Μάριος Καναρίνης*

Βρισκόμαστε στον απόηχο της ‘άτυπης’ πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό που έλαβε χώρα στη Γενεύη της Ελβετίας κατά το τριήμερο 27-29 Απριλίου. Το τοπίο και πάλι ομιχλώδες μετά την ολοκλήρωση και αυτής της διαπραγματευτικής προσπάθειας. Η Τουρκική αδιαλλαξία που ομόφωνα προτάσσεται από την Άγκυρα καθώς και από την παράνομη διοίκηση των κατεχομένων για οριστική διχοτόμηση μέσω της λύσης δύο κρατών διατηρείται. 

Παραθέτοντας το γενικότερο περιβάλλον σήμερα, μπορούμε εύκολα να πούμε ότι η πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό διεξήχθη με την Τουρκία να βρίσκεται σε μια άσχημη φάση την παρούσα χρονική περίοδο, χωρίς όμως να ξεφεύγει από τα επεκτατικά της πλάνα. Διαβάζοντας κανείς τον Διεθνή Τύπο περί Τουρκίας, αντλεί πολλά και ενδιαφέροντα. Η Τουρκία αντιμετωπίζει εντονότατο πρόβλημα με τη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού, οικονομικά προβλήματα με αυξημένο πληθωρισμό, ενώ σκάνδαλα εμφανίζονται στο προσκήνιο τις τελευταίες μέρες. Όλα μαζί, της δημιουργούν μια έκρυθμη κατάσταση στο εσωτερικό της. 

Διαβάστε επίσης: Μάριος Καναρίνης | Τα τουρκικά fake news και η απουσία προοπτικής για συνεργασία Αιγύπτου – Τουρκίας

Στα μέτωπα εξωτερικής πολιτικής της από την άλλη, δέχθηκε ράπισμα από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν με την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν απειλεί ξανά τη χώρα με κυρώσεις για την αγορά των S-400 ενώ ήδη οι Αμερικανοί έχουν αποβάλει και επισήμως την Τουρκία από το πρόγραμμα παραλαβής των F-35. Σημαντικότατη εξέλιξη των τελευταίων ημερών ήταν τα δημοσιεύματα που θέλουν τους Αμερικανούς να αποχωρούν από την αεροπορική βάση του Ιντζιρλίκ με πιθανή την εγκατάστασή τους στη Σούδα.

Την ίδια ώρα, η Ρωσία φαίνεται ενοχλημένη με τον Ερντογάν για την παρέμβασή του στην Ουκρανία στα γεγονότα του Ντονμπάς. Εν συνεχεία, μόλις πρόσφατα είχαμε ακόμα ένα πλήγμα που επέφερε ο Ερντογάν στις ήδη ταλαιπωρημένες σχέσεις του με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της με το γνωστό πλέον περιστατικό ‘Sofagate’. 

Στον Αραβικό κόσμο, του οποίου η Τουρκία επιθυμεί να ηγηθεί με φάρο το Ισλάμ, βρίσκει κλειστές πόρτες αφού υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτήν και τις βλέψεις της. Η πλευρά μας (Ελλάδα και Κύπρος) με βασικούς ‘παίκτες’ του Αραβικού κόσμου όπως τα ΗΑΕ, την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε σημαντικές συμμαχίες πολλαπλών πτυχών. 

Στην αρένα της Ανατολικής Μεσογείου, οι διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ παραμένουν ψυχρές. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε και την έντονη εναντίωση που δείχνει η Γαλλία στην τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως τον τελευταίο χρόνο. Ευδιακρίτως απειλούνται τα δικά της συμφέροντα από τις τουρκικές επιδιώξεις στην περιοχή.

Διαβάστε επίσης: Τουρκία | Τα εσωτερικά ζητήματα της κυβέρνησης Ερντογάν και η προσπάθεια διατήρησης της εξουσίας

Θέλοντας να προσφέρει στο δημόσιο και μη διάλογο, αυτό που η παρούσα τοποθέτηση επιχειρεί να καταδείξει είναι ότι Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν να αντιληφθούν τις άνωθεν εξελίξεις ως ευκαιρία για αλλαγή πλεύσης. Πρώτιστα όμως, έχοντας πληθώρα νομικών ερεισμάτων που εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο και στον Καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, πρέπει να θέσουμε το Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Χαρακτηριστικά, ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ στην 4η παράγραφο του Άρθρου 2 αναφέρει ότι  όλα τα Μέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας, που εκδηλώνεται εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους είτε με οποιαδήποτε άλλη ενέργεια ασυμβίβαστη προς τους Σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών. 

Διακρίνοντας ότι η στάση του Γ.Γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες αντιβαίνει του καταστατικού Χάρτη του Οργανισμού τον οποίο εκπροσωπεί, παραθέτω την παράγραφο 7 του ίδιου άρθρου που υπογραμμίζει τα εξής: Καμιά διάταξη αυτού του Χάρτη δε θα δίνει στα Ηνωμένα Έθνη το δικαίωμα να επεμβαίνουν σε ζητήματα που ανήκουν ουσιαστικά στην εσωτερική δικαιοδοσία οποιουδήποτε κράτους και δε θα αναγκάζει τα Μέλη να υποβάλλουν τέτοια θέματα για ρύθμιση σύμφωνα με τους όρους αυτού του Χάρτη. 

Αφού καθορίσουμε λοιπόν στα ορθά πλαίσια του το Κυπριακό ζήτημα με απαίτηση άρσης των εγγυήσεων και απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, δε θα αρκεστούμε μόνο στο blame game κατά της Τουρκίας. Επιβάλλεται να το διεκδικήσουμε και εμπράκτως ζητώντας συντοχρόνως περαιτέρω στήριξη από την ΕΕ σε πιο ψηλό επίπεδο και με ενεργότερο ρόλο. Κανένα φίλιο ή σύμμαχο κράτος δε θα μας βοηθήσει όταν αυτοαναιρούμε την κρατική μας υπόσταση ή αλλοιώνουμε τη γενεσιουργό αιτία του προβλήματός μας. Στα πλαίσια λοιπόν της μαλακής ισχύς και της διπλωματίας είναι σημαντικό να επιδιώξουμε ισχυροποίηση των συμμαχιών μας επιδεικνύοντας ανάλογη σοβαρότητα σε αυτές όσο και στις τράπεζες των διαπραγματεύσεων. 

Διαβάστε επίσης: Ελλάδα και ΗΑΕ | Αποτύπωση και σχολιασμός της μέχρι τώρα διμερούς σύμπλευσης

Η Ελλάδα, ως το κύριο κομμάτι του Ελληνισμού, οφείλει να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Η Κύπρος αν ‘χαθεί’, η Ελλάδα ακρωτηριάζεται γεωστρατηγικά. Ως πρώτο βήμα λοιπόν πρέπει να εκκινήσουν προσπάθειες αναζήτησης υποστήριξης έστω και σε επίπεδο δημόσιου λόγου από τις φίλες χώρες οι οποίες αντιτίθενται (για διάφορους λόγους) στο παρόν στάδιο στην Τουρκία, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και το Ισραήλ. Αν δεν κερδίσουμε τη στήριξη στη θεωρία δείχνοντας αποφασισμένοι και έτοιμοι δε θα την κερδίσουμε εμπράκτως. Τώρα που η Τουρκία πιέζεται είναι ευκαιρία για προβολή και των δικών μας ζητημάτων με αυτή.

Στις Διεθνείς Σχέσεις τα συμφέροντα είναι αυτά που καθορίζουν τα πάντα. Συμφέροντα όμως δεν έχει μόνο η Τουρκία. Η ηττοπάθεια και ο κατευνασμός είναι καιρός να λάβουν τέλος. Είναι ζωτικά αναγκαίο η Ελλάδα και η Κύπρος να αντιληφθούν τη σημαντικότητα της γεωστρατηγικής θέσης της Κύπρου. Να επιδιώξουν τις συμμαχίες που απαιτούνται με τις χώρες που έχουν υψηλά συμφέροντα στην Αν. Μεσόγειο (βλ. Γαλλία και Ισραήλ) τα οποία δεν συμβαδίζουν με ομοσπονδιακή λύση στο Κυπριακό. Γνωρίζοντας ότι η μαλακή ισχύς συμπληρώνει τη σκληρή ισχύ, τα πιο πάνω πρέπει να συνδυαστούν με τη στρατιωτική αναβάθμιση Ελλάδος – Κύπρου. Πρώτο απαιτούμενο βήμα η σύσταση του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου και η συνέχιση της ενίσχυσης της Εθνικής Φρουράς. Μόνο νόμιμο κράτος στην Κύπρο είναι η Κυπριακή Δημοκρατία και αυτό πρέπει να διατηρήσουμε.

*Πολιτικός Επιστήμονας

Διαβάστε επίσης: Φυγοστρατία, μείωση θητείας και η υποβάθμιση του τομέα της ασφάλειας

**Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας.