Στο δεύτερο μέρος της ενότητας “Armed and Security Forces Synergies”, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου BATTLEFIELD ReDEFiNED 2023 με έδρα την Κύπρο, συμμετείχε το Τμήμα Διαχείρισης Κρίσεων του Υπουργείου Εξωτερικών.

Ο λειτουργός του τμήματος Λοχαγός Χαράλαμπος Αττιπάς παρουσίασε την σύνθεση και τον ρόλο του Κέντρου στην παρουσίαση με τίτλο “Crisis Unfold – Structure and Operation of the National Crisis Management Center”.

Ο κ. Αττιπάς, μέσω αυτής της παρουσίασης, θέλησε να παρουσιάσει στο κοινό το κρατικό μοντέλο Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο προσβλέπει στην έγκαιρη πρόβλεψη δυνητικών κρίσεων, καθώς και στην αντιμετώπιση αυτών.

Σε πρώτη φάση, ο κ. Αττιπάς αναφέρθηκε στην λειτουργία του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο – υπαγόμενο στην Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Εξωτερικών – είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση και εκτίμηση της κατάστασης πριν και κατά τη διάρκεια ενδεχόμενων κρίσεων, που προκύπτουν εντός και εκτός της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ βασικό αντικείμενο του Τμήματος αποτελεί ο συντονισμός των εμπλεκόμενων Υπουργείων και Υπηρεσιών της Κυπριακής Δημοκρατίας για την επιτυχή αντιμετώπιση μιας κρίσης.

Επιπλέον, το υπόψη Τμήμα βρίσκεται σε στενή επαφή και συνεργασία με άλλα Τμήματα άλλων κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και με την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ για την ανταλλαγή πληροφοριών, βέλτιστων πρακτικών και διδαγμάτων για τη διαχείριση κρίσεων.

Σε δεύτερο χρόνο, ο ομιλητής επικεντρώθηκε στην δομή του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων – Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο στελεχώνεται από το ανθρώπινο δυναμικό του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο με τη σειρά του φιλοξενείται στο Υπουργείο Εξωτερικών.

Στην κορυφή της πυραμίδας (gold level), η οποία είναι δοδημένη επί τη βάσει κάθετης ιεραρχίας, εμφανίζεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μαζί με τον Υπουργό Εξωτερικών, ενώ ακολουθεί η Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Εξωτερικών (silver level). Αμέσως μετά, (bronze level) βρίσκονται ο Διευθυντής Σένγκεν, Προξενικών Υποθέσεων και Διαχείρισης Κρίσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και ο Προϊστάμενος του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων. Στο ίδιο επίπεδο τοποθετείται η συνεργασία του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων – Διαχείρισης Κρίσεων με τους εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.

Διαβάστε επίσης: Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΚΣΕΔ – ΣΕΒΑΚ – Μαρίνας Αγίας Νάπας

Στη συνέχεια της παρουσίασης, ο κ. Αττιπάς διασαφήνισε το τι εστί κρίση:

• Ένοπλες συγκρούσεις
• Αντιτρομοκρατία και Κυβερνοεπιθέσεις
• Εκκένωση από τρίτη χώρα και επαναπατρισμός Κυπρίων και αλλοδαπών πολιτών
• Φυσικές καταστροφές – Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (σεισμοί, τσουνάμι, πλημμύρες, ξηρασίες)
• Βιολογικοί κίνδυνοι – Πανδημίες
• Τυχαία ανθρώπινα συμβάντα, όπως πυρκαγιές, εκρήξεις, καταρρεύσεις κτιρίων ή κατασκευών, θαλάσσια ρύπανση κ.λπ.

Σε αυτο το σημείο, ο ομιλητής έδωσε έμφαση σε επιμέρους χαρακτηριστικά του κύκλου μιας κρίσης λέγοντας ότι:

• Μια κρίση μπορεί να διαρκέσει από μερικές ώρες έως αρκετές ημέρες ή περισσότερο, ενώ απαιτεί τη λήψη αποφάσεων γρήγορα, προκειμένου να περιοριστεί η ζημιά στα κυβερνητικά τμήματα και στο κοινό
• Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα σχέδιο διαχείρισης κρίσεων για τη διαχείριση πιθανών καταστάσεων κρίσης
• Μόλις ολοκληρωθεί, το σχέδιο διαχείρισης κρίσεων πρέπει να παραμείνει “ζωντανό έγγραφο”. Αυτό σημαίνει τη διανομή του στα κυβερνητικά Υπουργεία, την εφαρμογή εκπαίδευσης και δοκιμών και την ενημέρωση του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων σε τακτική βάση
• Θα πρέπει να γίνονται εκπαιδευτικές συνεδρίες, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να γνωρίζουν τον ρόλο τους. Οι δοκιμές κυμαίνονται από ασκήσεις επί χάρτου (tabletop) έως πλήρεις προσομοιώσεις
• Μετά από μια δοκιμή ή μετά την κρίση, είναι σημαντικό να αναθεωρούνται τα αποτελέσματα, να συζητούνται τα αποτελέσματα και να γίνονται οι απαραίτητες αλλαγές στο σχέδιο.

Διαβάστε επίσης: Συντονισμός δράσεων του ΥΠΑΜ με χώρες της ΕΕ, Β. Αφρικής & του Κόλπου στην κυβερνοασφάλεια

Ειδικότερα, ο κ. Αττιπάς στάθηκε στη σημασία του Master Plan “ΖΗΝΩΝ”. Το 2013, η Κυπριακή Δημοκρατία εκπόνησε ένα γενικό πλαίσιο αντιμετώπισης διαφόρων κινδύνων και καταστάσεων, οι οποίες φέρουν τον χαρακτηρισμό “κρίση”, υπό την ονομασία Βασικό Εθνικό Σχέδιο (ΒΕΣ) “Ζήνων”, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για Υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες, σε περιστατικά παντός είδους καταστροφών, εκτός πολιτικο-στρατιωτικής κρίσης και πολεμικής σύγκρουσης για τις οποίες οι προβλεπόμενες διαδικασίες καθορίζονται στο σύστημα χειρισμού κρίσεων του ΓΕΕΦ. 

Το εν λόγω ΒΕΣ λειτουργεί ουσιαστικά ως ο βασικός πυλώνας, ο οποίος συμπεριλαμβάνει άλλα είκοσι δύο Ειδικά Εθνικά Σχέδια (ΕΕΣ), τα οποία έχουν ετοιμαστεί από διάφορα Υπουργεία, ανάλογα με τις αρμοδιότητες και την εμπλοκή του καθενός. Ο ομιλητής αναφέρθηκε ενδεικτικά στο εθνικό σχέδιο “ΕΣΤΙΑ”, ενώ τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης, αναδεικνύοντας τη σημασία ασκήσεων όπως της ετήσιας πολυεθνικής άσκησης έρευνας – διάσωσης (Civil/Military Cooperation Exercise – CIMIC) “ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ”.

Τα εν λόγω σχέδια έχουν εφαρμοστεί πλείστες φορές τα τελευταία χρόνια, αφότου λαμβάνει χώρα η εποχή των “πολύ-κρίσεων”, η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την Κυπριακή Δημοκρατία εξαιτίας της στρατηγικής της θέση πάνω στον Παγκόσμιο Άτλαντα.

Διαβάστε επίσης: ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ 2022 | Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η πολυεθνική άσκηση έρευνας και διάσωσης – Φωτογραφίες