1η Δεκεμβρίου του 1913 | Η Κρήτη ενσωματώνεται στον Ελληνικό Κράτος – Φωτογραφίες

Defence Redefined

Published on 01/12/2020 at 19:00

Την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη, θα ενσωματωθεί και επίσημα στο ελληνικό κράτος και στον εθνικό κορμό. Ένα μήνα νωρίτερα, την 1η Νοεμβρίου 1913, ο σουλτάνος Μεχμέτ ο 5ος παραιτείται από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας επί της μεγαλονήσου. Οι αιώνες αγώνων και θυσιών στη μαρτυρική Κρήτη έβρισκαν επιτέλους την ιστορική τους δικαίωση.

Η επίσημη ανακήρυξη της ένωσης έγινε στα Χανιά την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 1913, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθέριου Βενιζέλου, μέσα σε ιδιαίτερα πανηγυρικό κλίμα. 

Διαβάστε επίσης: 28 Ιουνίου 1919 | Η Απελευθέρωση των Σερρών – Η αναφορά του Κύπριου δημοσιογράφου

«Η πόλις ηγρύπνησε στολιζομένη. Εορτάζει δε ο ουρανός, αποκατασταθείσης από της νυκτός της γαλήνης και ανατείλαντος εαρινού ηλίου. Οι δρόμοι παρουσιάζουν όψιν λειμώνων ευωδιαζόντων από τας μυρσίνας. Παντού είναι ανηρτημέναι Βυζαντιναί σημαίαι μεταξύ των κυανολεύκων. Συνωστίζονται παντού χωρικοί υψηλόκορμοι ζώσαι εικόνες του Θεοτοκοπούλου. Τα Κρητικόπουλα εις σμήνη κυκλοφορούν με τις φουφουλίτσες των. Από του Νικηφόρου Φωκά του εκδιώξαντος εκ Κρήτης τους Άραβας πρώτην φοράν Έλλην βασιλεύς αποβιβάζεται εις την νήσον» γράφει σε άρθρο της από τα Χανιά η αθηναϊκή εφημερίδα «Εστία». 

Οι εορτασικές εκδηλώσεις κορυφώθηκαν στις 11:50 το πρωί, όταν οι Κρήτες γηραιοί αγωνιστές, Αναγνώστης Μάντακας, 94 ετών, και Χατζημιχάλης Γιάνναρης, 88 ετών, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά, ενώ την ίδια ώρα τα ελληνικά πολεμικά πλοία εκτόξευαν 101 βλήματα. 

Διαβάστε επίσης: 23 Σεπτεμβρίου 1821 | Η άλωση της Τριπολιτσάς και η εδραίωση της Επανάστασης

Η Κρήτη, ήταν κτήση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τις 4 Οκτωβρίου του 1669, όταν ο μέγας Βεζύρης Κιοπρουλής εισήλθε πανηγυρικά στο Ηράκλειο, θέτοντας τέλος στην Ενετοκρατία στο νησί, που κράτησε 465 χρόνια (1204-1669). Παρά τη φυγή πολλών κατοίκων και την πληθυσμιακή αλλοίωση από τους Οθωμανούς, οι Κρήτες ποτέ δεν έσκυψαν το κεφάλι. Άλλωστε αυτό μαρτυρούν οι πολλές εξεγέρσεις.

Το 1821, οι Κρήτες συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση, αλλά οι προσπάθειές τους δεν ευοδώθηκαν, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού Τούρκων στο νησί και της έλλειψης πολεμικών εφοδίων. Οι εξεγέρσεις κατά των Οθωμανών συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση και αγωνιστικότητα, με το «Κίνημα των Μουρνιών» το 1833 , την «Επανάσταση των Χαιρέτη και Βασιλογεώργη» το 1841, το «Κίνημα του Μαυρογένη» το 1858 , την τριετία 1866-1869 της «Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης», την «Επανάσταση του 1878», την «Επανάσταση του 1889» και την «Επανάσταση του 1897-1898». 

Η Κρήτη κέρδισε την αυτονομία της υπό τις ευλογίες των Μεγάλων Δυνάμεων, μετά τις απίστευτες βαρβαρότητες που διέπραξαν οι βαζιβουζούκοι (Τούρκοι άτακτοι) στο Ηράκλειο στις 25 Αυγούστου του 1898. Στις 2 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου, ο τελευταίος τούρκος στρατιώτης εγκατέλειπε το κρητικό έδαφος.

Διαβάστε επίσης: 9 Οκτωβρίου 1912 | Ο Ελληνικός στόλος απελευθερώνει την Λήμνο και κατακτά τον έλεγχο των Δαρδανελίων – Φωτογραφίες

Ακολούθως, η Κρήτη τέθηκε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων και την υψηλή επικυριαρχία του σουλτάνου. Από το 1898 έως το 1913 δημιουργήθηκε η Κρητική Πολιτεία, με αρμοστή τον έλληνα βασιλόπαιδα Γεώργιο και κυβέρνηση αποτελούμενη από πέντε χριστιανούς και ένα μουσουλμάνο οι οποίοι αντιπροσωπεύαν το 25% των κατοίκων της Κρήτης. Η «Επανάσταση στον Θέρισο» στις 10 Μαρτίου 1905, ανάγκασε τον Γεώργιο σε παραίτηση και την ανάληψη της ύπατης αρμοστείας από τον ελλαδίτη πολιτικό Αλέξανδρο Ζαΐμη. Κύριο αίτημα των εξεγερμένων ήταν η άμεση ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Η νικηφόρα έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων το 1912-1913, για την Ελλάδα, εξαιτίας και της διορατικής πολιτικής του Έλληνα πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, επιτάχυνε τις εξελίξεις. Στις 30 Μαΐου 1913 ο παραπαίων σουλτάνος παραιτήθηκε όλων των δικαιωμάτων του στην Κρήτη με τη Συνθήκη του Λονδίνου, ενώ με ιδιαίτερη συνθήκη παραιτήθηκε και από την επικυριαρχία του στο νησί την 1 Νοεμβρίου το 1913. Η Κρήτη ήταν ελεύθερη και η ένωσή της με την Ελλάδα ήταν πλέον πραγματικότητα. Το Κρητικό Ζήτημα, που απασχόλησε επί μακρόν τη διεθνή πολιτική, είχε επιλυθεί.

Το 1923 διεξάχθηκε ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, και έτσι έφυγαν και οι τελευταίοι μουσουλμάνοι από την Κρήτη, οι περισσότεροι από τους οποίους εγκαταστάθηκαν στα παράλια της Μικράς Ασίας. 

Πριν από περίπου μια δεκαετία, ξεκίνησε να διαδίδεται μια φημολογία, κυρίως μέσω διαδικτυακών ομάδων που μετέδιδαν ψευδείς ειδήσεις, ότι το 2013 οι κάτοικοι της Κρήτης θα κληθούν να αποφανθούν με δημοψήφισμα εάν επιθυμούν το νησί να παραμείνει στην Ελλάδα ή να ανεξαρτητοποιηθεί, βάσει ενός μυστικού πρωτοκόλλου των συνθηκών παραχώρησής του στην Ελλάδα το 1913. Οι ειδικοί, όπως και ο χρόνος έδειξε ότι επρόκειτο περί αστειότητος ή ευσεβούς πόθου κάποιων κύκλων.

Διαβάστε επίσης: Παύλος Μελάς | Ο Αξιωματικός του Στρατού, ο πρωτομάρτυρας και το σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα

Με πληροφορίες από: sansimera.gr