1η Σεπτεμβρίου 1939 | Η Γερμανία εισβάλλει στην Πολωνία, ξεκινά ο φοβερότερος πόλεμος στην Ιστορία – VIDEO & Φωτογραφίες

Defence Redefined

Published on 01/09/2020 at 10:54

Μία εβδομάδα μετά την υπογραφή του συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότωφ μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης, πραγματοποιείται η εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, η οποία ουσιαστικά σηματοδότησε την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Δεν υπήρχε κάποια αφορμή για την εισβολή και έτσι οι Ναζί, φρόντισαν να την δημιουργήσουν. Στις 31 Αυγούστου του 1939, τα SS παίρνουν 150 κρατούμενους από το Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ, τους μεταφέρουν στον συνοριακό σταθμό διαβιβάσεων του Γκλάιβιτς και τους ντύνουν με πολωνικές στολές. 

Τους υποχρεώνουν να καταπιούν δηλητήριο, πυροβολούν τα πτώματα, προξενούν μικρές καταστροφές στον σταθμό, ώστε να φαίνεται ότι δέχτηκε επίθεση. Στον ασύρματο του σταθμού ένας άνδρας των SS ουρλιάζει στα Πολωνικά ότι τα στρατεύματα της Πολωνίας ετοιμάζονται να εισβάλουν στην Γερμανία.

Διαβάστε επίσης: 22 Ιουνίου 1941 | Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, η μεγαλύτερη στρατιωτική εισβολή στην Ιστορία

Ο διοικητής του σταθμού συνταγματάρχης Στάινμετς αρχικά δεν πείστηκε από την απάτη, αλλά οι SS του απαντούν με ένα “Fuhrerbefehl!” (διαταγή του Φύρερ). 

Με αυτό τον τρόπο ο Χίτλερ μπορεί πλέον να αναγγείλει επίσημα, την 1η Σεπτεμβρίου 1939, στο Ράιχσταγκ ότι ο Πολωνικός στρατός αποπειράθηκε να εισβάλει στο Γερμανικό έδαφος και ότι η Βέρμαχτ αντιστέκεται στα πυρά. 

Η Βέρμαχτ, με βάση λεπτομερές σχέδιο που κατάρτισαν ο Βάλτερ φον Μπράουχιτς και το Επιτελείο του, με το κωδικό όνομα Fall Weiss (λευκό σχέδιο), επιτίθεται από ξηράς, θαλάσσης και αέρος στην Πολωνία. Είναι 1η Σεπτεμβρίου 1939 και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος αρχίζει στην Ευρώπη.

Στην εισβολή πήραν μέρος συνολικά 21 μεραρχίες πεζικού, 3 ορεινές μεραρχίες, 4 ελαφριές μεραρχίες, 3 μηχανοκίνητες μεραρχίες και 4 μεραρχίες panzer. Σε σύνολο, οι δυνάμεις ξηράς των Γερμανών περιλαμβάνουν περίπου 1.500.000 στρατιώτες, 2.750 άρματα μάχης και 9.000 πυροβόλα κάθε διαμετρήματος (πολλά από αυτά ακόμη ιππήλατα).

Η Luftwaffe συμμετέχει στην επιχείρηση με 2.315 αεροσκάφη, κατανεμημένα σε δύο αεροστόλους (Loftflotte). Το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό (Kriegsmarine), υποστηρίζει με πυρά πυροβόλων της ομάδας “Ost” (=Ανατολή) τις επιχειρήσεις, και αντιμετώπισε το, ακόμη πιο ασθενές, Πολωνικό Ναυτικό. 

Διαβάστε επίσης: 10 Ιουνίου 1944 | Η σφαγή των Ναζί στο Δίστομο

Η συνδυασμένη επίθεση αρμάτων μάχης και αεροπορίας ήταν η πρώτη εφαρμογή στην πράξη της στρατηγικής που θα ακολουθήσει στο μέλλον η Βέρμαχτ: Είναι η στρατηγική του “κεραυνοβόλου πολέμου” (Blitzkrieg). Με αυτή την στρατηγική πολέμου, οι Γερμανοί κατάφερναν σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα να εκμηδενιζουν τις δυνάμεις των αντιπάλων, και κατά τον Χάιντς Γκουντέριαν, στρατηγό του γερμανικού στρατού και κύριο εμπνευστή του σχεδίου του κεραυνοβόλου πολέμου, το Blitzkrieg μπορεί να διαλύσει ένα στρατό σε μία μέρα. Οι Γερμανοί έριξαν στην μάχη επίλεκτες μεραρχίες τανκς, και αεροπλάνα κάθετης εφόρμησης, με τα οποία διέλυσαν τις γραμμές του πολωνικού στρατού.

Οι Πολωνοί έχουν καταφέρει να κινητοποιήσουν περίπου 950.000 άνδρες (έναντι των υπολογιζόμενων 2.500.000). 

Οι πολωνικές εφεδρείες δεν είχαν ολοκληρώσει την συγκρότησή τους. Επιπλέον, οι Πολωνοί στρατηγοί διέπραξαν το σφάλμα να υπερασπιστούν το σύνολο του εθνικού εδάφους από τα δυτικά, πράγμα που διέσπασε τις ήδη πενιχρές δυνάμεις της Πολωνίας. 

Οι πολωνικές δυνάμεις αριθμούσαν περίπου 39 μεραρχίες πεζικού, 11 ταξιαρχίες Ιππικού, 3 ορεινές ταξιαρχίες, δύο θωρακισμένες – μηχανοκίνητες και μερικές μικρότερες μονάδες. Διαθέτει μόνο 695 άρματα μάχης, σχετικά ελαφρά, και 52 θωρακισμένα οχήματα, ενώ 185 άρματα μάχης παραμένουν σε εφεδρεία.

Οι Πολωνοί πεζοί στρατιώτες και (λιγότερο) οι έφιπποι ήταν ανίσχυροι μπροστά στα γερμανικά τεθωρακισμένα άρματα μάχης. Η Γερμανική Αεροπορία δεν χτυπούσε τους μάχιμους σχηματισμούς, αλλά τα μετόπισθεν, αποδιοργανώνοντάς τα ολοσχερώς, καταστρέφοντας αποθήκες υλικού και προκαλώντας τρόμο στους άμαχους, που ξεχύνονται στους δρόμους και προκαλούσαν συμφορήσεις. 

Το ιππήλατο πολωνικό πυροβολικό χάνει, από τις αεροπορικές επιθέσεις, όλα του τα άλογα και, πρακτικά, εξουδετερώνεται. Είναι η πρώτη εφαρμογή της νέας γερμανικής πολεμικής τακτικής, του “πολέμου της κίνησης”, του “αστραπιαίου πολέμου” (Blitzkrieg). Αντίθετα, σχετικά σημαντικές απώλειες προκαλεί στους Πολωνούς μαχητές το Γερμανικό πυροβολικό. 

Το ήδη ταλαιπωρημένο πολωνικό δίκτυο διαβιβάσεων καταστρέφεται, καθιστώντας την επικοινωνία κεντρικής διοίκησης – μάχιμων μονάδων σχεδόν αδύνατη, με αποτέλεσμα τον κατατεμαχισμό των Πολωνικών δυνάμεων, εφόσον δεν υπάρχει επικοινωνία.

Η πολωνική αεροπορία χάνει στο έδαφος ένα μέρος των αεροσκαφών της. Ορισμένα αξιόμαχα αεροσκάφη, εντούτοις, ήταν ενεργά για αρκετό διάστημα και, μολονότι υποδεέστερα των Γερμανικών, προκάλεσαν σχετικά σημαντικές απώλειες στην Λουφτβάφφε. 

Ως το τέλος της 3ης ημέρας της εισβολής, ο γερμανικός στρατός είχε εισχωρήσει 80 χιλιόμετρα μέσα στην Πολωνία. 

Παρά τις κάποιες επιτυχημένες αντεπιθέσεις στην αρχή της εκστρατείας, η πολωνική αεροπορία είχε αφανιστεί.Τα γερμανικά αεροσκάφη ήταν πλέον ελεύθερα να ασχοληθούν ολοκληρωτικά με τη στήριξη των χερσαίων επιχειρήσεων. Στις 8 Σεπτεμβρίου οι πρώτες επιθέσεις στην πολωνική πρωτεύουσα αποκρούστηκαν με επυτιχία. 

Διαβάστε επίσης: D-DAY| Απόβαση στη Νορμανδία 06 Ιουνίου 1944

Οι Πολωνοί επιχείρησαν αντεπίθεση: Στις 9 Σεπτεμβρίου η ομάδα Μπορτνόφσκι επιτίθεται στην πλευρά της ομάδας Ρούντστεντ, ο οποίος αντιδρά άμεσα: Αναστρέφει το μέτωπο της 10ης Στρατιάς (Ράιχεναου) και αντιμετωπίζει την αντεπίθεση, επιτυγχάνοντας έτσι να κυκλώσει, στον αποκαλούμενο “θύλακα της Μπζούρα” 19 Πολωνικές μεραρχίες.

Οι Πολωνοί πολέμησαν με γενναιότητα απέναντι και στους εισβολείς, σε ορισμένες περιπτώσεις απελπισμένα, ακόμη και όταν είχε ήδη γίνει φανερό ότι η άμυνα της χώρας κατέρρεε και δεν υπήρχε ελπίδα νίκης. 

Το πολωνικό ιππικό, δρώντας περισσότερο ως ταχυκίνητο πεζικό, προξένησε σημαντικές απώλειες στα γερμανικά “panzer”: Υπολογίζεται ότι καταστράφηκαν, συνολικά, μεταξύ 360 και 400 αρμάτων. Το ίδιο αποφασιστικά πολέμησε και η αεροπορία, η οποία ήταν εκ προοιμίου καταδικασμένη, τόσο λόγω μικρού αριθμού αεροσκαφών, όσο και των υποδεέστερων τύπων τους (τα πολωνικά αεροσκάφη ήταν, τεχνολογικά, μια γενεά πίσω σε σχέση με τα γερμανικά). 

Στις 10 Σεπτεμβρίου η Λούφτβάφε ξεκίνησε σφοδρότατες επιθέσεις στη πρωτεύουσα Βαρσοβία. Η πολωνική κυβέρνηση διέταξε γενική στρατιωτική υποχώρηση νοτιοανατολικά. Στις 14 Σεπτεμβρίου το 19ο σώμα panzer επιτέθηκε εναντίον του ζωτικής σημασίας φρουρίου του Μπρεστ- Λιτόφσκ (Ανατολική Πολωνία). Στις 15 Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί επέδωσαν τελεσίγραφο στη Βαρσοβία:«Παραδοθείτε αλλιώς θα καταστραφείτε».

Οι στρατιώτες μαζί με 100.000 πολίτες δεν παραδόθηκαν. Στις 17 Σεπτεμβρίου καταρρέει του φρούριο του Μπρέσκ Λιτόφσκ. Με αυτό τον τρόπο αποκλείστηκε κάθε δίοδος για υποχώρηση του πολωνικού στρατού ανατολικά. 

Την ίδια μέρα η Πολωνία, ύστερα από τη δήλωση του Μολότωφ ότι “η Πολωνική Κυβέρνηση έπαψε να δίνει σημεία ζωής”, δέχεται εισβολή από τα ανατολικά: Οι Σοβιετικοί εφαρμόζουν το σύμφωνο που υπέγραψαν με την Γερμανία τον Αύγουστο και καταλαμβάνουν το “δικό τους” τμήμα αντιμετωπίζοντας σχετικά μικρή – αλλά πεισματική – αντίσταση, αφού οι περισσότερες πολωνικές μονάδες που υπάρχουν ακόμη είναι στραμμένες προς τα δυτικά. 

Στις 19 Σεπτεμβρίου ο πολωνικός στρατός στη θέση Μπζούρα νικήθηκε. Στη μάχη του Μπζούρα 170.000 πολωνοί πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Δύο μέρες μετά οι γερμανοί εξαπέλυσαν μαζικό βομβαρδισμό στη Βαρσοβία. 

Νέο τελεσίγραφο εκδόθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου προς τους πολίτες και υπερασπιστές της Βαρσοβίας και συνοδεύτηκε μάλιστα με αεροπορικές επιθέσεις. Η πολωνική πρωτεύουσα όμως (την υπεράσπιση της οποίας έχει αναλάβει ο Γιούλιους Ρόμμελ) δεν υπέκυψε. 

Οι Γερμανοί ανέμεναν η πρωτεύουσα να πέσει με πολιορκία, ο Χίτλερ, όμως, δηλώνει ότι είναι “φρούριο” και διατάσσει τον βομβαρδισμό της. Η Βαρσοβία καταστρέφεται ολοσχερώς. Στις 26 Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί εξαπολύουν μαζική επίθεση πεζικού στην πόλη. Μέσα σε μια μέρα έθεσαν υπό τον έλεγχό τους όλα τα προάστια. Η πόλη παραδίδεται στις 27 Σεπτεμβρίου ύστερα από τετραήμερο ανηλεή βομβαρδισμό από ξηράς και αέρος και οι υπερασπιστές της αιχμαλωτίζονται. 

Διαβάστε επίσης: 20 Μαΐου 1941 | Η Μάχη της Κρήτης – Το “νεκροταφείο των Γερμανών αλεξιπτωτιστών”

Σε ανθρώπινο υλικό οι Πολωνικές απώλειες είναι τεράστιες: 65.000 νεκροί, 133.700 τραυματίες και 694.000 αιχμάλωτοι. Συγκριτικά οι γερμανικές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό είναι ελαφρότατες: 16.343 νεκροί, 30.300 τραυματίες, 3.500 εξαφανισθέντες.

Σε υλικό οι Πολωνικές Ένοπλες Δυνάμεις, ουσιαστικά, καταστράφηκαν. Οι Γερμανικές απώλειες υλικού είναι επίσης σχετικά μεγάλες, καθώς οι Γερμανοί έχασαν 350 – 400 άρματα (η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων ήταν PzKw – 1 και PzKw – 2) και περίπου 300 αεροσκάφη καταρρίφθηκαν, ενώ άλλα 300 υπέστησαν σοβαρές ζημιές.

Το Ναζιστικό κράτος μεγάλωσε κατά 94.000 km2 και πληθυσμιακά κατά 10 περίπου εκατομμύρια (μερικοί είναι γερμανικής καταγωγής, η πλειοψηφία είναι Πολωνοί). Στο υπόλοιπο τμήμα της χώρας ο Χίτλερ δημιουργεί, με ειδικό διάταγμα, στις 12 Οκτωβρίου 1939 το “Γενικό Κυβερνείο” (Generalgouvernement), ορίζοντας Κυβερνήτη τον Χανς Φρανκ. 

Η ΕΣΣΔ κατέλαβε περίπου το 52% του εδάφους της, στο οποίο κατοικούσαν σχεδόν 14 εκατ. άτομα, με το 38% να είναι γνήσιοι Πολωνοί, 37% Ουκρανοί, 14% Λευκορώσοι , 8,5% Εβραίοι, 1% Ρώσοι και 0,5% Γερμανοί. Υπήρχαν, επίσης, αρκετοί πρόσφυγες από τις περιοχές που είχε καταλάβει η Γερμανία (περίπου 200.000), η πλειοψηφία των οποίων ήταν Εβραίοι.

Αν και το πολωνικό έδαφος δεν προσφέρεται ιδιαίτερα για ανταρτοπόλεμο, λόγω της επίπεδης διαμόρφωσής του, η αντίσταση των Πολωνών άρχισε σχεδόν αμέσως. Ο “Στρατός της Πατρίδας” (Armia Krajowa) συγκροτήθηκε αμέσως από ένα Πολωνό αξιωματικό, τον Ταντέους Κομορόβσκι (Tadeusz Bór-Komorowski), ο οποίος τη στιγμή που ετοιμαζόταν να εγκαταλείψει τη χώρα, ύστερα από την κατάρρευση του Στρατού της, άκουσε την εσωτερική του παρόρμηση και, παίρνοντας το ψευδώνυμο “Μπορ” (Bór) παρέμεινε συγκροτώντας το αντιστασιακό κίνημα.

Η Armia Krajowa, προς το τέλος του 1944, αριθμούσε 400.000 μέλη. Συγκροτήθηκε, επίσης, και ο “Λαϊκός Στρατός” (Armia Ludowa), με πολύ μικρότερη, όμως δύναμη. Το βασικό πρόβλημα της πολωνικής αντίστασης ήταν η έλλειψη μέσων και κυρίως, όπλων. Η Εξέγερση της Βαρσοβίας καταπνίγηκε – με αρκετή δυσκολία – από τις δυνάμεις Κατοχής, κυρίως επειδή οι Πολωνοί αντιστασιακοί δεν διέθεταν επαρκή οπλισμό και, γενικότερα, επαρκή μέσα.

Διαβάστε επίσης: 8 Μαΐου 1945 | Ημέρα της Νίκης για την ανθρωπότητα