*Αθανάσιος Τσάκαλος

Η πίστη στην αδιαμφισβήτητη στρατιωτική ανωτερότητα της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν αρκετή για να δημιουργηθεί ένας ανατροφοδοτούμενος κύκλος ηττοπάθειας, τουλάχιστον στην αρχή της πλήρους κλίμακας εισβολής.

Συγκεκριμένα, η πίστη στη ματαιότητα της στρατιωτικής αντίστασης κατά της ρωσικής επιθετικότητας οδήγησε σε απαξίωση των μαχητικών δυνατοτήτων των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, κάτι που με τη σειρά του εδραίωσε περαιτέρω την αντίληψη της “σίγουρης ήττας”. Με άλλα λόγια, είχε δημιουργηθεί μια αυτοσυντηρούμενη αντίληψη ότι η Ουκρανία θα ήταν έρμαιο των διαθέσεων των Ρώσων και κατά συνέπεια η “ρεαλιστική” επιλογή ήταν να αποδεχτούν τις διεκδικήσεις της Μόσχας.

Ένα παρόμοιο σενάριο θα προκαθόριζε το αποτέλεσμα ενός πολεμικού αγώνα μεταξύ αντίστοιχων δυνάμεων ως ηττημένων και νικητών εκ του προοιμίου αντίστοιχα. Ωστόσο, μια αρχική ανάγνωση των εξελίξεων στο ουκρανικό επιχειρησιακό θέατρο υποδηλώνει έντονα ότι υπάρχει σοβαρή “αντιπολίτευση” σε αυτήν την άποψη.

Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, δεν υπάρχει απόλυτη στρατιωτική ισχύς, αλλά μόνο σχετική, η οποία διαμορφώνεται ανάλογα με τα γεωγραφικά, πολιτικά και άλλα δεδομένα της κάθε αντιπαράθεσης. Κατά συνέπεια, δεν κερδίζει αυτός που είναι πιο “δυνατός”, αλλά αυτός που είναι πιο προσαρμοσμένος. Προφανώς σε αυτόν τον ισχυρισμό δεν λαμβάνουμε υπόψη το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας ή τις διάφορες απειλές χρήσης του, καθώς αυτό θα δημιουργούσε πρωτόγνωρη αλυσίδα γεγονότων. Αντίθετα, εστιάζουμε απλώς στις συμβατικές ένοπλες δυνάμεις κάθε κράτους.

Ως εκ τούτου, η Ουκρανία επέλεξε να αντισταθεί υιοθετώντας έναν πόλεμο ασύμμετρου τύπου, καθώς οι στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας είναι σημαντικά μεγαλύτερες από αυτές της Ουκρανίας.

Distributed Lethality Concept

Για τους λόγους αυτούς, οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις επένδυσαν στην αμερικανική ιδέα της “κατανεμημένης θνησιμότητας”. Η ιδέα “Distributed Lethality” αναπτύχθηκε για να ενισχύσει τη βιωσιμότητα και τις επιθετικές δυνατότητες του στόλου των ΗΠΑ σε περιβάλλον αντιπρόσβασης/άρνησης περιοχής (Anti-Access and Anti-Denial – A2/AD).

Με βάση αυτή τη λογική, η Ουκρανία κατασκεύασε εγχώρια ένα Μη Επανδρωμένο Σκάφος Επιφανείας (Unmanned Surface Vessel – USV), το οποίο μεταφέρει και ενσωματώνει ηλεκτρονικό καθώς και εκρηκτικό ωφέλιμο φορτίο, για να εφαρμόσει με ευρηματικότητα την εν λόγω ιδέα.

Διαβάστε επίσης: DEFEA 2023 | Παρουσία της κυπριακής Swarmly με combat proven UAVs και οπλισμένο USV

Μέχρι σήμερα, τα Μη Επανδρωμένα Σκάφη Επιφανείας (USVs) επιτρέπουν όλο και περισσότερο στους Ουκρανούς να επιτεθούν και να παρενοχλήσουν το ρωσικό ναυτικό στη Μαύρη Θάλασσα και στη χερσόνησο της Κριμαίας. Μια χώρα που πρακτικά δεν έχει στόλο είναι αριθμητικά και οπλικά υποδεέστερη εντός της δικής της ακτογραμμής, αλλά τα USVs αποδεικνύονται ένα ζωτικό εργαλείο με αποδεδειγμένες ασύμμετρες δυνατότητες κρούσης.

Σύμφωνα με το CNN, ο κατασκευαστής ενός από τα USVs, ο οποίος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος, είπε ότι η δουλειά τους στα USVs άρχισε, μόλις ξεκίνησε ο πόλεμος και ήταν πολύ σημαντικό, επειδή δεν είχαν πολλές δυνάμεις για να αντισταθούν στο ναυτικό κράτος της Ρωσίας. Έτσι, έπρεπε να αναπτύξουν κάτι εγχώριο, γιατί δεν είχαν τις υπάρχουσες δυνατότητες.

Η Ουκρανία αρχίζει τώρα να δείχνει αυτές τις δυνατότητες, ακόμα κι αν οι αποστολές έχουν διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας. Οι τελευταίες εκδόσεις των USVs σύμφωνα με διάφορες πηγές ζυγίζουν έως και 1.000 κιλά, με εκρηκτικό ωφέλιμο φορτίο έως 300 κιλά, εμβέλεια 800 χλμ. και μέγιστη ταχύτητα 80 χλμ/ώρα. Το εκτιμώμενο κόστος για ένα τέτοιο USV θεωρείται ότι είναι περίπου 250.000 δολάρια.

Πολλαπλές επιθέσεις USV πραγματοποιήθηκαν σε ρωσικές υποδομές στην Κριμαία και τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ ουκρανικές πηγές επιβεβαίωσαν ότι τα USVs ενεπλάκησαν σε τουλάχιστον δύο πρόσφατες επιθέσεις: τη γέφυρα Κερτς τον Ιούλιο και στο λιμάνι της Σεβαστούπολης της Κριμαίας τον περασμένο Οκτώβριο.

Διαβάστε επίσης: Ουκρανικό | Χτυπήματα ουκρανικών drones σε ρωσικούς στόχους – VIDEO

Η ζωτική αρτηρία της γέφυρας της Κριμαίας, ένα έργο σχεδόν 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων είναι ένας βασικός στόχος για να διαταραχθεί και να διακοπεί η οδός ανεφοδιασμού των ρωσικών δυνάμεων στην παράνομα προσαρτημένη χερσόνησο και σε κατεχόμενες περιοχές του νότιου μετώπου. Η τελευταία επίθεση προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε μία από τις δύο κατευθύνσεις που ήταν εκτός λειτουργίας μέχρι τον Σεπτέμβριο.

"The bridge was attacked with the help of surface drones. It was difficult to reach the bridge, but in the end it was possible to do it," stated allegedly an unnamed source in the Security Service of #Ukraine to RBC-Ukraine. pic.twitter.com/AQ597Vv3gj

— NEXTA (@nexta_tv) July 17, 2023

Οι Ρώσοι δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί στις πιο πρόσφατες δυνατότητες της Ουκρανίας, όπως ισχυρίζονται. Είναι πολύ δύσκολο για τους Ρώσους να βρουν ένα τόσο μικρό drone, λέει ο προγραμματιστής, καθώς η ταχύτητα αυτών των USVs ξεπερνά κάθε σκάφος επιφανείας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας αυτή τη στιγμή. Ο κινητήρας των USVs εκτιμάται ότι έχει αφαιρεθεί από εμπορικά τζετ σκι και έχει τροποποιηθεί για να ταιριάζει στο κύτος του USV.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ουκρανία έχει επίσης στοχεύσει το ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας, ο οποίος έχει πλεύσει απειλητικά στα ανοικτά των ακτών και έχει γίνει αποδέκτης πολλών πυραυλικών επιθέσεων.

