ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ

Συντακτική Ομάδα του “ Άμυνα και Γεωστρατηγική ” και της DEFENCE ReDEFiNED

Στα δύο πρώτα μέρη του αφιερώματος μας είχαμε αναλύσει τα νέα Αντιαεροπορικά (Α/Α) συστήματα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ), από τα Α/Α πυροβόλα 20mm και άνω μέχρι και τα Α/Α πυραυλικά συστήματα μικρού προς μέσου βεληνεκούς (extended range) όπως το HISAR-O+ (25km). Στο τρίτο μέρος θα αναλύσουμε τα A/A συστήματα μέσου βεληνεκούς Hawk XXI και S-125 καθώς και τα συστήματα μεγάλου βεληνεκούς HISAR-U, SIPER και S-400.

1. Α/Α Συστήματα Μέσου Βεληνεκούς (MRAD)

α. HAWK XXI:

Οι ΤΕΔ το 2005 απέκτησαν 48 εκτοξευτές Hawk XXI (οκτώ πλήρη συστήματα, δλδ οκτώ πυροβολαρχίες με έξι τριπλούς εκτοξευτές έκαστη) καθώς και 175 βλήματα της έκδοσης MIM-23B μέγιστου βεληνεκούς 40 χιλιομέτρων και διάρκεια ζωής έως το 2020. 

Τα συστήματα αυτά αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν τη μεσαία διαστρωμάτωση του Α/Α πλέγματος της γείτονος και ήταν αυτά που αναπτύχθηκαν στη Λιβύη. Οι ανοιχτές πληροφορίες που αναφέρονται στην ανάπτυξη δυο πυροβολαρχιών σε ολόκληρη τη Λιβύη, είναι σε διάσταση με τις επίσημες αναφορές των Παρατηρητών του ΟΗΕ που μιλούν για ανάπτυξη τριών. 

Τη νύχτα 4/5 Ιουλίου 2020, η Τουρκία δέχτηκε το δεύτερο επί του πεδίου ισχυρό πλήγμα, από τα τέσσερα συνολικά εντός του 2020. Τα άλλα τρία ήταν το Μάρτιο του 2020 στον Έβρο, στις 12 Αυγούστου από τη φρεγάτα ΛΗΜΝΟΣ και στις 25 Αυγούστου από τα F-16 της 116 ΠΜ που προσγειώθηκαν αρχοντικά στην ΑΒΑΠ στην Πάφο.  

Πάνω: Στοιχεία HAWK XXI που αναπτύχθηκε στο ΑΔ της Τρίπολης και κάτω: HAWK στην ΑΒ Al Watiyah

Το πόσοι από τους δεκαοχτώ εκτοξευτές που αναπτύχθηκαν στη Λιβύη καταστράφηκαν εκείνο το βράδυ, ίσως να μην το μάθουμε ποτέ. Πάντως πλέον οι ΤΕΔ δεν διαθέτουν οκτώ συστήματα Hawk. 

Πάνω: Patch των τουρκικών δυνάμεων αεράμυνας που αναπτύχθηκαν στη Λιβύη με τα Hawks (πηγή: defencepoint.gr).

Τη νύχτα της 4ης Ιουλίου τα γεράκια μάλλον κοιμήθηκαν…ή δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν.

Για σκοπούς σύγκρισης σε ότι αφορά το βεληνεκές μπορούμε να αναφέρουμε η Εθνική Φρουρά στην Κύπρο (αν θεωρήσουμε ότι ΤΕΔ θα μπορούσαν δυνητικά να μεταφέρουν πυροβολαρχίες Hawk XXI) διαθέτει το αυτοκινούμενο πυραυλικό σύστημα BUK M1-2 (φωτογραφία πάνω) με μέγιστη εμβέλεια εμπλοκής τα 42 Km απόσταση. Περισσότερα για το σύστημα BUK M1-2 της Ε.Φ μπορείτε να βρείτε εδώ.

β. S-125: 

Η προμήθεια του S-125 από την Ουκρανία (κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για την αναβαθμισμένη έκδοση το S-125-2D Pechora με βεληνεκές τα 40 km)  είναι άλλη μια υπόθεση που κρατήθηκε μυστική. Oι συζητήσεις Τουρκίας και Ουκρανίας για την προμήθεια των S-125, είχαν ξεκινήσει από το 2019.  Το πιθανότερο είναι οι γείτονες να ήθελαν να αναπτύξουν αυτά τα συστήματα στη Λιβύη και τη Συρία, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2019 που υπογράφτηκαν τα ψευδομνημόνια με την κυβέρνηση του Σάρατζ, ήδη ήταν σε εξέλιξη οι αμερικανικές αντιδράσεις για την προμήθεια των S-400 και οι ζυμώσεις για εμπάργκο. Εξάλλου οι ΤΕΔ είχαν την εμπειρία πιέσεων από τη Γερμανική κυβέρνηση για τη χρήση των Leopard 2A4 στη Συρία, (αν και προσωπικά πιστεύουμε πως περισσότερο έκαιγε τους Γερμανούς ότι στη Συρία αποδομείται το brand του Leo, καθώς τα Kornets των Κούρδων έκαναν πάρτι, παρά η χρήση τους εναντίων αμάχων) και ασφαλώς ήθελαν να αποφύγουν μια ίδια κατάσταση. 

Λόγω όμως των καθυστερήσεων που αναφέρονται στο πιο πάνω άρθρο αναφοράς, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να εμπλέξουν τα αμερικανικά συστήματα στη Λιβύη, αντί των S-125. 

2. Α/Α Συστήματα Μεγάλου Βεληνεκούς (LRAD)

α. HISAR-U και SIPER:

Ομολογουμένως δυσκολευτήκαμε αρκετά να ξεδιαλύνουμε την κατάσταση που επικρατεί στα δύο προγράμματα Α/Α βλημάτων μεγάλου βεληνεκούς τουρκικής κατασκευής, καθώς το ένα εισέρχεται στα νερά του άλλου. Άλλοι αναφέρουν πως αποτελούν δύο ξεχωριστά προγράμματα (Hisar-U και Siper) ενώ κάποιοι άλλοι, ότι το ένα μετεξελίχθηκε σε υποπρόγραμμα του άλλου ( Hisar-U = Siper Block1). 

Το γεγονός πάντως είναι ότι τρέχει ήδη και μάλιστα προσφάτως πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική βολή για το SIPER το πολλά υποσχόμενο μεγάλου βεληνεκούς βλήμα. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που δίδονται από τους κατασκευαστές μέχρι στιγμής είναι:

• Μέγιστο Βεληνεκές: 70 – 100 km
• Μέγ. Ύψος Εμπλοκής: 65.000 ft 
• Πυραυλοκινητήρας διπλού παλμού με αποσπώμενο προωθητή (booster) όμοιος με σύστημα Atmaca
• Πολεμική κεφαλή τιτανίου

Οι δοκιμές θα συνεχιστούν εντός του 2022 και είναι προγραμματισμένο να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2023. 

Η βαρύτητα του προγράμματος αυτού είναι μεγάλη καθότι υπάρχουν φωνές στη γειτονική χώρα που πιέζουν ώστε οι S-400 να παραμείνουν αποθηκευμένοι και όταν το Siper καταστεί επιχειρησιακό, αυτοί να μετακινηθούν σε μια από τις συμμαχικές χώρες, ώστε με τον τρόπο αυτό να μπορέσουν οι Τούρκοι να συμφωνήσουν με τις ΗΠΑ την άρση του εμπάργκο. Ποιες είναι δυνητικές τους επιλογές, θα το αναλύσουμε στην παράγραφο για τους S-400.

Πάντως, επιχειρησιακά πάντα μιλώντας, εισαγωγή του Siper με ταυτόχρονη αφαίρεση του συστήματος S-400 θα μείωνε τις δυνατότητες της νέας τουρκικής αεράμυνας σε μέγιστο βεληνεκές μέχρι τα 100 χιλιόμετρα. Αυτό όμως λύνει τα χέρια για τα ναυτικά προγράμματα τα οποία έχουν καθυστερήσει κατά πολύ κυρίως λόγω του εμπάργκο στους VLS. 

Πάνω: η διάρθρωση του SIPER ενταγμένο σε Link-16 και 

Κάτω: απεικόνιση της αρχιτεκτονικής αεράμυνας βασισμένη στα Α/Α συστήματα που προαναφέραμε στις τρείς συνέχειες της ανάλυσής μας.

Πιο κάτω ακολουθεί το βίντεο από την δοκιμαστική εκτόξευση του SIper που έλαβε χώρα την 7η Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους ( επιλέξτε αγγλικούς υποτίτλους).

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικών Βιομηχανιών της Τουρκικής Προεδρίας, Ismail Demir το Siper θα αρχίσει να παραδίδεται στις ΤΕΔ το 2023 αντικαθιστώντας το HAWK XXI.  Το επόμενο βήμα θα είναι η κατασκευή ενός βλήματος που θα αντικαταστήσει το S-400 (βεληνεκές 150 km+).

Κάτω: Σε αντίθεση με τα Hisar-A+ και Hisar-O+, το  Siper δεν θα χρησιμοποιήσει το ραντάρ Kalkan. Το EIRS έχει σχεδιαστεί για το Siper και νέο από τούδε και στο εξής σύστημα αεράμυνας. Θα υπάρχει Data Link με AWACS και άλλα ραντάρ συμπεριλαμβανομένων φρεγατών και κορβετών.

Διαβάστε επίσης: Καθέλκυση Τουρκικής φρεγάτας κλάσης “Ι” – Φωτογραφίες & VIDEO

β. S-400

Αυτό που δεν έχει γίνει γνωστό ακόμη είναι αν η προμήθειά των S-400, είναι μεγαλύτερης βαρύτητας για τους γείτονες από αυτήν του F-35. Τι να πει κανείς; Ίσως, δεν υπολόγιζαν ότι ακόμη και ως συμπαραγωγός χώρα θα εκδιώχνονταν από το πρόγραμμα του μαχητικού. Κι αυτό σε συνδυασμό με το πολύ ισχυρό lobbying που ενήργησαν πετυχαίνοντας να μιλούν απευθείας με τον Τραμπ, ίσως τους προσέδιδε τη σιγουριά ότι τελικά θα καταφέρουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. 

Πάνω: Εκπαίδευση Τούρκων χειριστών στη Ρωσία.

Θα αποτελούσε χάσιμο χρόνου η απαρίθμηση των δυνατοτήτων του πέραν των όσων για σκοπούς εύκολης αναφοράς φαίνονται στο γράφημα πιο κάτω (θεωρητικές μέγιστες αναγραφόμενες τιμές):

Για σκοπούς σύγκρισης τα βεληνεκή με ρεαλιστικότερη προσέγγιση (προφανώς μειωμένη ακτίνα εμβέλειας):

Θεωρούμε ότι σημαντικότερο είναι να μελετήσουμε τα πιθανά σενάρια παραμονής του ή όχι στην τουρκική επικράτεια. Διότι όπως εξελίχθηκαν τα γεγονότα, οι Τούρκοι θα πρέπει να λάβουν μια καθαρή απόφαση.

Σενάριο 1ο: Οι S-400 παραμένουν στην Τουρκία. 

Τότε θεωρούμε σίγουρο πως θα προχωρήσει μια δεύτερη παραγγελία από τη Ρωσία, με ταυτόχρονη πίεση προς αυτούς για παραχώρηση τεχνολογίας για VLS. Διότι I-Class και TF-2000 δεν είναι δυνατόν να βγουν στο Αιγαίο με 16 HISAR/Siper. Ειδικά οι TF-2000 χάνουν το νόημά τους χωρίς VLS. 

Με τέτοια εξέλιξη ίσως σημαίνει την ολική ρήξη της γείτονος με τις ΗΠΑ. 

Σενάριο 2ο: Οι S-400 παραχωρούνται σε συμμαχικό προς την Τουρκία κράτος. 

Το σενάριο αυτό θα σημάνει ίσως, την επιστροφή του “ασώτου” ο οποίος θα ζητήσει πολύ βαριά ανταλλάγματα. Επιστροφή στο F-35 έστω και ως αγοραστής, αγορά των ΜΚ41,και ίσως και Patriot. Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί εδώ, είναι σε ποιο κράτος-τοποθεσία υπάρχει η πιθανότητα να παραχωρηθούν οι S-400. Με βάση τα λεγόμενα Τούρκων στα ΜΚΔ τα πιθανά είναι:

1. Λιβύη. Θεωρούμε απομακρυσμένο το ενδεχόμενο αυτό. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα υπάρχει σίγουρα αντίδραση από την Αίγυπτο και λοιπά γειτονικά κράτη τα οποία θα νιώσουν ότι “απειλούνται” με το σενάριο προσβολής των εγκαταστάσεων των S-400 να είναι υπαρκτό (αν και επίσης δύσκολο λόγω παράγοντα Ρωσίας η οποία δεν θα επιτρέψει εκτιμούμε τυχόν καταστροφή ή πλήγμα του πολυδιαφημιζόμενου συστήματος).
2. Αιθιοπία. Εκεί υπάρχει τουρκική βάση και είναι σχεδιασμένο να αποτελεί το Κέντρο των διαστημικών εκτοξεύσεων. Θεωρητικά λοιπόν, υπάρχει και συγκεκριμένη αποστολή που μπορεί να αναλάβει το Α/Α. Θεωρούμε όμως πολύ απομακρυσμένο το ενδεχόμενο τοποθέτησης στην Αιθιοπία ιδιαίτερα σε αυτή την χρονική συγκυρία τώρα που οι συζητήσεις με τους Εμιρατιανούς για οικονομικές επενδύσεις είναι εν εξελίξει.
3. Κατάρ. Πολύ απομακρυσμένο για τους ίδιους λόγους με την Αιθιοπία και επιπλέον λόγο Ισραήλ.
4. Κατεχόμενα – ψευδοκράτος. Σχεδόν απίθανο να συμβεί το σενάριο αυτό λόγω Ισραήλ και Βρετανικών Βάσεων στις οποίες παρεμπιπτόντως μετασταθμεύουν F-35 και τα αεροπλανοφόρα του ΗΒ.
5. Αζερμπαιτζάν. Η περίπτωση αυτή φαντάζει η επικρατέστερη, αλλά εξαρτάται από τη ρωσική αντίδραση. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μετά τον πόλεμο των 44 ημερών, η Τουρκία πέτυχε την ύπαρξη οδικού άξονα που συνδέει Αζερμπαϊτζάν (Ν.Καραμπάχ ) και Τουρκία.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες επιλογές που δεν συζητιούνται στα τουρκικά ΜΚΔ όπως αυτή του Πακιστάν. 

Ανακεφαλαίωση:

Στο σημείο αυτό ολοκληρώθηκε η παρουσίαση του νέας τουρκικής Α/Α αρχιτεκτονικής. Σχέδιο μεγαλόπνοο, που έχει αρχίσει να αποδίδει. Ακολουθεί πίνακας με τα παλαιά συστήματα και αυτά που τα αντικαθιστούν. 

Στο 4ο και τελευταίο μέρος της ανάλυσης μας θα επικεντρωθούμε στους τρόπους με τους οποίους μπορούν να κινηθούν οι γείτονες, προκειμένου να λύσουν τα προβλήματα με τις κυρώσεις, αλλά και τις επιλογές της Ελλάδας και της Κύπρου στον τομέα της αεράμυνας.

Διαβάστε επίσης: Ναγκόρνο Καραμπάχ | Οι Αζέροι αποκαλύπτουν την καταστροφή της αρμενικής αεράμυνας μέσω ντοκιμαντέρ – VIDEO