Η μάχη στον Αχυρώνα Λιοπετρίου γνωστή και ως Νέο χάνι της Γραβιάς δόθηκε από τα Μέλη της ΕΟΚΑ Ηλία Παπακυριακού, Φώτη Πίττα, Χρίστο Σαμάρα και Ανδρέα Κάρυο, ενάντια στην Βρετανική αποικιοκρατία στις 2 Σεπτεμβρίου 1958.

Ο Ηλίας Παπακυριακού γεννήθηκε στο χωριό Λυθράγκωμη, στις 25 Ιανουαρίου 1938, και ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά του Γεώργιου και της Μαρίας Παπακυριακού. Ο Παπανικόλας Λιασή, παππούς του Ηλία Παπακυριακού ήταν ο ιερέας της Λυθράγκωμης, που αψηφώντας αντίποινα από τους Βρετανούς αποικιοκράτες είχε υπογράψει ώς Ιερέας Λυθράγκωμης τα Ενωτικά Δημοψηφίσματα του 1921 και 1930. Ο Παπανικόλας Λιασή συνέβαλε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ήθους του Ηλία.

Ο Φώτης Σταύρου Πίττας γεννήθηκε στο χωριό Φρέναρος, στις 28 Φεβρουαρίου 1935. Ήταν φοιτητής στο Κολέγιο, όταν εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ με την έναρξη του αγώνα. Υπηρέτησε στο δημοτικό σχολείο Άχνας ως δάσκαλος, όπου ανέπτυξε πλούσια δράση, τόσο στο μαχητικό όσο και τον οργανωτικό και το διαφωτιστικό τομέα.

Ο Χρίστος Σαμάρα γεννήθηκε στο χωριό Λιοπέτρι, στις 12 Φεβρουαρίου 1925 και ήταν παντρεμένος με την Μαρία Σαμάρα και είχε τέσσερα παιδιά τους Παύλο, Μόδεστο, Ελένη και Χριστοφόρα.

Τον Ιανουάριο του 1955 συνδέθηκε με το Γρηγόρη Αυξεντίου και ανέλαβε την ΕΟΚΑ Λιοπετρίου και στρατολογούσε μέλη για την ΕΟΚΑ. Με την έναρξη της ένοπλης δράσης ο Χρήστος Σαμάρας πήρε μέρος στην επίθεση που έγινε στη Δεκέλεια με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου και επικηρύχθηκε με το ποσό των 5.000 λιρών. 

Ο Αντρέας Κάρυος γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1926 στο χωριό Αυγόρου. Έγινε μέλος της ΕΟΚΑ από πολύ νωρίς και επιδόθηκε στη στρατολόγηση ανδρών και ήταν ο διοργανωτής της ΕΟΚΑ στην Αυγόρου. Συνελήφθη αρκετές φορές και όταν ήταν κρατούμενος στα κρατητήρια Πύλας απέδρασε με το συγκρατούμενό του Φώτη Πίττα.

Φωτογραφία από: Famagusta news

Ξημερώματα της 1ης Σεπτεμβρίου 1958, οι Άγγλοι έλαβαν πληροφορία πως οι αγωνιστές που έψαχναν ήταν κρυμμένοι σε ένα Αχυρώνα στο κέντρο του χωριού ιδιοκτησίας του Παναγιώτη Καλλή. Τα μεσάνυχτα ένα στρατιωτικό απόσπασμα κτύπησε την πόρτα του Παναγιώτη Καλλή και του ζήτησαν να τους παραδώσει τους καταζητούμενους που κρύβονταν στο σπίτι του. Ο Παναγιώτης Καλλής αρνήθηκε κατηγορηματικά πως έκρυβε καταζητούμενους παρόλα τα κτυπήματα που δέχτηκε.

Ένας Τούρκος αξιωματικός που ήταν συνοδεία του αγγλικού αποσπάσματος ζήτησε από τον Καλλή να του δείξει ποιος είναι ο δικός του αχυρώνας. Ο Καλλής προσπαθώντας να ξεγελάσει τους στρατιώτες υπέδειξε το μαγειρείο αντί του αχερώνα, αυτοί επέμεναν και τον χτυπούσαν, τους έδειξε το στάβλο του σπιτιού του, μετά το γκαράζ και το ξύλο γινόταν περισσότερο. Τότε ο Καλλής γυρισε προς την οικογένεια του και τους είπε να προτιμήσουν τον θάνατο παρά την προδοσία των τεσσάρων. Δεν πρόλαβε να τελειώσει την πρόταση του και οι Άγγλοι τον έσυραν στον αχυρώνα. Ένας Βρετανός προτάσσοντας για κάλυψη τον Καλλή φώναξε στα ελληνικά: «Αν θέλετε την ζωή σας, παραδοθείτε!»

Ένας άλλος βρετανός πυροβόλησε τρεις φορές προς τον αχυρώνα. Καμία ανταπόκριση όμως από τον αχερώνα. Μια δραματική σκηνή ακολούθησε αμέσως μετά, με ένα Ελληνοκύπριο αγωνιστή, να μην αντέχει στα βασανιστήρια και να αναγκάζεται να ομολογήσει πως μέσα στον αχυρώνα βρίσκονται οι καταζητούμενοι.

Οι Άγγλοι κάλεσαν ξανά και επανειλημμένως τους αγωνιστές να παραδοθούν. Αντί αυτού οι αγωνιστές άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας ένα Άγγλο φωνάζοντας «Μολών Λαβέ!». Στην μάχη που ακολούθησε οι Άγγλοι έριχναν χειροβομβίδες μέσα στον αχυρώνα και οι μαχητές ανταπέδιδαν τα πυρά με τα πυροβόλα όπλα τους. Δύο Άγγλοι ανέβηκαν στην στέγη του αχυρώνα και τρύπησαν την οροφή. Μετέπειτα έριξαν μέσα ρούχα τα οποία είχαν ποτίσει με βενζίνη. Η μάχη κράτησε πάνω από τέσσερις ώρες,  οι Άγγλοι κάλεσαν ελικόπτερο το οποίο έριχνε εμπρηστικές βόμβες.

Όταν η φωτιά απειλούσε την ζωή των μαχητών, προσπάθησαν μέσα από μια έξοδο να διασπάσουν τον κλοιό. Έπεσαν νεκροί και οι τέσσερίς. Ο Παναγιώτης Καλλής μεταφέρθηκε από τον Αγγλικό στρατό για να αναγνωρίσει τα πτώματα των ηρώων.

Διαβάστε επίσης: Γρηγόρης Αυξεντίου | Έγινε ολοκαύτωμα από τους Βρετανούς αρνούμενος να παραδοθεί