*Ανδρέας Πογιατζή

Από το 1985, μέχρι το 1988, η Κύπρος, παρέλαβε από τη Γαλλία, 147 τροχοφόρα οχήματα μεταφοράς προσωπικού VAB (Véhicule de l’Avant Blindé), σε 4 διαμορφώσεις και τα οποία υπηρετούν την Εθνική Φρουρά μέχρι και σήμερα. 

Ειδικότερα οι εκδόσεις που υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά σύμφωνα με το SIPRI είναι:

• 4 VAB-PC (Διοικητικό Όχημα) 
• 98 VAB-VTT (Μεταφοράς Προσωπικού)
• 27 VAB VCI (Έκδοση Οχήματος Μάχης Πεζικού με πυροβόλο 20 χιλ) και 
• 18 VAB VCAC (Έκδοση φορέα αντιαρματικών πυραύλων HOT) 

Συνολικά το VAB, έχει κατασκευαστεί σε τρεις κύριες εκδόσεις με περισσότερες από 30 παραλλαγές και δευτερεύουσες διαμορφώσεις, ενώ πέραν από τον πρωταρχικό τους ρόλο, ως οχήματα μεταφοράς προσωπικού, ορισμένες παραλλαγές, έχουν προσαρμοστεί για ποικιλία διαφόρων αποστολών, όπως αναγνώρισης, περιπολίας, υποστήριξης πυρός, φορέας όλμων αλλά και φορέας αντιαεροπορικών πυραύλων.

Το VAB, σχεδιάστηκε από την Renault Trucks Defense (σημερινή Arquus) και τέθηκε σε υπηρεσία στο Γαλλικό Στρατό το 1976. Σύμφωνα με ανοικτές πηγές, έχουν κατασκευαστεί συνολικά γύρο στις 5 χιλιάδες οχήματα, τα οποία βρέθηκαν σε διάφορες συγκρούσεις στην Αφρική, την Ασία καθώς και την Ευρώπη.

Ομάδα πεζικού αποβιβάζεται από VAB VCI, κατά τη διάρκεια άσκησης

Μέχρι το 2019, αποτελούσε την ραχοκοκαλιά των οχημάτων μεταφοράς προσωπικού του Γαλλικού Στρατού, μέχρι να ολοκληρωθεί η διάδοχη κατάσταση και να ενταχθούν σε υπηρεσία τα VBMR Griffon και τα VBMR-L Serval.

Διαβάστε επίσης: EUROSATORY 2022 | Το Jaguar 6Χ6 ως μια δυνητική επιλογή για αντικατάσταση των “γερασμένων” Cascavel της Εθνικής Φρουράς

Ο σχεδιασμός και οι προδιαγραφές του οχήματος, απαιτούσαν να είναι αμφίβιο και ανθεκτικό σε περιβάλλον πυρηνικού, βιολογικού, χημικού πολέμου (NBC). Όσον αφορά τη θωράκιση του, η βασική έκδοση προσφέρει θωράκιση μόνο επιπέδου STANAG 1, αφού είναι ανθεκτικό ουσιαστικά σε πυρα μικρών φορητών όπλων (7,62 χιλ). Αυτό είναι ωστόσο κατανοητό αφού υπήρχε η ανάγκη για τον περιορισμό του βάρους του οχήματος και την διατήρηση της αμφίβιας λειτουργίας τους.

Μεταγενέστερες εκδόσεις για τον γαλλικό στρατό όπως η έκδοση VAΒ MkII φέρει μεταξύ άλλων και βελτιωμένη προστασία σε επίπεδο μέχρι επίπεδο STANAG 4, το οποίο έφερε και αύξηση του βάρους κατά περίπου 2 τόνους (και απώλεια της αμφίβιας ικανότητας). Η θωράκιση σε επίπεδο STANAG 4 προστατεύει το όχημα από πυρά πυροβόλων  διαμετρήματος έως 14.5 Χ 114 χιλ και θραύσματα βλημάτων πυροβολικού 155 χιλ. στα 30 μέτρα. 

VAB του Γαλλικού Στρατού με πύργο που φέρει πυροβόλο 20 χιλ (έκδοση VIB) και πρόσθετη θωράκιση στο Αφγανιστάν ⓒ U.S. Army

Η πρόσβαση στο διαμέρισμα του προσωπικού που μεταφέρει το VAB, επιτυγχάνεται από την διπλή θωρακισμένη πόρτα στο πίσω μέρος του οχήματος (αρχική έκδοση), ενώ στο εσωτερικό του διαθέτει δύο αναδιπλούμενα παγκάκια για 5 στρατιώτες έκαστο. 

Διαμέρισμα προσωπικού ΤΟΜΠ VAB ⓒ Jastrow

Ο οδηγός και ο πυροβολητής εισέρχονται στο όχημα από τις δύο πλαϊνές πόρτες, ενώ υπάρχουν δύο επιπλέον καταπακτές στην οροφή, οι οποίες δίνουν πρόσβαση σε οπλισμό και παρέχουν εξόδους κινδύνου.

Μια τυπική διαμόρφωση ενός VAB, έχει βάρος 13 τόνους, ενώ μπορεί να μεταφερθεί με μεταγωγικά αεροσκάφη.  

Τεχνικά χαρακτηριστικά ΤΟΜΠ VAB : 

• Βάρος: 13 τόνους (13.8 με πλήρες φορτίο)
• Μήκος: 5.98 μέτρα 
• Πλάτος: 2.49 μέτρα 
• Ύψος: 2.09 μέτρα
• Πλήρωμα: 2 + 9 (οδηγός και πολυβολητής + 9 προσωπικό) 
• Εξοπλισμός: 1 Χ πολυβόλο  7,62 χιλ ή 1 Χ πολυβόλο M2 12,7 χιλ
• Κινητήρας: Renault MIDS 062045 235 kW (320 hp)
• Αυτονομία: 1,200 χλμ 
• Μέγιστη ταχύτητα: 110 χλμ/ω – 8 χλμ/ω σε νερό 

Τα VAB στην υπηρεσία της Εθνικής Φρουράς και το μέλλον τους 

Όπως προαναφέραμε, η Εθνική Φρουρά, διαθέτει 4 παραλλαγές των οχημάτων VAB. 

VAB APC VTT (αριστερά) με πολυβόλο 0,50″ και VCI (δεξιά) με πυροβόλο 20 χιλ σε πύργο T20 κατά την διάρκεια της “ΝΙΚΗΤΗΣ – ΔΗΜΗΤΡΑ 2023”. Διακρίνεται επίσης η νέα αντι-IR βαφή τους

Μια εκ των πιο σημαντικών είναι και η έκδοση VAB VCAC 6X6 η οποία αποτελεί όχημα φορέα του αντιαρματικού πυραύλου HOT με βεληνεκές έως 4 χιλιόμετρα.

VAB VCAC 6X6 της Εθνικής Φρουράς κατά την διάρκεια της παρέλασης της 01 Οκτωβρίου 2021 στην Λευκωσία

Τα VAB κρίνονται αξιόπιστα σε ικανοποιητικό βαθμό ειδικά μετά από σχεδόν 40 χρόνια λειτουργίας στην Εθνικη Φρουρά ωστόσο αυτά της Εθνικής Φρουράς δεν διαθέτουν τις δυνατότητες, που διαθέτουν νεότερα στρατιωτικά τροχοφόρα οχήματα, για τις ανάγκες του σύγχρονου πολέμου.

VAB MkIII στην EUROSATORY 2022

Η τελευταία έκδοση του VAB αυτή του VAB MkIII ανταποκρίνεται προφανώς στις ανάγκες του σύγχρονου πεδίου μάχης αλλά και με το ανάλογο κόστος αφού πρόκειται για ένα νέο όχημα. (Περισσότερα για την τελευταία έκδοση του VAB και τις δυνατότητες του μπορείτε να διαβάσετε στον σύνδεσμο πιο κάτω).

Διαβάστε επίσης: ARQUUS DEFENSE | Δυναμική παρουσία στην EUROSATORY με καινοτόμα οχήματα μάχης γνώριμα στην Εθνική Φρουρά – VIDEO & Φωτογραφίες

Στα πιο σημαντικά μειονεκτήματα του οχήματος που βρίσκεται σε υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά είναι η περιορισμένη του επιβιωσημότητα στο σύγχρονο περιβάλλον μάχης. Στην αρχική του έκδοση το όχημα όπως ήδη προαναφέρθηκε παρέχει μόνο βασική προστασία σε πυρά από οπλισμό με διαμέτρημα 7,62 χιλ ενώ δεν παρέχεται και ικανοποιητική προστασία του πυροβολητή (έκδοση VTT και VCAC), από τα εισερχόμενα πυρά, αφού στην ουσία αυτός καλύπτεται μόνο από ένα μικρό ασπίδιο, φαινόμενο το οποίο ωστόσο παρατηρείτε και σε αρκετά άλλα οχήματα μεταφοράς προσωπικού της ίδιας γενιάς.

VAB VTT  της Εθνικής Φρουράς κατά την διάρκεια της παρέλασης της 01 Οκτωβρίου 2021 στην Λευκωσία

Όσον αφορά την επίδοση του οχήματος στο πεδίο αυτή θα μπορούσε να κριθεί ως ικανοποιητική ειδικά λόγω της χρήσης τους στην υπηρεσία του Γαλλικου Στρατού στο Αφγανιστάν και ποιο πρόσφατα στην Ουκρανία όπου αριθμός οχημάτων παραχωρήθηκε από την Γαλλία. Στο πεδίο μαχών της Ουκρανίας όπου έχουν καταγραφεί απώλειες πάσης φύσεως υλικών καταγράφηκαν μέχρι στιγμής και 9 απώλειες οχημάτων VAB. 

Διαβάστε επίσης: Τα 9+1 “Battle Proven” συστήματα της Εθνικής Φρουράς στο πεδίο μαχών στην Ουκρανία | VIDEO

Η αναβάθμιση των VAB της Εθνικής Φρουράς σε θωράκιση, είναι αναγκαία ούτως ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα του πεδίου ενώ επιθυμητή θα είναι και η αναβάθμιση στην ισχύ πυρός τους στην έκδοση VTT με την τοποθέτηση τηλεχειριζόμενου σταθμού όπλων RWS, οποίος θα προστατεύει και τον πυροβολητή.

Παρ’ όλα αυτά, μια επένδυση για αναβάθμιση της θωράκισης και ενδεχομένως του οπλισμού των VAB, θα ήταν δαπανηρή και ίσως ασύμφορη αφού θα ήταν αναγκαία και η αντικατάσταση του κινητήρα και των λοιπών μηχανικών μερών του οχήματος όπως του συστήματος μετάδοσης της κίνησης (κατά τα πρότυπα της αναβάθμισης στην οποία προέβει ο Γαλλικός Στρατός πριν μια εικοσαετία).

Το σενάριο της αποστολής στην Ουκρανία

Αν η Κύπρος μέσω της πολιτικής της ηγεσίας επιθυμεί ωστόσο να συμμετάσχει στην ομάδα των χωρών, που αποστέλλουν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία με ανταλλάγματα, τότε τα VAB είναι ίσως τα καταλληλότερα οχήματα, από αυτά που έχει στο οπλοστάσιο της η Εθνική Φρουρά. 

Διαβάστε επίσης: Ουκρανία | Τα μάτια στραμμένα στα γαλλικά τροχοφόρα VAB – VIDEO

Τα συγκεκριμένα οχήματα επίσης πέραν του καθαρά γεοπολιτικού σκηνικού και της όποιας απόφασης, δεν απαιτούν πολύμηνη εκπαίδευση για τους Ουκρανούς όπως συμβαίνει με πιο εξελιγμένο δυτικής προέλευσης εξοπλισμό, αφού ήδη ορισμένες μονάδες του Ουκρανικού Στρατού, επιχειρούν με αυτά εδώ και καιρό. 

Αν προσφερόταν στην Κύπρο, ένας νέος στόλος (με καινούργια ή μεταχειρισμένα) τροχοφόρα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και ανώτερο βαθμό προστασίας, η αποστολή ενός αριθμού VAB της έκδοσης VTT στην Ουκρανία δεν θα ήταν απαγορευτικός για την Κύπρο. 

Διαβάστε επίσης: Φημολογία για ενδιαφέρον της Κύπρου στην αγορά ισραηλινών αρμάτων μάχης Merkava – Πληροφορίες

Το σενάριο αυτό από στρατιωτικής αξιολόγησης σύμφωνα με τον γράφοντα δεν θα αποδυνάμωνε την Εθνική Φρουρά αφού θα μπορούσε να λάβει ίσο αριθμό νεότερων οχημάτων για μεταφορά προσωπικού με καλύτερη θωράκιση και επιπλέον υπενθυμίζεται ότι η κύρια έκδοση ΤΟΜΠ στην Κύπρο είναι αυτή των ΤΟΜΠ “Λεωνίδας” και όχι των VAB. 

Τα VAB VCI και τα VAB VCAC αποτελούν διαφορετικές εκδόσεις του οχήματος στην υπηρεσία της Εθνικής Φρουράς με διαφορετική αποστολή και προφανώς τυχόν αντικατάσταση και αυτών να απαιτεί ανάλογη συζήτηση για αντίστοιχο εξοπλισμό ο οποίος μπορεί να παραχωρηθεί.

Διαβάστε επίσης:  DEFEA 2023 | Ο πύργος NIMROD 300 για το Leonidas 300 AIFV από την EODH – VIDEO