Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (European Defence Agency – EDA) δημοσίευσε την ετήσια έκθεση αμυντικών δεδομένων για την περίοδο 2020-2021, με λεπτομέρειες για τις αμυντικές δαπάνες των 26 κρατών μελών του. 

Το 2021, οι συνολικές ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες διαμορφώθηκαν στο νέο υψηλό των 214 δισεκατομμυρίων ευρώ, σημειώνοντας περαιτέρω αύξηση 6% σε σχέση με το 2020 και για έβδομο συνεχόμενο έτος ανάπτυξης. Η έκθεση του EDA διαπιστώνει ότι τα κράτη μέλη επενδύουν περισσότερο από ποτέ στην προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού και στην έρευνα και ανάπτυξη με αύξηση 16% σε σύγκριση με το 2020, ποσά συνολικού ύψους 52 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Στα 214 δισεκατομμύρια ευρώ, οι συνολικές αμυντικές δαπάνες αντιστοιχούν στο 1,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) των 26 κρατών μελών του EDA, το ίδιο με αυτό που καταγράφηκε το 2020. Η αύξηση των δαπανών κατά 6% σε σύγκριση με το 2020, σηματοδοτεί τον ισχυρότερο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης, αφότου η ανάκαμψη ξεκίνησε μετά την οικονομική κρίση το 2015. Σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό που επιτεύχθηκε το 2014, οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά σχεδόν 52 δισεκατομμύρια ευρώ, ή 32% σε πραγματικούς όρους.

Η έκθεση Defence Data του EDA διαπιστώνει ότι η συνεχής αύξηση των συνολικών δαπανών αντικατοπτρίζεται επίσης σε εθνικούς αριθμούς. Το 2021, από τα 18 κράτη μέλη που αύξησαν τις δαπάνες, έξι τις αύξησαν κατά 10% ή περισσότερο. Οι υψηλότερες αυξήσεις ανήλθαν σε περισσότερα από 4 δισ. ευρώ από την Ιταλία σε απόλυτες τιμές και αύξηση 42%, 33% και 27% σε σχετικούς όρους από τη Φινλανδία, την Ελλάδα και τη Σλοβενία ​​αντίστοιχα. Ωστόσο, οκτώ κράτη μέλη μείωσαν τις δαπάνες, με τη μεγαλύτερη εθνική περικοπή να ανέρχεται στο 15% σε σχετικούς όρους.

Η έκθεση Defence Data του EDA καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι αμυντικές δαπάνες έχουν αντισταθεί παγκοσμίως στον οικονομικό αντίκτυπο που προκαλείται από την πανδημία COVID-19. Οι ανακοινώσεις των κρατών μελών μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σηματοδοτούν ότι οι αυξήσεις των δαπανών είναι πιθανό να συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια.

Διαβάστε επίσης: ΥΠΕΘΑ | Υπογραφή 3 προγραμμάτων της EDIDP στα οποία συμμετέχουν και Κυπριακές Εταιρείες

Η σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών έχει επίσης μεταφραστεί σε αισθητή αύξηση των κοινών ευρωπαϊκών δαπανών, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τα συμφωνηθέντα συλλογικά σημεία αναφοράς. Το 2021, τα κράτη μέλη διέθεσαν ένα ρεκόρ 7,9 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ευρωπαϊκά κοινά έργα προμήθειας αμυντικού εξοπλισμού, σχεδόν διπλάσια από τα 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ που καταγράφηκαν το 2020. 

Οι δαπάνες για κοινές προμήθειες ευρωπαϊκού αμυντικού εξοπλισμού το 2021 αντιπροσώπευαν το 18% της συνολικής προμήθειας αμυντικού εξοπλισμού, σημειώνοντας αύξηση 11% συγκριτικά με το 2020. Το σημείο αναφοράς 35% της ευρωπαϊκής κοινής προμήθειας αμυντικού εξοπλισμού, που αποτελεί επίσης δέσμευση στο πλαίσιο της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), παραμένει απρόσιτο και θα απαιτήσει σχεδόν διπλασιασμό των τρεχουσών επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα για να επιτευχθεί, και μεταφράζεται σε ποσά 15,1 δισ. ευρώ.

Διαβάστε επίσης: PESCO | Το Συμβούλιο εγκαινιάζει το 4ο κύμα νέων έργων για την αμυντική συνεργασία στην ΕΕ

Η έκθεση της EDA, η οποία βασίζεται σε δεδομένα που παρέχονται εθελοντικά από τα 26 Υπουργεία Άμυνας, διαπιστώνει επίσης ότι οι συνολικές αμυντικές δαπάνες αντιπροσώπευαν το 2,9% των συνολικών κρατικών δαπανών. Πρόσθετα ευρήματα περιλαμβάνουν:

• Από τα 52 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν για αμυντικές επενδύσεις, το 82% ή 43 δισ. ευρώ χρησιμοποιήθηκαν για προμήθεια εξοπλισμού και το 18% ή 9 δισ. ευρώ για έρευνα και ανάπτυξη. Πρόκειται για μια παρόμοια ποσοστιαία κατανομή όπως καταγράφηκε τα τελευταία τρία χρόνια.
• Οι δαπάνες για την αμυντική έρευνα και ανάπτυξη είναι άνισες στα κράτη μέλη, με 13 να αυξάνουν το R&D, 12 να το μειώνουν και σε ένα να παραμένει αμετάβλητο. Με 3,7% των συνολικών δαπανών για R&D, η Γερμανία έχει την υψηλότερη κατανομή μεταξύ των 26 κρατών μελών στον τομέα αυτό.

Το 2021, οι δαπάνες για την αμυντική έρευνα και ανάπτυξη (R&D) ανήλθαν σε 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας τεράστια αύξηση 41% σε σύγκριση με το 2020 και νέο υψηλό ρεκόρ του EDA. Σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό των δαπανών που επιτεύχθηκε το 2016, οι δαπάνες για αμυντική R&D σχεδόν τριπλασιάστηκαν. 

Το 2021, κατανεμήθηκε επιπλέον πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ, καθιστώντας εφικτό το συμφωνηθέν σημείο αναφοράς του 2%, αλλά υπολείπεται στο 1,7%. Ωστόσο, η τάση καθοδηγείται από τη Γερμανία και τη Γαλλία, οι οποίες ευθύνονται για περισσότερο από το 80% των συνολικών αμυντικών δαπανών R&D. Όπως και το 2020, παραμένουν τα μόνα δύο κράτη μέλη που έφτασαν το σημείο αναφοράς του 2%.

Το 2021, τα κράτη μέλη δαπάνησαν 248 εκατομμύρια ευρώ σε αμυντικά έργα R&D σε συνεργασία με άλλα κράτη της ΕΕ, σημειώνοντας την πρώτη σημαντική ανάπτυξη σε αυτόν τον τομέα εδώ και αρκετά χρόνια, συνολικά σχεδόν 70% σε σύγκριση με το 2020. Ωστόσο, οι δαπάνες υστερούν σε σύγκριση με το υψηλό των € 477 εκατομμυρίων, που καταγράφηκαν το 2008. Σήμερα, μόλις το 7% των συνολικών αμυντικών δαπανών R&D δαπανάται σε συνεργασία, το δεύτερο χαμηλότερο που καταγράφηκε από τον EDA και απέχει πολύ από το συλλογικό σημείο αναφοράς του 20%.

Διαβάστε επίσης: SignalGeneriX | Πανευρωπαϊκή πρωτιά σε συμμετοχή σε έργα ανάπτυξης Αμυντικών Συστημάτων – Παρουσίαση σε πρόεδρο EDA