*Ανδρέας Πογιατζής

Από τα δεδομένα, τα οποία εξάγονται από το εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία, επιβεβαιώνεται το ρητό ότι «οι μεγάλες μάχες κερδίζονται με το Πυροβολικό». Χωρίς ποιοτική και ποσοτική υπεροχή σε συστήματα Πυροβολικού, καμία στρατιωτική δύναμη δεν μπορεί να επιβληθεί. 

Η Εθνική Φρουρά, έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια στο Πυροβολικό και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα με την προμήθεια των δύο μοιρών με τα αυτοκινούμενα πυροβόλα 155 χιλ Σερβικής προέλευσης, NORA B-52 αλλά και των Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) Tamnava, τα οποία αναμένεται να αφιχθούν στο μέλλον.

Διαβάστε επίσης: MLRS Tamnava | Μεγάλη ισχύς πυρός με δυνατότητα βολής ρουκετών 122 και 262 χιλιοστών

Ωστόσο ο κατοχικός στρατός στην Κύπρο, (δείτε άρθρο πιο κάτω) απολαμβάνει την υπεροχή σε σχέση με τις πλατφόρμες Πυροβολικού, σε ρυμουλκούμενα και αυτοκινούμενα πυροβόλα, όπως και σε εκτοξευτές πολλαπλών πυραύλων (ΠΕΠ). Απαιτείται λοιπόν, ακόμα μεγαλύτερη επένδυση στα συστήματα και στις δυνατότητες των συστημάτων του Πυροβολικού μας, με αναθεώρηση της προσέγγισης, τόσο σε ποσότητα, όσο και σε ποιότητα. 

Για να εξισορροπήσει το ισοζύγιο, η Εθνική Φρουρά, θα πρέπει να αυξήσει τους αριθμούς αυτών των συστημάτων. Θα πρέπει όμως, να λάβει σημαντικές αποφάσεις όσον αφορά τα υφιστάμενα συστήματα που έχουν στα χέρια τους οι Πυροβολητές μας.  Ένα από αυτά τα συστήματα, είναι το AMX-13 Mk F3, το οποίο υπηρετεί την Εθνική Φρουρά από το 1991.  

Διαβάστε επίσης: Χαρτογράφηση Δυνάμεων Κατοχής | Η επιθετική διάταξη, τα μέσα και οι τουρκικές αξιώσεις – ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ και φωτογραφίες

Η Εθνική Φρουρά, διαθέτει 12 AMX-13 Mk F3, τα οποία παραλήφθηκαν μαζί με 12 οχήματα μεταφοράς προσωπικού, AMX-VCI και υπηρετούν σε μια Μοίρα Αυτοκινούμενου Πυροβολικού. Η Μοίρα, διαθέτει επίσης 3 Κέντρα Διεύθυνσης Πυρός (ΚΔΠ) ένα για κάθε Πυροβολαρχία, ένα ΚΔΠ της Μοίρας καθώς και ένα όχημα περισυλλογής.

Το AMX-13 Mk F3 αποτελεί ένα ελαφρύ όχημα, με σχετικά μικρό πήγμα, του οποίου η παραγωγή ξεκίνησε το 1952, με τα πρώτα άρματα να παραδίδονται στον γαλλικό στρατό το 1953.

Για την ιστορία, οι Γάλλοι ανέπτυξαν το AMX-13 Mk F3, για να αντικαταστήσουν τα αμερικάνικα αυτοκινούμενα πυροβόλα M41 Gorilla. Η φιλοσοφία της ανάπτυξης του, απαιτούσε μικρότερο μέγεθος και χαμηλότερο κόστος, καθώς και την καινοτομία της εποχής όπως διαθέτει δύο θέσεις πληρώματος στο εσωτερικό του. Αυτό επέτρεψε στους κατασκευαστές να τοποθετήσουν το πυροβόλο των 155 χιλ. σε ένα μικρότερο σκάφος, αυτό ενός ΑΜΧ-13. 

Εξαιτίας των παραπάνω στοιχείων, το AMX-13 Mk F3 είχε μεγάλη εξαγωγική επιτυχία στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική και παρέμεινε σε παραγωγή μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η σχέση κόστους και δυνατοτήτων μαζί με τον μικρό χρόνο εκπαίδευσης που απαιτείτο για τους πυροβολητές, έκαναν το AMX-13 Mk F3, ένα ελκυστικό σύστημα πυροβολικού. Ο ανάδοχος του AMX-13 Mk F3, στον γαλλικό στρατό, ήταν το αυτοκινούμενο πυροβόλο 155 χιλ. AMX-30 AuF1. 

AMX-13 Mk F3 του γαλλικού στρατού 

Η συνολική παραγωγή των AMX-13 Mk F3, ανήλθε στα 621 οχήματα, ενώ το 1997 πραγματοποιήθηκε η τελευταία εξαγωγή των AMX-13 Mk F-3, με 10 οχήματα να παραδίδονται στο Μαρόκο. 

Διαβάστε επίσης: 04 Δεκεμβρίου 2022 | Η DЯ στην Εορτή της Αγίας Βαρβάρας Προστάτιδας του Πυροβολικού – Φωτογραφίες

Τεχνικά χαρακτηριστικά: 

• Βάρος: 17.41 τόνους
• Μήκος: 6.22 μέτρα 
• Πλάτος: 2.72 μέτρα 
• Ύψος: 2.085 μέτρα
• Κινητήρας: SOFAM 8Gxb 250 ίππων
• Μέγιστη ταχύτητα: 60 χλμ/ω  
• Αυτονομία: 300 χλμ
• Πλήρωμα: 9 άτομα – 2 επί οχήματος (οδηγός και αρχηγός πληρώματος) + 7 σε οχήματα AMX-VCI ή φορτηγά 
• Κύριο πυροβόλο: Ραβδωτό 33 διαμετρημάτων, 155 χιλ. F3 
• Μέγιστο βεληνεκές: 25 χλμ 
• Ρυθμός βολής: 3-4 βλήματα ανά λεπτό 
• Θωράκιση σκάφους: Προστασία από πυρά ελαφρών όπλων θραυσμάτων πυροβολικού

Επιχειρησιακή Αξιολόγηση 

Ο γράφων συνομίλησε με πρώην  πυροβολητές της Εθνικής Φρουράς οι υποστηρίζουν ότι το AMX-13 Mk F3, είναι εύκολο στη χρήση με μεγάλη ακρίβεια και πολύ υψηλές διαθεσιμότητες. 

Ο χρόνος τάξης του πυροβόλου θεωρείται σύντομος αφού δεν προϋποθέτει οποιαδήποτε εκσκαφή για τα δύο πτύα στο πίσω μέρος του σκάφους. Η διαδικασία σταθεροποίησης, εκτελείται χειροκίνητα όταν το πλήρωμα αγκιστρωνει τα δύο πτύα, ενώ ο οδηγός εκτελεί όπισθεν μέχρι να ακινητοποιηθεί το όχημα. Αντίθετα το όχημα ελευθερώνεται με την κίνηση προς τα εμπρός.

Ενδεικτικός Χώρος τάξης Πυροβολαρχίας ΑΜΧ-13 MK F3 ©️ Εθνική Φρουρά

Όσον αφορά το σκάφος, όπως προαναφέραμε, αυτό έχει μικρό εκτόπισμα με μια μονοκόμματη καταπακτή για την θέση του οδηγού με τρία περισκόπια. Υπάρχει δυνατότητα το κεντρικό περισκόπιο να αντικατασταθεί από θερμικό περισκόπιο για νυχτερινές επιχειρήσεις. Η δεύτερη καταπακτή, αυτή του αρχηγού,  βρίσκεται πίσω από τον οδηγό, εξ ίσου με 3 περισκόπια. Κατά μήκος της κάθε πλευράς του σκάφους, υπάρχουν δοχεία αποθήκευσης πυρομαχικών και άλλων υλικών.

Διαδικασία γέμισης του πυροβόλου F-3 ©️ Εθνική Φρουρά

Το πυροβόλο 155 χιλ. του AMX-13 Mk F3, διαθέτει χαλινωτήριο στο στόμιο με δύο ανοίγματα σε κάθε πλευρά. Η συγκράτηση της οπισθοδρόμησης του πυροβόλου κατά την εκτέλεση βολής, βασίζεται σε δύο έμβολα ενώ η επανάταξη του πυροβόλου σε σύστημα επανατάκτου με έμβολα ελαιολιπαντικού και αζώτου. Κατά τη διάρκεια κίνησης, το πυροβόλο ασφαλίζεται στο πήγμα με κλίση περίπου 8 μοιρών.

Τα πυροβόλα F-3 ασφαλισμένα στο πήγμα ΑΜΧ-13 ©️ Εθνική Φρουρά

Το κλείστρο του πυροβόλου, είναι περιστρεφόμενο και η γέμιση γίνεται χειροκίνητα. Στα θετικά συγκαταλέγεται το γεγονός, ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει μεγάλη γκάμα πυρομαχικών γαλλικής και αμερικανικής προέλευσης, εξασφαλίζοντας έτσι την ομοιογένεια με άλλους τύπους πυροβόλων 155 χιλ. της Εθνικής Φρουράς. 

Πυρομαχικό 155 χιλ  

Η διαδικασία εκτέλεση βολής, είναι πανομοιότυπη με τη διαδικασία που εκτελείται σε άλλες Μοίρες με ρυμουλκούμενα πυροβόλα. Στα ΚΔΠ, επιβεβαιώνονται τα στοιχεία βολής, τα οποία εξάγονται στις Πυροβολαρχίες. Ακολούθως με την χρήση του γωνιόμετρου, ρυθμίζονται τα στοιχεία, όπως η κλήση και το διάθημα και η βολή εκτελείται με το καλώδιο το οποίο θα τοποθετηθεί στο κλείστρο και θα πυροδοτήσει το πυροβόλο. 

Κέντρο Διεύθυνσης Πυρός ©️ Εθνική Φρουρά

Το παρόν και το μέλλον 

Η επιλογή της αναβάθμισης των AMX-13 Mk F3, δεν μπορεί να υλοποιηθεί καθώς η παραγωγή των υπόψη πυροβόλων έχει σταματήσει εδώ και δεκαετίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο παρελθόν έχουν γίνει βελτιώσεις και κάποιες επεμβάσεις στο όχημα από το Τεχνικό Σώμα της Εθνικής Φρουράς, όπως για παράδειγμα η αντικατάσταση των βενζινοκινητήρων SOFAM 8Gxb, με αμερικανικούς πετρελαιοκινητήρες Detroit. Χάρη στις άοκνες προσπάθειες του προσωπικού που επιχειρεί με τα AMX-13 Mk F3, έχει ανακατασκευαστεί επίσης και το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων. 

Αυτοκινούμενο Πυροβόλο AMX-13 MK F3 (Δεξιά) και Ρυμουλκούμενο Πυροβόλο TRG-1 (Αριστερά) κατά τους εορτασμούς της Αγ. Βαρβάρας

Παρ’ όλα αυτά και εξαιτίας του τερματισμού της παραγωγής, κάθε μέρος του οχήματος που θα πρέπει να αντικατασταθεί, θα πρέπει να κατασκευαστεί από την αρχή από άλλα εργοστάσια, διαδικασία η οποία χαρακτηρίζεται ως δαπανηρή και μη συμφέρουσα. 

Απαγορευτικό, είναι επίσης το κόστος της τοποθέτησης ηλεκτρονικών συστημάτων, για διεύθυνση πυρός, επί των AMX-13 Mk F3, κάτι που θα επέτρεπε την ταχύτερη ανάπτυξη τους αλλά και την εφαρμογή της τακτικής “χτυπώ και φεύγω” (shoot and scoot). 

Διαβάστε επίσης: BATTLEFIELD ReDEFiNED 2023 | Η ALTUS LSA παρουσιάζει τα ATLAS 204, ATLAS 4, ATLAS 8 και άλλες καινοτόμες λύσεις στην Κύπρο – Φωτογραφίες

Αξίζει να ειπωθεί, ότι ακόμη μια έλλειψη για το Πυροβολικό της Εθνικής Φρουράς, αποτελεί η έλλειψη οργάνων παρατήρησης και κατάδειξης στόχων όπως για παράδειγμα τα μικρά πολυκόπτερα Drones σε τακτικό επίπεδο (π.χ Μοίρας ή Πυροβολαρχίας) και τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως  όπως βλέπουμε στην Ουκρανία. 

Διαβάστε επίσης: DEFEA 2023 | Η κυπριακή CyRIC παρουσιάζει για 1η φορά οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροχήματα

Οι δυνατότητες για την εγχώρια παραγωγή, τέτοιων συστημάτων από κυπριακές εταιρείες είναι εκεί και ορισμένα μάλιστα συστήματα έχουν αποδείξει την αξία τους και στο πεδίο της μάχης της Ουκρανίας. Εντούτοις στην Κύπρο, τα μόνα Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα που διαθέτει η Εθνική Φρουρά επί του παρόντος είναι τα σταθερής πτέρυγας Aerostar της ισραηλινής Aeronautics και τα οποία δεν χρησιμοποιούνται σε επίπεδο μονάδας αλλά προϊσταμένου σχηματισμού.

Διαβάστε επίσης: Πόλεμος στην Ουκρανία | Το κυπριακό UAV Η10 Poseidon στην πρώτη γραμμή του μετώπου – VIDEO

Η ιδανικότερη λύση, δεδομένων και των εξαγγελιών της παρούσας Κυβέρνησης στα των εξοπλιστικών, θα μπορούσε να αποτελεί η ενεργοποίηση της σύμβασης (optional) για την αγορά 24 επιπλέον αυτοκινούμενων πυροβόλων Nora B-52, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους στα 48. Με δεδομένη λοιπόν την αγορά επιπλέον αυτοκινούμενων συστημάτων τα οποία θα αντικαθιστούσαν τα AMX-13 Mk F3, θα μπορούσε να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό ομοιοτυπία στο πυροβολικό. Σημειώνεται ότι επί του παρόντος στην Εθνική Φρουρά υπηρετούν τρεις τύποι αυτοκινούμενων πυροβόλων 155 χιλ και συγκεκριμένα τα NORA B52, τα ZUZANA και τα AMX-13 MK F3 ενώ υπάρχουν και δύο τύποι ρυμουλκούμενων πυροβόλων, τα TRG-1 των 155 χιλ και τα  M56 των 105 χιλ.).

Αυτή η πρόταση θα εξυπηρετούσε πέραν της ομοιογένειας του υλικού με θετικά στοιχεία στην λογιστική υποστήριξη τους και πλεονεκτήματα στην εκπαίδευση του προσωπικού. Κατ’ επέκταση θα υπήρχε επαύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της Εθνικής Φρουράς. 

Διαβάστε επίσης: Εθνική Φρουρά | Άφιξη της 2ης μοίρας των αυτοκινούμενων πυροβόλων 155mm NORA B52 Φωτογραφίες & VIDEO

Παρ΄ όλα αυτά, τα AMX-13 Mk F-3 παραμένουν ένα αξιόπιστο σύστημα και μέχρις ότου να παρθούν οι αποφάσεις για τον ολικό εκσυγχρονισμό του όπλου του Πυροβολικού, θα συνεχίσουν να υπηρετούν την Εθνική Φρουρά, προσφέροντας το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. 

Διαβάστε επίσης: ΑΠΟΨΗ | Το μέλλον των ΑΜΧ-30Β2 της Εθνικής Φρουράς – Απόσυρση ή Αναβάθμιση;

*Δημοσιογράφος – Αναλυτής