Μετά την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, Αθήνα και Κάιρο προχώρησαν στην υπογραφή ενός νέου Μνημονίου Κατανόησης (MoU) σχετικά με την Συνεργασία στους Τομείς Αεροναυτικής και Ναυτικής Έρευνας και Διάσωσης σε ειδική τελετή.

Με τη συμφωνία αυτή τίθεται σε εφαρμογή νέο επιχειρησιακό σχέδιο για την οριοθετημένη περιοχή μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, και ακυρώνεται στην πράξη το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Οι δύο πλευρές θα συμφωνήσουν σε κοινές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης (SAR) στην επίμαχη περιοχή.

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας @npanagioto υπέγραψε παρουσία μου, όπως και παρουσία του ΑΝΥΠΕΞ @MVarvitsiotis, Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ των Κυβερνήσεων 🇬🇷&🇪🇬 για Συνεργασία στους Τομείς Αεροναυτικής και Ναυτικής Έρευνας & Διάσωσης, με τον ομόλογό του της Αιγύπτου, M. Zaki. pic.twitter.com/i9PKIW6j9j

— Nikos Dendias (@NikosDendias) November 22, 2022

Ο Υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, αμέσως μετά την υπογραφή του μνημονίου κατανόησης τόνισε ότι στην υπόψη Συμφωνία καθορίζονται τα όρια της δικαιοδοσίας και των περιοχών ευθύνης για την Έρευνα και Διάσωση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, που ταυτίζονται με τα FIR Αθηνών και Καΐρου αντίστοιχα, με πλήρη εφαρμογή και απόλυτο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. 

Σε αντιδιαστολή, τα αποκαλούμενα Μνημόνια Συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της Κυβέρνησης της Τρίπολης, συνιστούν συμπεριφορές παράνομες, παραβατικές, άκυρες και αποσταθεροποιητικές.

Ο Στρατηγός Μοχάμεντ Ζάκρι, υπουργός Άμυνας της Αιγύπτου, είπε ότι έγινε ακόμη ένα βήμα στη στενή συνεργασία των δύο χωρών, σημειώνοντας ότι οι σχέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου θα πρέπει να αποτελούν παράδειγμα για τις σχέσεις όλων των χωρών καθώς βασίζονται στον σεβασμό και τις αρχές καλής γειτονίας.

Στην τελετή, παρόντες ήταν και οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, με τον Νίκο Δένδια να τονίζει ότι η συμφωνία δίνει σημαντική ώθηση στην κοινή προσπάθεια για περαιτέρω εμβάθυνση των διμερών σχέσεων και της διμερούς συνεργασίας με βασικό άξονα την προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας, και στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. 

Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Σάμεχ Σούκρι, χαρακτήρισε τη συμφωνία ως ένα σημαντικό βήμα για την ενδυνάμωση των σχέσεων και τη στρατηγική συνεργασία των δύο χωρών, υπογραμμίζοντας τον αμοιβαίο σεβασμό στις αξίες κάθε χώρας.

Διαβάστε επίσης: Αίγυπτος | Διακοπή του διαλόγου με την Τουρκία για τις πολιτικές της στην Λιβύη

Το σημαντικότερο κεφάλαιο της συμφωνίας είναι η αναγνώριση ότι τα όρια του FIR των δύο χωρών ταυτίζονται με την περιοχή που ασκείται η Έρευνα και Διάσωση (SAR). 

Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Αμβούργου του 1979, οι περιοχές ευθύνης για επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης καθορίζονται από συμφωνίες των ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών. Με άλλα λόγια, όπως έγινε στην περίπτωση της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, οι δύο χώρες αναγνωρίζουν μέσω επίσημης διμερούς συμφωνίας ότι η περιοχή νοτίως της Κρήτης και του Ανατολικού Αιγαίου μέχρι τις αιγυπτιακές ακτές ελέγχεται αποκλειστικά από την Αθήνα και το Κάιρο.

Η εξέλιξη αυτή έχει βαρύνουσα σημασία, διότι από το 1988 η Τουρκία διεκδικεί Έρευνα και Διάσωση εντός του FIR Αθηνών, μέχρι τον 26ο μεσημβρινό, ενώ τον Οκτώβριο του 2020 επιχείρησε να επεκτείνει και πάλι μονομερώς τα όρια και στην Ανατολική Μεσόγειο φτάνοντας στα 6 ναυτικά μίλια από την Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με την αιτιολογία ότι προστατεύει τα ερευνητικά της πλοία.

Αρμόδιες διπλωματικές πηγές, τονίζουν ότι ενώ τα όρια του FIR είναι καθορισμένα από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), η Τουρκία αλλάζοντας μονομερώς τα όρια Έρευνας και Διάσωσης, προσπαθεί να επεκτείνει τη δυνητική της κυριαρχία σε περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. 

Το μνημόνιο κατανόησης Ελλάδας Αιγύπτου πρόκειται για ένα ακόμη σημαντικό βήμα νομιμότητας και εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, μετά την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ.

Η Ελλάδα έχει υπογράψει αντίστοιχες συμφωνίες με την Ιταλία το 2000, με τη Μάλτα το 2008 και με την Κύπρο το 2014. Με την προσθήκη της Αιγύπτου, η Αθήνα κλείνει όλα τα ανοιχτά μέτωπα πλην δύο, της Λιβύης με την οποία μοιράζεται μια πολύ μικρή περιοχή, όπου το FIR της συναντά το FIR της Τρίπολης, και φυσικά με την Τουρκία. 

Ο Υπουργός Άμυνας της γείτονος, Χουλουσί Ακάρ δήλωσε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει κανένα τετελεσμένο γεγονός σε Κύπρο, Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και υποστήριξε ότι η Άγκυρα είναι ανοιχτή στο διάλογο.

Διαβάστε επίσης: Αίγυπτος | Πενταμερής σύνοδος Αράβων ηγετών για την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια