ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ

Christos Loizou

Ένας από τους τομείς που πρόσφατα άρχισε να εισάγεται δυναμικά στην Εθνική Φρουρά αλλά αποτελεί ένας από τους κρισιμότερους, είναι η τακτική φροντίδα απωλειών στο πεδίο της μάχης. 

Οι συστηματικές έρευνες της επιστήμης με βάση τα σύγχρονα πεδία μάχης, επέτρεψαν την ανάπτυξη του κλάδου της φροντίδας των τραυματιών μάχης και οι στρατοί μπορούν πλέον να παρέχουν στα στελέχη πιστοποιημένες και συστηματικές εκπαιδεύσεις.

Μία από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου στο πεδίο της μάχης είναι η μαζική αιμορραγία. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Χειρουργικής Έρευνας του Αμερικανικού Στρατού, από δεδομένα που συλλέχθηκαν για την περίοδο 2001-04 σχετικά με τις μονάδες Ειδικών Δυνάμεων που συμμετείχαν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, το 25% των δυνητικά αποτρέψιμων θανάτων αφορούσε μαζική αιμορραγία από τραυματισμούς άκρων. Έρευνες με ανάλογα αποτελέσματα διεξήχθησαν και για άλλες περιπτώσεις. 

Διαβάστε επίσης: Ιδιώτες ζητούν το 106 ΣΝΕ προς αξιοποίηση | Tι ισχύει σήμερα με την παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε Ε.Φ

Ένας από τους πιο διαδεδομένους τρόπους πρόληψης μαζικής αιμορραγίας από τραυματισμούς άκρων είναι η χρήση ίσχαιμου επιδέσμου (tourniquet). Διάφορα είδη ισχαιμικών επιδέσμων χρησιμοποιούνται στα πεδία μάχης εδώ και αιώνες, ενώ με την σύγχρονη τους μορφή έχουν ήδη δοκιμαστεί σε αρκετές συρράξεις. Για αρκετό καιρό υπήρχε έντονη επιφύλαξη για το αν προκαλούν βλάβες στα άκρα καθώς διακόπτουν την ροή του αίματος, γι΄αυτό και αποφεύγονται από νοσοκομειακές μονάδες πρώτων βοηθειών. Ωστόσο η εξέλιξη των ερευνών μέχρι τώρα έδειξε πως η χρήση τους είναι ασφαλείς και σωτήρια πολλές φορές ιδιαίτερα στο πεδίο της μάχης.

Ο ίσχαιμος επίδεσμος τοποθετείται λίγο πιο πάνω από το τραύμα του άκρου που αιμορραγεί, όχι σε αρθρώσεις και όχι πάνω από αντικείμενα εξοπλισμού. Αν ο τραυματίας βρίσκεται στο στάδιο Φροντίδας Κάτω από Εχθρικά Πυρά (CUF – Care Under Fire) το tourniquet μπορεί να τοποθετηθεί ψηλά και σφιχτά (high and tight) ακόμα και πάνω από τον ρουχισμό λόγω της κατάστασης. Στο στάδιο Τακτικής Φροντίδας στο Πεδίο Μάχης (Tactical Field Care) όπου έχει γίνει απεμπλοκή από τα εχθρικά πυρά και ο τραυματίας βρίσκεται σε σημείο που παρέχεται κάλυψη, τοποθετείται απευθείας στο δέρμα και ελέγχεται ο χρόνος τοποθέτησης. 

Ο κάθε στρατιώτης πρέπει να έχει σε περίοπτη θέση στην εξάρτηση του τουλάχιστον ένα ίσχαιμο επίδεσμο. Ο λόγος είναι διότι ο επίδεσμος που χρησιμοποιείται στον κάθε τραυματία είναι ο δικός του. Συνεπώς το ιδανικότερο είναι να υπάρχουν περισσότεροι από ένας στον κάθε στρατιώτη καθώς μπορεί να υπάρχει τραυματισμός σε δύο άκρα ή να χρειαστεί επείγουσα περίθαλψη άλλου τραυματία (πολίτη κλπ).