Ο κατασκευαστής υποστηρίζει ότι η δουλειά τους εναντίον των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων καθιστά ορισμένες επιχειρήσεις αδύνατες και άλλες πιο δύσκολες.

Η ανάπτυξη του ρωσικού πλοίου Olenegorsky Gornyak δίνει το παράδειγμα, καθώς λίγες μέρες πριν ένα καμικάζι USV έσπευσε στο Novorossiysk, ένα λιμάνι στη νότια Ρωσία μόλις 70 μίλια ανατολικά της Ρωσοκρατούμενης Κριμαίας, και το χτύπησε. Το αποβατικό πλοίο κλάσης Ropucha μόλις επέζησε από ένα άμεσο χτύπημα από τουλάχιστον ένα από τα ουκρανικά USVs.

#Ukraine: Overnight, Ukrainian USVs (Kamikaze Sea Drones) attacked the Russian port of Novorossiysk, hitting the "Olenegorsky Gornyk" Project 775 large landing ship of the Russian navy- causing it to list due to internal flooding.

The full extent of the damage is so far unclear. pic.twitter.com/z5pIQ3O7zO

— 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) August 4, 2023

Η ροή βίντεο του drone απεικονίζει το USV – το οποίο οι χειριστές προφανώς ελέγχουν μέσω του δορυφόρου Starlink – να προσεγγίζει το Olenegorsky Gornyak, ενώ βρίσκεται κάτω από την κάλυψη του σκότους. Αργά το πρωί της Παρασκευής, ένα ρυμουλκό είχε ωθήσει το Olenegorsky Gornyak σε μια προβλήτα στο Novorossiysk, με το αποβατικό πλοίο να έχει γείρει ουσιαστικά πάνω στο σκυρόδεμα, ώστε να μην βυθιστεί.

Οι Ουκρανοί βύθισαν επίσης ή προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε πολλά ρωσικά περιπολικά και αποβατικά σκάφη, και σήμερα τα USVs μαζί με τις παράκτιες πυροβολαρχίες αντιπλοϊκών βλημάτων (Anti-Ship) Neptune αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για όλα τα μέσα του ρωσικού Ναυτικού στην περιοχή.

Στην πραγματικότητα, τα ρωσικά πολεμικά πλοία από την Κριμαία υφίστανται συνεχείς επιθέσεις με drone. Όταν τα ρωσικά πολεμικά πλοία φεύγουν από το λιμάνι, το κάνουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, συνήθως μόνο για να εκτοξεύσουν μερικούς πυραύλους πλεύσης σε πόλεις της Ουκρανίας και να επιστρέψουν στο λιμάνι.

Διαβάστε επίσης: Ρωσία | Ο Πούτιν υπόσχεται δωρεάν σιτηρά σε χώρες της Αφρικής

Επιπλέον, αυτή η τακτική προσέγγιση είχε αντίκτυπο στο διπλωματικό πεδίο. Το Κρεμλίνο τον περασμένο μήνα ακύρωσε την 11 μηνών Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, η οποία επέτρεπε σε εμπορικά πλοία να μεταφέρουν σιτηρά από ουκρανικά λιμάνια. Στη συνέχεια, οι Ρώσοι έδωσαν σήμα ότι ενδέχεται να αποκλείσουν τις αποστολές σιτηρών.

Αυτός ο αποκλεισμός αποδείχθηκε μπλόφα. Πλοία σιτηρών εξακολουθούν να πλέουν από τα λιμάνια της Ουκρανίας στο Δέλτα του ποταμού Δούναβη. Η επίθεση στο Olenegorsky Gornyak είναι μια υπενθύμιση του γιατί τα πλοία σιτηρών μπορούν να πλεύσουν ατιμώρητα: ο ρωσικός στόλος χάνει τον ναυτικό πόλεμο της Μαύρης Θάλασσας. Και το χάνει από ένα ναυτικό χωρίς πρακτικά δικά του πλοία.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι και άλλες χώρες όπως η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίσουν την ίδια ασυμμετρία όσον αφορά την ισχύ, όπως η Ουκρανία με τη Ρωσία, το Επιτελείο των ΕΘνικής Φρουράς θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα της Ουκρανίας και να υιοθετήσει τη δική του αντίληψη “Distributed Lethality” αποκτώντας συστήματα όπως το εγχώριας κατασκευής και σχεδίασης USV B5 Hydra.

Το B5 Hydra είναι ένα project που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία της εταιρείας με έδρα την Κύπρο Swarmly και με την ιταλική Leonardo μέσα σε μόλις 3,5 μήνες.

Αυτό το USV, με χωρητικότητα ωφέλιμου φορτίου 600 κιλά, επιτρέπει την εγκατάσταση ενός πύργου LIONFISH 12.7 Ultralight χωρίς παρέμβαση στο κατάστρωμα (τύπου καταμαράν). Το σκάφος είναι εξοπλισμένο με ένα βαρύ πυροβόλο Browning 12,7 χιλ M2HB, με βάρος λιγότερο από 180 κιλά (χωρίς τα πυρομαχικά).

Εναλλακτικά, το B5 Hydra μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε διαμόρφωση “kamikaze” με τα δύο σκαριά γεμάτα με εκρηκτικά (της τάξεως των 100 κιλών +), ενώ Swarmly και Leonardo επιδιώκουν να επεκτείνουν τη διαμόρφωση του οπλισμού του με την ελαφριά τορπίλη Black Scorpion. Εκτός από αυτά, το Μη Επανδρωμένο Αερόχημα (UAV) Poseidon της Swarmly μπορεί να λειτουργήσει ως ενδιάμεσος κόμβος σύνδεσης και επικοινωνίας διασυνδεδεμένο με μέχρι και 14 B5 Hydra, μια πραγματική καινοτομία μεταξύ των ανταγωνιστών του.

Συνεπώς, η πρώτη βαθμίδα μιας ανανεωμένης στρατιωτικής ισχύος θα μπορούσε να είναι η απόκτηση USVs όπως το B5 Hydra, που θα εξαπέλυε αιφνιδιαστικά και θανατηφόρα χτυπήματα εναντίον στόχων, επιφανείας στατικών και κινούμενων, αφήνοντας ένα μικρό περιθώριο χρόνου αντίδρασης στις εχθρικές δυνάμεις. Τα αποτελέσματα αυτών των χτυπημάτων μπορεί να είναι καταστρεπτικά (destructive) όσο και αποδιοργανωτικά (disruptive), με στόχο όχι μόνο την άμεση εξόντωση των αντιπάλων, αλλά την εξάλειψη της συνοχής των μονάδων τους. Η μαζική παραγωγή του B5 Hydra θα μπορούσε να αποτελεί οικονομική λύση στην έκδοση ως σκάφος “Kamikaze”, αφού ένα σύγχρονο “πυρπολικό” θα επέφερε σημαντικό πλήγμα σε στόχους υψηλής αξίας. 

Η ιδέα των Μη Επανδρωμένων Σκαφών Επιφανείας δεν είναι νέα, ωστόσο η χρήση τους θα μπορούσε να μελετηθεί διεξοδικά από Στρατιωτικά Επιτελεία ως οικονομικά αποδοτική λύση.

Διαβάστε επίσης: B5 Hydra | Το μη επανδρωμένο σκάφος επιφανείας της Swarmly Aero με έδρα την Κύπρο

Στο σημείο αυτό σημειώνουμε ότι η Τουρκία έχει επενδύσει εδώ και χρόνια στον τομέα των Μη Επανδρωμένων Σκαφών, με το οπλισμένο Μη Επανδρωμένο Σκάφος επιφανείας ULAQ να είναι ήδη σε φάση αξιολόγησης. Από πλευράς Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας σημειώνουμε την προσπάθεια της Barracuda και της IDE με τα Sea Rider και i-sosti, και για τα οποία μπορείτε να βρείτε περισσότερα στο άρθρο που ακολουθεί. 

Διαβάστε επίσης: Η χρήση των USV στην Κριμαία και τα ελληνικά i-sostis και Sea Rider | Φωτογραφίες και VIDEO

**Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας.