*Μάριος Καναρίνης

Την εκλογή της ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη διετία 2025 – 2026 απολαμβάνει η Ελλάδα. Πρόκειται για την τρίτη φορά, καθώς είχαν προηγηθεί οι διετίες 1952-1953 και 2005-2006. Συγκεκριμένα, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, εξέλεξε την Πέμπτη 6 Ιουνίου την Ελλάδα, τη Δανία, το Πακιστάν, τον Παναμά και τη Σομαλία ως μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, με τη διετή θητεία τους να αρχίζει την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.

Σε μυστική ψηφοφορία, οι εκλελεγμένες χώρες εξασφάλισαν την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων των κρατών μελών που είναι παρόντα και ψηφίζουν στη Γενική Συνέλευση των 193 μελών. Τα πέντε κράτη θα αντικαταστήσουν στο 15μελές Σ.Α. του ΟΗΕ τον Ισημερινό, την Ιαπωνία, τη Μάλτα, τη Μοζαμβίκη και την Ελβετία, των οποίων η θητεία ολοκληρώνεται την 31η Δεκεμβρίου 2024. 

Διαβάστε επίσης: Ελλάδα | Εκλογή ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-2026

Τα νέα μέλη θα προστεθούν στα υφιστάμενα μη μόνιμα μέλη, Αλγερία, Γουιάνα, Δημοκρατία της Κορέας, Σιέρα Λεόνε και Σλοβενία, η θητεία των οποίων άρχισε την 1η Ιανουαρίου 2024. Υπενθυμίζεται ότι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου, καθένα από τα οποία ασκεί δικαίωμα βέτο, είναι η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ, το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας έχει την πρωταρχική ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και όλα τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του.

Οι περιφερειακές ομάδες και η ψηφοφορία

Κάθε χρόνο η Γενική Συνέλευση εκλέγει πέντε μη μόνιμα μέλη -από τα 10 συνολικά- για διετή, όπως προαναφέρεται, θητεία. Σύμφωνα με το ψήφισμα 1991 (XVIII) της Γενικής Συνέλευσης της 17ης Δεκεμβρίου 1963, οι 10 μη μόνιμες θέσεις κατανέμονται σε περιφερειακή βάση ως εξής: πέντε για τα κράτη της Αφρικής και της Ασίας, μία για τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, δύο για τα κράτη της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής και δύο για τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης και άλλα κράτη.

Πηγή: Security Council Report (Security Council Elections 2024)

Όπως καταγράφει το UN News, τα νεοεκλεγέντα μέλη υποστηρίχθηκαν από τις αντίστοιχες περιφερειακές ομάδες τους και έλαβαν μέρος χωρίς αμφισβήτηση. Συνολικά, 190 κράτη μέλη συμμετείχαν στις εκλογές, οι οποίες απαιτούσαν μόνο έναν γύρο ψηφοφορίας.

Στις ομάδες Αφρικής και Ασίας-Ειρηνικού, η Σομαλία έλαβε 179 ψήφους και το Πακιστάν 182 ψήφους, ενώ πέντε χώρες απείχαν. Στην ομάδα της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, ο Παναμάς έλαβε 183 ψήφους με έξι χώρες να απέχουν. Στην ομάδα της Δυτικής Ευρώπης και άλλων κρατών, η Δανία έλαβε 184 ψήφους και η Ελλάδα 182 ψήφους ενώ δύο χώρες απείχαν.

Η αντίδραση της Αθήνας

Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, o πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέφερε την περηφάνια της ελληνικής πλευράς για την εκλογή της κάνοντας λόγο για «…μια εθνική επιτυχία που αναγνωρίζει τον ρόλο της πατρίδας μας ως δύναμης σταθερότητας, με πίστη σε αρχές και αξίες, όπως η Δημοκρατία και το Διεθνές Δίκαιο». 

Πριν την εκλογή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραχωρώντας συνέντευξη στην ΕΡΤ, από τα ναυπηγεία της Naval Group στην πόλη Λοριάν της Γαλλίας, δήλωσε πως «η Ελλάδα υπηρετεί μια πολιτική αρχών ως προς την εξωτερική πολιτική και προφανώς όταν κάθεσαι στο τραπέζι του Συμβουλίου Ασφαλείας, πρέπει να λαμβάνεις και ορισμένες αποφάσεις οι οποίες δεν μπορούν πάντα να ικανοποιούν τους πάντες».

«Έχουμε, όμως, τις αρχές μας, τις προτεραιότητές μας, μια ξεκάθαρη στρατηγική. Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ. Δεν λέω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική ετεροκαθορίζεται, αλλά οι συμμαχίες μας είναι απολύτως δεδομένες. Με αυτή την αίσθηση υπευθυνότητας και ως ένας παράγοντας που αναγνωρίζεται πια ως παράγων σταθερότητας σε μια περιοχή δύσκολη, νομίζω ότι η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει στο Συμβούλιο Ασφαλείας».

Για ώρα ευθύνης που τώρα ξεκινάει, έκανε λόγο από πλευράς του ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος Γιώργος Γεραπετρίτης. Ανέφερε πως μετά από αυτήν την επιτυχία η Ελλάδα «καθίσταται στην πραγματικότητα συμπαραγωγός της διεθνούς πολιτικής σε μία στιγμή που υπάρχουν γύρω μας τεράστιες προκλήσεις. Οι μεγάλοι πόλεμοι, οι οποίοι ταλανίζουν την οικουμένη και βρίσκονται στη γειτονιά μας, αλλά και άλλες σημαντικές προκλήσεις, τις οποίες η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει θέσει ως προτεραιότητα κατά τη διάρκεια της διετίας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας…Η προστασία του θαλάσσιου εμπορίου, η προστασία γυναικών και παιδιών είναι προτεραιότητες που μαζί με την κλιματική αλλαγή θα τεθούν στο τραπέζι από την Ελλάδα, στο πλαίσιο και της δικής μας εξωτερικής πολιτικής».

«Ενδεχομένως να βοηθηθεί και το Κυπριακό»

Ευλόγως, για τους Έλληνες της Κύπρου, η εκλογή της Ελλάδος ως μη μόνιμου μέλους στο Σ.Α. του ΟΗΕ, θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως ευκαιρία για το Κυπριακό. Γεγονός όμως για το οποίο δεν προκύπτει καμία σιγουριά. Όσο οι κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου, δεν θέτουν το ζήτημα στην ορθή του βάση και η τουρκική αδιαλλαξία ολοένα και μεγαλώνει, τότε το μέλλον προδιαγράφεται…χλωμό.

Κληθείς λοιπόν να απαντήσει αν θεωρεί ότι και η υπόθεση του Κυπριακού μπορεί με κάποιον τρόπο να βοηθηθεί από την ελληνική παρουσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Ενδεχομένως και ναι. Θέλω να τονίσω, για το Κυπριακό, ότι εμείς στηρίζουμε τις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών των δύο κοινοτήτων. Στηρίζουμε την κα. Ολγκίν και τον ρόλο τον οποίο έχει αναλάβει ως ειδική απεσταλμένη του Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Από την άλλη, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ξεκινάμε με μια θέση αφετηρίας της Τουρκίας περί δύο κρατών, η οποία πολύ απλά δεν είναι αποδεκτή. Θεωρώ, όμως, πολύ σημαντικό να μπορέσει, σε πρώτη φάση, να ξαναϋπάρξει μια συζήτηση μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο νησί».

Συνεπώς, κατά προσωπική μου άποψη επαναλαμβάνω, πως η απάντηση του πρωθυπουργού δεν μπορεί να προσφέρει καμία σιγουριά για κάποια αλλαγή. Κι αυτό γιατί πολύ απλά οι συζητήσεις οδηγούνται από αδιέξοδο σε αδιέξοδο. Η συνταγή των συνομιλιών σε λανθασμένη βάση έχει «μπαγιατέψει». Θα ήλπιζε κανείς σε μια πιο ουσιαστική απάντηση από τον πρωθυπουργό της Ελλάδος αλλά, ενδεχομένως το Κυπριακό και πάλι να αγνοηθεί από την ελληνική κυβέρνηση η οποία αναλώνεται σε δηλώσεις τις οποίες έχουμε μάθει «απ’ έξω». 

Κι αφού, όπως είπε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, είναι ώρα ευθύνης για την Ελλάδα, τότε είναι και ώρα η Ελλάδα να αναλάβει τις ευθύνες της. Και ευθύνη έχει μεγάλη απέναντι στην Κύπρο. Εμείς πάντως θα θυμόμαστε τα λεγόμενα και των δύο. Και θα αναμένουμε όντως να δούμε αν θα πράξει η Ελλάδα κάτι με την ανάληψη των καθηκόντων της ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, αναφορικά με την Κύπρο. Για ακόμη μια φορά όμως, το καλάθι είναι μικρό και το Κυπριακό δεν είναι καν στις προτεραιότητες της Αθήνας. Προηγείται, βλέπετε, να τεθεί στο τραπέζι του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η κλιματική αλλαγή. Μη χαλάσει και το καλό κλίμα στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας.  

*Πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών, κάτοχος Μεταπτυχιακού στις Διεθνείς Σχέσεις και Σπουδές Ανατολικής Μεσογείου

**Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας.

Διαβάστε επίσης: Νέο ‘χτύπημα’ του Αραβικού Συνδέσμου στην Τουρκία | Άποψη