τι θα συμβεί εάν ο Ερντογάν ωθήσει Σύριους και άλλους παράνομους μετανάστες στην Ελλάδα σε μεγαλύτερο αριθμό απ’ ότι συνήθως;

Απάντηση: Το 2015-16, η Ελλάδα χρησίμευσε ως ζώνη διέλευσης προς [U4] τη Γερμανία, τη Σουηδία και άλλες χώρες. Αυτή η κατάσταση έχει τελειώσει και η Ελλάδα γενικά έχει γίνει ο τελικός προορισμός. Η Ελλάδα έγινε ανεπιθύμητος προορισμός όπως συμβολίζεται από τον καταυλισμό στην Μόρια της Μυτιλήνης ως «ζωντανή κόλαση». Τα νέα ταξιδεύουν γρήγορα και οι μετανάστες που βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία θα είναι λιγότερο πρόθυμοι να ταξιδέψουν για την Ελλάδα. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την τουρκική κυβέρνηση να τους πιέσει επιδεινώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης τους ή εξαναγκάζοντάς τους να φύγουν.

Από την άλλη πλευρά, ανησυχώ πολύ για την Κυπριακή Δημοκρατία, που βρίσκεται μόλις 160 χλμ. από τη Συρία και μοιράζεται ένα πραγματικά ανοιχτό σύνορο με τη τον τουρκοκρατούμενο βορρά της Κύπρου. Μέχρι πρόσφατα, οι κυβερνήσεις της Συρίας και της Τουρκίας δεν έχουν στοχεύσει μυστηριωδώς την Κύπρο, αλλά αυτό μπορεί να αλλάζει. Οι αιτήσεις ασύλου αυξήθηκαν τέσσερις φορές μεταξύ 2016 και 2019, από 2.936 σε 13.200, με τους περισσότερους μετανάστες να φτάνουν μέσω του κατεχόμενου βορρά. 

Ερώτηση: Ποιες είναι οι προοπτικές τριμερών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος); 

Απάντηση: Οι προοπτικές είναι εξαιρετικές και για όλους. Επιπλέον, τα μόνα τρια δημοκρατικά κράτη της ανατολικής Μεσογείου, έχουν κοινά οικονομικά συμφέροντα, ιδίως το φυσικό αέριο και την ασφάλεια. (Παρεμπιπτόντως, μου αρέσει η γοητευτική φράση του Dmitri Shufutinsky με την οποία αποκαλεί τη συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ ως «Άξονα Αρχαιότητας».)

 Το Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου είναι πιθανώς ακόμη πιο σημαντικό. Συνολικά, αυτές οι νέες ομαδοποιήσεις δείχνουν ξεκάθαρα στην Άγκυρα ποιο είναι το τίμημα του να ενεργεί σαν ένα κράτος-παρίας. 

Ερώτηση: Η Άγκυρα κάνει κάτι σχετικά με τον αποκλεισμό της από αυτές τις ομάδες;

Απάντηση: Παίζει με την ιδέα της βελτίωσης των σχέσεων με την Ιερουσαλήμ, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ισλαμιστική ιδεολογία για να φτάσει μακριά. Επιπλέον, οι Ισραηλινοί έγιναν επιτέλους δύσπιστοι. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Άγκυρα επιδιώκει να δημιουργήσει εναλλακτικές συμμαχικές σχέσεις αλλού, όπως με την Ισπανία, την Ιταλία, διάφορα βαλκανικά κράτη, τη Λιβύη, το Κατάρ, το Ιράν, τις τουρκικές δημοκρατίες, τη Ρωσία και την Κίνα.

Ερώτηση: Πώς θα εξελιχθεί η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης;

Απάντηση: Η συμφωνία έχει μεγάλη σημασία για τη Λιβύη και όχι μόνο. Προσφέρει στους Τούρκους, για πρώτη φορά μέσα σε έναν αιώνα, έναν άμεσο ρόλο στη Βόρεια Αφρική. Μια ελάχιστη πτυχή της συμφωνίας αφορά τον Fayez al-Sarraj, τον επικεφαλής του GNA που υποστηρίζεται από την Άγκυρα, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είναι Kuloğlu ή εθνικής τουρκικής κληρονομιάς.

Πέρα από αυτόν, περίπου το 20% των Λιβύων που μοιράζονται αυτήν την εθνικότητα (τούρκοι απόγονοι) υποστηρίζουν ως επί το πλείστον τον υποστηριζόμενο από την Τουρκία GNA. Εάν αυτή η τουρκική προσέγγιση επιτύχει στη Λιβύη, να περιμένετε από τον Ερντογάν να εξαρτάται περισσότερο από αυτήν επίσης στα Βαλκάνια και ίσως επίσης σε ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες έχουν μεταναστεύσει οι Τούρκοι.

*Ο Δρ. Αντρέας Κάρυος είναι Διδάκτωρ Κυπριακής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και επιστημονικός Συνεργάτης του Μουσείου Αγώνος. Είναι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κυπριακής Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών και συνεργάτης του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

**Ο Δρ. Ντάνιελ Πάιπς είναι ιστορικός, συγγραφέας και πρώην Αξιωματούχος στα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας των Η.Π.Α. Έχει διδάξει μεταξύ άλλων [U6] στα πανεπιστήμια του Σικάγο και του Χάρβαρντ και στην Σχολή Πολέμου του Πολεμικού Ναυτικού των Η.Π.Α.

Διαβάστε επίσης: Νομική ανάλυση Συμφωνίας οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου