Τα ξημερώματα της 11ης Ιουλίου του 2011, στις 05:50, μια τεράστια έκρηξη αποτέλεσμα της πυρκαγιάς που είχε ξεσπάσει νωρίτερα σε 98 εμπορευματοκιβώτια στην Ναυτική Βάση “Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης” βυθίζει το νησί στο σκοτάδι, και μαζί ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό για την αποδεδειγμένη ανεπάρκεια του.

Το Ιστορικό 

Τον Φεβρουάριο του 2009 κατασχέθηκε το πλοίο Monchegorsk το οποίο μετέφερε πολεμοφόδια από το Ιράν στην Συρία κατά παράβαση του εμπάργκο του ΟΗΕ. Από τα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν φαίνεται πως η κυβέρνηση του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια είχε δώσει διαβεβαιώσεις στο καθεστώς Άσαντ ότι δεν θα καταστρέψει το φορτίο και με κάποιο τρόπο θα το παρέδιδε σε μεταγενέστερο στάδιο. Ο τότε υπουργός άμυνας Κώστας Παπακώστας διαβεβαίωνε δημόσια ότι το φορτίο είναι ακίνδυνο και θα φυλασσόταν στην ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης, η οποία βρίσκεται δίπλα από τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό του Βασιλικού. 

Τα  96 κοντέινερς που είχαν αποθηκευτεί στη Ναυτική Βάση στοιβάχτηκαν σε εξωτερικό χώρο με ιδιότυπο τρόπο για να αποφευχθεί προσπάθεια κλοπής του περιεχομένου τους.  Λίγες ημέρες πριν την έκρηξη, τα κοντεινερ παρουσίαζαν αλλοίωση,  εκδόθηκε κόκκινος συναγερμός και έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. 

Την τραγική ημέρα της 11ης Ιουλίου 2011, οι εργαζόμενοι στο ηλεκτροπαραγωγό σταθμό παρατήρησαν «μερικά φώτα στον ουρανό», τα οποία προέρχονταν από την μεριά της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» και σήμαναν συναγερμό. 

Το προσωπικό της βάσης κινητοποιήθηκε για να σβήσει την φωτιά. Ενημέρωσαν τον αστυνομικό σταθμό και την πυροσβεστική.  Έφτασαν στο χώρο δύο πυροσβεστικά οχήματα και έξι πυροσβέστες. Στις 5:00, ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, ο Διοικητής της πυροσβεστικής και άλλοι αξιωματούχοι ενημερώθηκαν για την φωτιά και τις εκρήξεις. Στις 5:17, ο Διοικητής του Ναυτικού έφτασε στην ναυτική βάση και διέταξε να εκκενώσουν τον χώρο. Ζήτησε επίσης τη συνδρομή από την Εθνική Φρουρά ελικοπτέρων ώστε να βοηθήσουν την κατάσβεση της φωτιάς. 

Δυστυχώς όμως γύρω στις 5:50 το πρωί, το φορτίο ανατινάχθηκε.  Η έκρηξη προκάλεσε μεγάλο ωστικό κύμα το οποίο έγινε αισθητό χιλιόμετρα μακριά αφήνοντας πίσω της 13 νεκρούς και 63 τραυματίες. Καταστράφηκε ο γειτονικός ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός, ενώ έγιναν μεγάλες ζημιές σε υποδομές στην ναυτική βάση, στα γύρω χωριά και στον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας Λεμεσού. 

Κατά την έκρηξη, έχασαν την ζωή τους οι:

•  Πλοίαρχος Ιωαννίδης Ανδρέας, Διοικητής Ναυτικού
• Αντιπλοίαρχος Λάμπρου Λάμπρος, Διοικητής της Ναυτικής Βάσης
• Αρχικελευστής Κλεάνθους Κλεάνθης
• Κελευστής Ηρακλέους Μιχάλης
• Ναύτης Χριστοφόρου Μιλτιάδης
• Ναύτης Χριστοφόρου Χριστάκης
• Αρχιλοχίας Πυροσβεστικής Ανδρέας Παπαδόπουλος
• Πυροσβέστης Βασίλης Κρόκος
• Πυροσβέστης Σπύρος Τταντής
• Πυροσβέστης Παναγιώτης Θεοφίλου
• Αρχιπυροσβέστης Γιώργος Γιακουμής
• Πυροσβέστης Αδάμος Αδάμου
• Ναύτης Αντώνης Χαραλάμπους (πέθανε τρεις μέρες μετά το ατύχημα)

Οι επιπτώσεις

Το τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές από την έκρηξη οδήγησε στην παραίτηση των τότε υπουργών εξωτερικών και άμυνας Μάρκου Κυπριανού και Κώστα Παπακώστα καθώς και του τότε αρχηγού της Εθνικής Φρουράς Αντιστράτηγο Πέτρου Τσαλικίδη. 

Εν συνεχεία  ο Κώστας Παπακώστας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών ενώ ο Έλληνας αρχηγός Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης καταδικάστηκε σε κάθειρξη επτά ετών από στρατοδικείο στην Ελλάδα για την οποία ωστόσο άσκησε έφεση και αφέθηκε ελεύθερος χωρίς περιοριστικούς όρους. Ποινές φυλάκισης επιβλήθηκαν τότε και σε τρεις Αξιωματικούς της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (Διευθυντή, Αναπληρωτή Διευθυντή και Διοικητή ΕΜΑΚ). Ο Διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ανδρέας Νικολάου αθωώθηκε αργότερα από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Οι οικονομικές συνέπειες ένεκα της ζημιάς στον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό του Βασιλικού ήταν πολύ μεγάλες και επηρέασαν πέραν του κόστους της ηλεκτροδότησης και τις τιμές λοιπών αγαθών.

Δώδεκα  χρόνια μετά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η έκρηξη ήταν αποτέλεσμα κακών χειρισμών σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο. Η απόφαση για αποθήκευση των επικίνδυνων κοντέινερς σε εξωτερικό χώρο για σχεδόν δύο χρόνια και η υποτίμηση των κινδύνων, οδήγησε στη τραγωδία η οποία θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί και να αποτραπεί. Ακόμα και όταν κάποια από τα κοντέινερς είχαν αρχίσει να αλλοιώνονται προκαλώντας μικρές εκρήξεις οι οδηγίες που δόθηκαν ήταν: «Να τα ραντίζεται με νερό για να πέφτει η θερμοκρασία». 

Διαβάστε επίσης:  10 Ιουλίου 2002 | 20 χρόνια από την αεροπορική τραγωδία της Εθνικής Φρουράς – Η μελλοντική δομή της ΠΑ

Σήμερα το πρωί τελείται το ετήσιο μνημόσυνο στο χώρο της τραγωδίας παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος θα εκφωνήσει τον επιμνημόσυνο λόγο. Επίσης θα παραστούν η Πρόεδρος της Βουλής, ο Υπουργός Άμυνας και ο Δήμαρχος Λεμεσού κ.α. Στη συνέχεια ο Πρόεδρος Δημοκρατίας και η Πρόεδρος Βουλής θα καταθέσουν στεφάνι στο Μνημείο των Ηρώων στις εγκαταστάσεις της ΕΜΑΚ. Στην κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των πεσόντων της Ε.Μ.Α.Κ. θα παραστούν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, η Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Αρχηγός Αστυνομίας, ο Αρχιπύραρχος Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Κοφίνου και Προέδροι ή Εκπρόσωποι του ΣΥ.ΠΥ.Κ. και Ο.ΣΥ.ΠΥ.Κ κ.α.

Η DEFENCE ReDEFiNED το 2021 θέλοντας να αποδώσει τον ελάχιστο φόρο τιμής στα μέλη του Πολεμικού Ναυτικού που έχασαν την ζωή τους, δημιούργησε ένα συγκλονιστικό αφιέρωμα με συνεντεύξεις του Διοικητή Ναυτικού και λοιπών στελεχών σχετικά με την κατάσταση του Πολεμικού Ναυτικού δέκα χρόνια μετά την καταστροφική έκρηξη και τις μνήμες για τους πεσόντες συναδέλφους τους. Δείτε το αφιέρωμα ποιο κάτω.