Άντης Λοΐζου*

Με την ίδρυση του ο Κυπριακός Στρατός (ΚΣ) είχε εξοπλιστεί με ελαφρά όπλα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (ΠΠ) και διατήρησε αυτό το οπλοστάσιο μέχρι το 1964.

Αμέσως μετά την Τουρκοανταρσία τον Δεκέμβριο 1963 και τις εχθροπραξίες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, οι τότε Κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδος συνειδητοποίησαν την απειλή από την Τουρκία ( Πριν την λήξη του αγώνα της ΕΟΚΑ η Τουρκία εφάρμοσε το Σχέδιο του Γραφείου Ειδικού Πολέμου της Τουρκίας για την ανάκτηση της Κύπρου και σύμφωνα με όσα αποκάλυψε ο Ισμαήλ Τάνσου στο βιβλίο του «ΙΝ RΕΑLΙΤΥ ΝΟ ΟΝΕ WAS ASLEEP» αποδείχθηκε ότι όλα είχαν σχεδιαστεί καλά). Συγκεκριμένα η Τουρκία είχε συγκεντρώσει σε διάφορα μέρη που ελέγχονταν από τουρκοκύπριους οπλισμό, πυρομαχικά και εκπαίδευσε με Αξιωματικούς της σε Τουρκία και Κύπρο άνδρες και γυναίκες.

Μετά την έναρξη της Τουρκοανταρσίας, η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) στις 2 Ιανουαρίου 1964 άρχισε να εξοπλίζεται με όπλα από την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 1964 η Κυβέρνηση της ΚΔ δημιούργησε την Εθνική Φρουρά (ΕΦ). Το ίδιο έτος είχαμε τις εχθροπραξίες στο Μούτταλλο της Πάφου και τον Αύγουστο 1964 στην περιοχή Τηλλυρίας με τους Τουρκικούς βομβαρδισμούς κατά των οπλιτών της ΕΦ και αμάχων στα γύρω χωριά.

Μετά από την εκδήλωση της τουρκικής επιθετικότητας, τον Σεπτέμβριο 1964 υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ της ΚΔ και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) για την αγορά αρμάτων μάχης Τ- 34, τεθωρακισμένων ΒΤR, πυροβόλων 100 χιλ και αντιαεροπορικών (Α/Α) πυραύλων SΑ-2, Α/Α πολυβόλων 14,5 χιλ, Kρινώφ 12,7 χιλ, οχημάτων για τον στρατό ξηράς και 6 Τορπιλακάτων για το Πολεμικό Ναυτικό, για αντιμετώπιση της Τουρκικής υπεροπλίας. Σχεδόν στο σύνολο τους πλην ελαχίστων τα όπλα ήταν του Β΄ΠΠ.

Μετά από μια ανάπαυλα 39 μηνών, την 15 Νοεμβρίου 1967 ακολούθησαν τα γεγονότα της Κοφίνου με τραγικό επακόλουθο την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας που εστάλη στην Κύπρο το 1964.

Στη συνέχεια ακολούθησε στις 15 Ιουλίου 1974 το προδοτικό πραξικόπημα της Χούντας του Δ. Ιωαννίδη και η καταστροφική Τουρκική εισβολή την 20 Ιουλίου 1974. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν εστάλησαν από την Ελλάδα οι προβλεπόμενες από τα σχέδια ενισχύσεις, ούτε αεροπορία ούτε τα δυο υποβρύχια που ήταν στην θαλάσσια περιοχή δυτικά της Κύπρου. Επίσης οι εφεδρείες του Γενικού Επιτελείου της Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) δεν χρησιμοποιήθηκαν κατά των Τουρκικών δυνάμεων στο προγεφύρωμα.

Είναι κοινά αποδεκτό ότι η Κύπρος είχε προδοθεί. Οι Τούρκοι έκαναν μια αποβίβαση και με συνεχείς παραβιάσεις της εκεχειρίας της 22 Ιουλίου και 16 Αυγούστου 1974 κατέλαβαν το 37 τοις εκατό του εδάφους της ΚΔ με όσα εγκλήματα κατά του πληθυσμού έκαναν οι τούρκοι αξιωματικοί και στρατιώτες.

Κύριοι προμηθευτές στρατιωτικού εξοπλισμού στην Κυπριακή Δημοκρατία. Δείτε το υπόμνημα πιο κάτω

Μετά την Τουρκική εισβολή η ΚΔ δεν μπορούσε να προμηθευτεί όπλα εκτός από την Ελλάδα από την οποία πήρε αντιαρματικά (Α-Τ) ΠΑΟ και MILAN το 1979 και Α/Α φορητούς πυραύλους από άλλη χώρα. Η πρώτη χώρα που άνοιξε την πολεμική της βιομηχανία για την Κύπρο ήταν η Γιουγκοσλαβία, μετά η Βραζιλία η Γαλλία και η Ρωσία. Ύστερα από λίγα χρόνια και άλλες χώρες προμήθευσαν την ΚΔ με όπλα και πυρομαχικά.

Σήμερα οι ΗΠΑ έχουν άρει το εμπάργκο όπλων (υπό προϋποθέσεις) το οποίο είχαν επιβάλει από το 1987 στην ΚΔ (σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα ασκούσαν πιέσεις σε άλλες χώρες να μην προμηθεύουν την ΚΔ με σύγχρονα οπλικά συστήματα). Για τον αρνητικό ρόλο του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα αναφερθώ στο παρόν γιατί αφ΄ εαυτού αποτελεί ένα ξεχωριστό μεγάλο κεφάλαιο.

Υπόμνημα στρατιωτικού εξοπλισμού Κυπριακής Δημοκρατίας. Ελαφρύς οπλισμός δεν συμπεριλαμβάνεται

Από το 1981 έγιναν σοβαροί εξοπλισμοί πλην όμως κατά τρόπον άναρχο και ανακόλουθο που αν παρουσιαστεί σε γραφική παράσταση θα φανούν οι μεγάλες και ανώμαλες αποκλίσεις. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες για ευνόητους λόγους.

Από τα παραπάνω όμως συνάγεται αβίαστα ότι έγινε μια σειρά από σφάλματα που έκανε η ΚΔ και οι ανώτατοι τεχνοκράτες της άμυνας, ήτοι:

1. Ενώ ήταν ορατές οι Τουρκικές προθέσεις και η απειλή, μετά τους πρώτους εξοπλισμούς του 1964 η ΚΔ δεν αγόρασε και δεν εκσυγχρόνισε κανένα οπλικό της σύστημα πλην των Σταθμών Ασυρμάτου Σ/Α ΡΑΚΑΛ

2. Μετά την Τουρκική εισβολή οι εξοπλισμοί δεν γίνονταν κατά τρόπον ομαλό και τα οπλικά συστήματα να αντικαθίστανται μετά από κάποιες (2-3) δεκαετίες ανάλογα με την εξέλιξη. Διατηρούνται μέχρι και σήμερα οπλικά συστήματα του Β ΠΠ και άλλα που δεν υπάρχει δυνατότητα εκσυγχρονισμού τους και η τεχνοεφοδιαστική αλυσίδα έχει διακοπεί

3. Υπάρχει πανσπερμία υλικού σε ίδιας κατηγορίας οπλικά συστήματα

4. Αγοράστηκαν οπλικά συστήματα πού είχαν ήδη από ετών απαξιωθεί από τις χώρες κατασκευής τους

5. Ανάλογα με το πόσο κοντά σε λύση του Κυπριακού βρίσκονταν οι συνομιλίες οι εξοπλισμοί μειώνονταν κατακόρυφα και σε κάποιες περιπτώσεις σταματούσαν

6. Σε πολλές περιπτώσεις η πολιτική ηγεσία με τρόπο επιτακτικό επέβαλε την προμήθεια οπλικών συστημάτων και η προμήθεια γινόταν με την μέθοδο του κατεπείγοντος ενώ στην αγορά υπήρχαν πιο σύγχρονα και πιο αποτελεσματικά οπλικά συστήματα

7. Παραμελήθηκε παντελώς η οικοδόμηση Πολεμικού Ναυτικού και Πολεμικής Αεροπορίας

8. Οι τεχνοκράτες, ως οι καθ΄ ύλην αρμόδιοι που ηγούνταν της ΕΦ δεν αντιδρούσαν στις αποφάσεις των πολιτικών στην αγορά οπλικών συστημάτων, για ευνόητους λόγους

9. Το Ταμείο Αμυντικής Θωράκισης (ΤΑΘ) για τις έκτακτες ανάγκες της ΕΦ που θεσπίστηκε το 1984 κατά την συντριπτική του πλειοψηφία διατέθηκε για άλλες κρατικές ανάγκες και όχι για το σκοπό ίδρυσης του. Εάν τα ποσά του ΤΑΘ διατίθεντο για τον σκοπό που συγκεντρώθηκαν, σήμερα η ΚΔ θα είχε Πολεμικό Ναυτικό και Πολεμική Αεροπορία

10. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία μιας ισχυρής ΕΦ είναι αδιαμφισβήτητη

Προκειμένου το θέμα των εξοπλισμών της ΕΦ να αχθεί στην σωστή του διάσταση, η ΚΔ πρέπει άμεσα συγκροτήσει ένα θεσμικό όργανο (π.χ Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας) το οποίο να χαράζει την Εθνική Στρατηγική, την Αμυντική πολιτική και βάσει αυτών οι τεχνοκράτες στρατιωτικοί να καλύπτουν τις στρατιωτικές τους ανάγκες χωρίς παρεμβάσεις από τους πολιτικούς.

*Συνταγματάρχης Ε.Α

Διαβάστε επίσης: