Μαρτυρία 1974 | “Το 336 κράτησε την Λευκωσία, το τάγμα του Αλευρομάγειρου, το τάγμα της Αμμοχώστου” 

Ανδρέας Πογιατζή

Η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εδώ και 47 χρόνια, πορεύεται με τον ζυγό της κατοχής στο 37% των εδαφών της, συνεχίζει να υπάρχει σήμερα, εξαιτίας κάποιων αφανών ηρώων, οι πλείστοι εκ των οποίων έδωσαν την ζωή τους στα πεδία των μαχών, άλλοι ωστόσο, ζουν ανάμεσά μας. 

Άνθρωποι που έχασαν τα πάντα μέσα σε μια νύχτα, ενώ οι ίδιοι βρίσκονταν στα χαρακώματα ζουν ακόμη ξανακτίζοντας την ζωή τους μέσα στην προσφυγιά. 

Μέσα σε αυτό το κλίμα, επισκεφθήκαμε τον κ. ΙΚ, κάτοικο Λευκωσίας, πρόσφυγα από την Λύση της Αμμοχώστου και πολεμιστή του ηρωικού 336 Τάγματος Πεζικού, Διοικητής του οποίου ήταν ο Ταγματάρχης, τότε, Δημήτριος Αλευρομάγειρος. 

Διαβάστε επίσης: Το “Βουνό της Σιωπής” | Η τραγική καταστροφή της 181 ΜΠΠ το 1974 | VIDEO

Ο κύριος Ι.Κ, μας διηγήθηκε την δική του ιστορία και πως βίωσε αυτός τον πόλεμο. “Την 20η Ιουλίου το ΓΕΕΦ διέταξε γενική επιστράτευση, η οποία ολοκληρώθηκε το απόγευμα στο Πραστείο της Αμμοχώστου. Εκεί στο Πραστείο ήμασταν σε ένα χώρο γεμάτο ευκαλύπτους και εκεί έγινε όλη η επιστράτευση του 336 Τ/Π. Το δείλις (σ.σ της 20ης Ιουλίου), εγώ ήμουν σε αυτούς που μας έβαλαν να πάμε στο 2μιση μίλι του Βαρωσιού να φορτώσουμε τα όπλα, να τα φέρουμε στο Πραστείο να τα πάρουν οι στρατιώτες. Όταν ερχόμασταν, στο highway Αμμοχώστου – Λευκωσίας, είδαμε δύο αεροπλάνα τα οποία μας έλεγαν ότι ήταν ελληνικά όμως ήταν τούρκικα και μας χτύπησαν και ευτυχώς δεν πέτυχαν τον στόχο τους, πέσαμε μέσα στα χωράφια και γλυτώσαμε. Φτάσαμε στο Πραστείο και δώσαμε τα όπλα και οπλίστηκε όλο το τάγμα.

Την 21η τα χαράματα στις 04:00, ο 2ος λόχος εφέδρων του Υπολοχαγού Χρίστου Σολωμή (σ.σ μετέπειτα Υπουργός Υγείας), από το τάγμα μας διετάχθει να καταλάβει την τουρκοκυπριακή συνοικία και μεταβήκαμε στην εντός των τειχών πόλη. Εγώ κρατούσα πολυβόλο Bren, και προχωρήσαμε να πάμε στην περιοχή του “Κουτούκ”, έξω από την περίκλειστη πόλη. Όταν φτάσαμε ως εκεί μας ειδοποίησαν να σταματήσουμε και μετά διαταχθήκαμε να επιστρέψουμε πίσω. Μας φόρτωσαν όλους πάνω στα φορτηγά και μας έφεραν όλο το τάγμα (σ.σ 1000 άτομα), μέσα στην νύχτα στο Προεδρικό στην Λευκωσία.

Μας έλεγαν ότι θα μας πάρουν στην Κερύνεια. Μετά ήρθε διαταγή να μας πάρουν φυλακές (σ.σ στα φυλακισμένα μνήματα) αντί να μας πάρουν στην Κερύνεια. Θυμάμαι μέχρι να πεθάνω, εκεί στο καφενάκι κοντά στο κουβούκλιο της Αστυνομίας, μας μάζεψε ο Αλευρομάγειρος γύρω στις 17:00 το δείλις και έπεσε ένας όλμος ο οποίος τραυμάτισε τον Αντώνη Καρά (σ.σ μετέπειτα βουλευτής) και ακόμα δύο – τρία άτομα και τους πήραν στο Νοσοκομείο. 

Ήμασταν τρεις διμοιρίες και ο Αλευρομάγειρος επέλεξε 7-8 άτομα, ήταν η μοίρα μου να είμαι μέσα σε αυτούς, να βγούμε έξω κατά τις 18:30 να μπούμε μέσα στα φυλακισμένα μνήματα. Οι Τούρκοι ήταν πάνω στην ταράτσα του ξενοδοχείου “Κορνάρο” και θέριζαν με ριπές τα φυλακισμένα μνήματα. Εκεί στην αγγλική πρεσβεία, είχε μια πολυκατοικία με κάτι γκαράζ στο ισόγειο και βρήκα εκεί δύο συμπολεμιστές μου, που ήταν μαζί μου στα φυλακισμένα μνήματα, νεκρούς. Εκεί μπαίναμε από σπίτι σε σπίτι και μέσα σε ένα από αυτά μπήκαμε από το παράθυρο. Κάναμε το σπίτι φυλάκιο με αμμόσακους. Ήμασταν 100 – 150 μέτρα μακριά από το σπίτι του Ντεκτάς, μας χώριζε ένα ποταμάκι και πάνω από το σπίτι του είχε φυλάκιο. 

Την επόμενη μέρα (σ.σ 24 Ιουλίου), ξεκίνησε το κακό. Έρχονταν οι Τούρκοι από το Λήδρα Πάλας να μας πάρουν από την πίσω πάντα. Έβαλα το Bren πάνω σε μια διχάλα μιας ακακίας και ξεκίνησα να βάλλω. Έκρουζαν τα γόνατα μου από τους κάλυκες. Ερχόνταν κοπάδι να μας πάρουν πίσω από τα δικαστήρια. Είμασταν 15 άτομα εκεί. Την επόμενη μέρα, τους ειδοποιήσαμε να μας φέρουν και κυάλια γιατί δεν είχαμε. Θυμάμαι, απέναντι μας ήταν ένα χωράφι γεμάτο νεκρούς και ήρθαν με τα φορτηγά και τα γέμωναν με κορμιά. 

Ήμασταν ένα φυλάκιο προκεχωρημένο χωρίς κάλυψη και είμασταν εκτεθειμένοι. Μας έριξαν ένα όλμο από το σπίτι του Ντενκτάς και σκοτώθηκε ο φίλος μου από την Άσσια, ο Αριστοκλής Γιακουμή. Έχασα πολλούς φίλους και συγγενείς. Αφού η επαρχία Αμμοχώστου κράτησε την Λευκωσία. Ο Αριστοκλής εκείνη την ώρα κρατούσε το λάστιχο με το νερό για να βρέξει τους αμμόσακους. Ένας άλλος Λυσιώτης τραυματίστηκε σοβαρά. Γέμισε το πρόχωμα αίμα. 

Έπρεπε να επεκταθούμε και σε άλλα σπίτια, για να μπορούν να μας φέρνουν φαί και πυρομαχικά, δεν μπορούσαμε να μείνουμε χωρίς πυρομαχικά. Μια φάση μας ειδοποίησαν ότι θα έρθουν ελληνικά αεροσκάφη και να μην χτυπήσουμε κανένας μας. Ακούσαμε τις ριπές πιο πάνω και νομίζαμε πως τους εντόπισαν οι Τούρκοι. Την επόμενη μέρα, μάθαμε ότι ήταν δικοί μας. 

Διαβάστε επίσης: 15 Αυγούστου 1974 | Η Μάχη της Σκυλλούρας- VIDEO

 Έμεινα εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου. Η πιο έντονη ανάμνηση ήταν όταν έγινε η εκεχειρία, είμασταν όλοι από την Αμμόχωστο και έρχονταν οι συγγενείς και έψαχναν τους δικούς τους. Αφήσαμε άοπλη την Αμμόχωστο και την έπιασαν οι Τούρκοι. Το τάγμα μας ήταν για την ασφάλεια της Αμμοχώστου. Μαθαίναμε από το ράδιο ότι οι Τούρκοι έπαιρναν τα χωριά μας και δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι. Άφησαν πολύ λίγους στρατιώτες στην Αμμόχωστο και τους σκότωσαν οι Τούρκοι. Το 336 κράτησε την γραμμή Άμυνας της Λευκωσίας, το τάγμα του Αλευρομάγειρου, το τάγμα της Αμμοχώστου. Η έδρα μας ήταν οι φυλακές και εμείς είμασταν έξω. Το φυλάκιο μου εμένα ήταν το φυλάκιο “Μιχαηλίδη”. 

Ο τομέας ευθύνης του 336 Τάγματος Πεζικού, εκτείνοταν από το Λήδρα Πάλας, μέχρι τον Ιππόδρομο και το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ (σ.σ κάλυπτε την δεξιά πλευρά του στρατοπέδου). Ήταν μια απόσταση 3.5 περίπου χιλιομέτρων για 1000 άνδρες, αξιωματικούς και έφεδρους στρατιώτες. Οι στρατεύσιμοι έφεδροι του 336 ήταν στη συντριπτική πλειοψηφία από την Αμμόχωστο, όμως κατετάγησαν και από άλλες Μονάδες διότι λόγω της εισβολής δεν μπορούσαν να μεταβούν σε αυτές. 

Οι τουρκικές δυνάμεις συνέχισαν τις επιθέσεις τους, αγνοώντας κατάφωρα τη συμφωνία για εκεχειρία. Άξια αναφοράς είναι η πράξη των ανδρών του Τάγματος, οι οποίοι, κατά τη 12η Αυγούστου, συγκεντρώθηκαν στον χώρο των Φυλακισμένων Μνημάτων και εκεί, ενώπιον των ηρωικών νεκρών της Ε.Ο.Κ.Α.,  έδωσαν όρκο ότι δεν θα επιτρέψουν στους Τούρκους να μολύνουν τον ιερό αυτόν χώρο και τους ιερούς τάφους, έστω και αν χρειαζόταν να περάσει ο εχθρός πάνω από τα πτώματά τους.

Ο όρκος αυτός, τον οποίο και τήρησαν μέχρι εσχάτων οι άνδρες του 336 Τάγματος, τους έδωσε δύναμη να συνεχίσουν τον αγώνα τους, διαφυλάσσοντας ό,τι πιο ιερό είχαν, την πατρίδα και την ελευθερία τους. 

Εκεί που το 336 Τάγμα πότισε με τον δικό του ηρωισμό τις σελίδες της ιστορίας του κυπριακού ελληνισμού, ήταν κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής. Από τις 14 Αυγούστου μέχρι και τα ξημερώματα της 17ης Αυγούστου, οι άνδρες του Τάγματος πρόβαλαν σθεναρή και ηρωική αντίσταση στους βομβαρδισμούς και τις δριμείς επιθέσεις των Τούρκων, επιτυγχάνοντας να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες στους αντιπάλους και τελικά να διατηρήσουν ελεύθερη την περιοχή της Λευκωσίας, που είχαν στη φύλαξή τους. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι οι άνδρες αυτοί μάχονταν με αυτοθυσία και σθένος υπερασπιζόμενοι τη Λευκωσία, ενώ την ίδια στιγμή η γενέτειρα πόλη των πλείστων εφέδρων του Τάγματος, η Αμμόχωστος, έπεφτε στα χέρια του Τούρκου εισβολέα.

Η θυσία των ανδρών του 336 Τάγματος Εθνοφυλακής, οι οποίοι έχοντας επίγνωση ότι η Τουρκία ήταν σαφώς ισχυρότερος αντίπαλος, εντούτοις δεν λιποψύχησαν και παρέμειναν στις επάλξεις μέχρι τέλους, με απαράμιλλη δύναμη και ηρωισμό. Η διατήρηση της Λευκωσίας ως πρωτεύουσας της Κύπρου, ακόμη και μετά την κατάκτηση της μισής νήσου, οφείλεται στην αντίσταση και τη θυσία των ανδρών του 336 Τάγματος, της ΕΛ.ΔΥ.Κ., του 211 Τ/Π και των γειτονικών μονάδων, οι οποίες προσέφεραν τα μέγιστα στον αγώνα έναντι του Αττίλα.

Διαβάστε επίσης: Συμπληρώνονται 47 χρόνια συνεχιζόμενης κατοχής – Η Κύπρος ζητά δικαίωση