Κυρίως λόγω της ιδιαιτερότητας του πεδίο της μάχης, η χρήση ίσχαιμου επιδέσμου είναι πιο λειτουργική από την άμεση πίεση στο σημείο της αιμορραγίας ή την πιεστική επίδεση, καθώς αυτές οι μέθοδοι είναι περισσότερο χρονοβόρες και αυξάνουν τον κίνδυνο εκ νέου προσβολής από εχθρικά πυρά. Επιπλέον, ο κάθε στρατιώτης πρέπει να εκπαιδευτεί ώστε αν είναι δυνατό να μπορεί ο ίδιος να τον τοποθετήσει πάνω του, ώστε να μην χρειαστεί βοήθεια από κάποιον άλλο (πρώτος ανταποκρινόμενος) και έτσι να βάλλει κατά του στόχου ένα όπλο λιγότερο.

Ο Αμερικανικός στρατός διαπίστωσε πως τρία είδη ίσχαιμου επιδέσμου είναι πλήρως αποτελεσματικοί για την διακοπή αρτηριακής ροής αίματος. Ο C-A-T (Combat Application Tourniquet), ο SOF-T (SOF Tactical Tourniquet) και ο EMT (Emergency and Military Tourniquet). Ο C-A-T και ο SOF-T λειτουργούν μέσω περίσφιξης ενός μηχανισμού με ειδική ράβδο. Είναι ελαφροί και σχετικά φτηνοί, ενώ ιδιαίτερα ο C-A-T προτιμάται ως αναπόσπαστο μέρος του ατομικού φόρτου. Είναι το είδος που χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον στην Εθνική Φρουρά. Ο EMT είναι πιο ακριβός και λειτουργεί με πίεση αέρα. Χρησιμοποιείται κυρίως στα τμήματα επειγόντων περιστατικών καθώς στο πεδίο μάχης είναι ευάλωτος σε θραύσματα και εκρήξεις.

Η εκπαίδευση στα αντικείμενα τακτικής φροντίδας τραυματιών μάχης γίνεται ως επί το πλείστον με βάση το αμερικανικό σύστημα εκπαίδευσης TCCC (Tactical Combat Casualty Care). Στην Εθνική Φρουρά τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει η εκπαίδευση στελεχών στο TCCC σε σχολεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ενώ ανάλογο σχολείο λειτουργεί και στην Κύπρο με την συνεργασία των αρμόδιων υγειονομικών φορέων, της αστυνομίας και του στρατού. Ανάλογη εκπαίδευση γίνεται και στις δυνάμεις της αστυνομίας. Παράλληλα, η χρήση του ίσχαιμου επιδέσμου άρχισε να διευρύνεται σε όλες σχεδόν τις μονάδες και ιδιαίτερα στις ειδικές δυνάμεις που είναι δεδομένη. 

Επιπρόσθετα, από την στιγμή που στελέχη πολλών μονάδων εκπαιδεύονται σε αυτά τα αντικείμενα, γίνεται μεταφορά της βασικής γνώσης στην συνέχεια και στους υπόλοιπους. Αξίζει να αναφερθεί πως ανάλογη εκπαίδευση παρακολουθούν και εθελοντές έφεδροι.

Το Υπουργείο Άμυνας και το ΓΕΕΦ οφείλουν να φροντίσουν ώστε τα στελέχη και οι στρατιώτες να έχουν τον βασικό εξοπλισμό και την στοιχειώδη εκπαίδευση για φροντίδα τραύματος στο πεδίο μάχης και ιδιαίτερα να προμηθευτεί μαζικά ίσχαιμους επιδέσμους. Το αποτέλεσμα δεν θα είναι μόνο λιγότερες απώλειες στο πεδίο της μάχης, αλλά και μεγαλύτερο ηθικό πριν την μάχη καθώς ο στρατιώτης ξέρει πως μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του, να βασιστεί στον διπλανό του και να τον βοηθήσει όταν χρειαστεί.

Με πληροφορίες από: National Association of Emergency Medical Technicians, PHTLS Prehospital Trauma Life Support, επ. Σακοράφας Γ., Πλεξουσάκης Ε., Κουκόπουλος Π., 8η έκδοση, Ιατρικές Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος, 2016.

Φωτογραφία τίτλου: U.S. Army

Διαβάστε επίσης: ΤΑΜΣ «ΠΗΓΑΣΟΣ 21» | Συνεκπαίδευση Ελλάδας και ΗΠΑ στο χιονισμένο Κιλκίς – VIDEO