1η Ιουνίου 1964 | Η γενέθλιος ημέρα της Εθνικής Φρουράς

Defence Redefined

Published on 01/06/2020 at 18:34

Με την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ένας από τους θεσμούς δικοινοτικής συνύπαρξης, υπήρξε και ο Κυπριακός Στρατός, του οποίου αρχηγός, διετέλεσε ο Υποστράτηγος ε.α. Μενέλαος Παντελίδης και υπαρχηγός ο Ταξίαρχος ε.α. Hüsamettin Tanyar. Ωστόσο με την έναρξη των διακοινοτικών ταραχών τον Δεκέμβριο του 1963 οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν το νόμιμο στρατό, στα πλαίσια της ανταρσίας τους εναντίον του κράτους. 

Έξι μήνες, μετά την τουρκοανταρσία του 1964, η Κυπριακή Βουλή ψήφισε τον νόμο συγκρότησης της Εθνικής Φρουράς.

Μέχρι την συγκρότηση της Εθνικής Φρουράς, προηγηθηκε μια σειρά συγκρούσεων στην Λεμεσό, την Πάφο, τον Άγιο Σωζόμενο και τον Πενταδάκτυλο. Όλες οι εξελίξεις και τα δεδομένα, επέβαλαν την στρατολογία και την δημιουργία ένοπλου σώματος. Έτσι στις 13 Μαρτίου 1964, στο Καστρί, τέθηκε ως επικεφαλής του ιδρυθέντος Ειδικού Μικτού Επιτελείου Κύπρου (ΕΜΕΚ) ο Γεώργιος Γρίβας, με στόχο να «επιλαμβάνεται παντός στρατιωτικού ζητήματος διά την Κύπρον». 

Σύμφωνα με τον Δρ. Ιστορίας και Φιλόλογο Άγγελο Χρυσοστόμου, στο άρθρο του στο 34ο τεύχος του εξαμηνιαίου περιοδικού της Εθνικής Φρουράς “Εθνική Φρουρα και Ιστορία” στις 8 Μαΐου 1964, ο τότε Γενικός Εισαγγελέας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Κρίτων Τορναρίτης, με σχετική πρόταση νόμου την οποία κατέθεσε, θα υλοποιούσε τη συγκρότηση ταγμάτων βάσει Σχεδίου Αμύνης που εκπόνησε ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας. Λίγες μέρες αργότερα, κατατέθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο, πρόταση νόμου με τίτλο: «Ο περί της Εθνικής Φρουράς Νόμος του 1964». Η Βουλή των Αντιπροσώπων την 1η Ιουνίου 1964, ψήφισε τον νόμο υπ’ αριθμό 20/1964, ο οποίος αποτελείτο από έξι μέρη: «Προκαταρκτικά», «Ίδρυση και Συγκρότηση» «Διατάξεις», «Εφεδρεία», «Γενικές Διατάξεις» και «Τελικές Διατάξεις». 

Έτσι γεννήθηκε η Εθνική Φρουρά και αμέσως συγκροτήθηκε το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ). Πρώτος Αρχηγός της Ε.Φ. ήταν ο Αντιστράτηγος Γεώργιος Καραγιάννης και η πρώτη υποχρεωτική στρατιωτική κατάταξη στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, έγινε την 15 Ιουνίου του ίδιου έτους, με πρωτοφανή ενθουσιασμό και τεράστια ανταπόκριση. Εν καιρώ ειρήνης, η “οροφή” της Εθνικής Φρουράς, ορίστηκε στους 15.000 άνδρες και μέχρι τον Νοέμβριο του 1965 η Εθνική Φρουρά αριθμούσε 11.800 άνδρες. 

Μέχρι τις 31/10/1964 συγκροτήθηκαν 13 Τάγματα Πεζικού, μέχρι τις 31/09/1964 συγκροτήθηκαν 2 Μοίρες Καταδρομών, η 31η στις 9 Ιουλίου 1964 με έδρα την Ευρύχου και η 32η στις 21 Αυγούστου 1964 με έδρα τις Πλάτρες και τη Λευκωσία. Στη συνέχεια συγκροτήθηκαν ο 122ος Λόχος Πολυβόλων, ο 120ος Λόχος Βαρέων Όπλων (όλμοι 4,2″) και ο 15ος Λόχος ΠΑΟ όλοι με έδρα τη Λευκωσία. Όσον αφορά την συγκρότηση του πυροβολικού, η Διοίκηση του άρχισε να συγκροτείται την 31η Μαΐου 1964, πριν ακόμη ψηφιστεί ο νόμος περί Εθνικής Φρουράς. Η 181 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού (ΜΠΠ), με έδρα το Τρίκωμο συγκροτήθηκε στις 2 Ιουνίου ενώ η 185 ΜΠΠ με έδρα την Αθαλάσσα, στις 18 του ίδιου μήνα. 

Το καλοκαίρι του 1964 συγκροτήθηκε επίσης και η Διοίκηση Διαβιβάσεων, ενώ η Διοίκηση Τεθωρακισμένων συγκροτήθηκε το 1965 και το 1966 η Διοίκηση Μηχανικού. Οι πρώτες διεργασίες που έγιναν για τις δυνάμεις του Ναυτικού με ενέργειες του υπουργού Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας Πέτρου Γαρουφαλιά ήταν η αγορά δύο παλαιών γερμανικών περιπολικών, τα οποία ονομάστηκαν ΦΑΕΘΩΝ και ΑΡΙΩΝ, και στις 3 Σεπτεμβρίου 1964 οργανώθηκε η Ναυτική Διοίκηση Κύπρου (ΝΔΚ) με έδρα την Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου, η οποία το 1966 μετεγκαταστάθηκε στο κτήριο του ΓΕΕΦ. 

Η νεοσύστατη Εθνική Φρουρά γνώρισε αμέσως το βάπτισμα του πυρός στην περιοχή Τηλλυρίας 7-9 Αυγούστου 1964.

Σύμφωνα με τον έγκριτο δημοσιογράφο Λάζαρο Μαύρο, τον ύμνο της Εθνικής Φρουράς συνέθεσε τον Οκτώβριο 1964 στο κυλικείο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας στη Λευκωσία ο Μίκης Θεοδωράκης σε στίχους του Άντη Περνάρη.

Με πληροφορίες από: Άγγελος Χρυσοστόμου (2014). Από τον Κυπριακό Στρατό στην Εθνική Φρουρά. ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΞΑΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΟΥΛΙΟΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 – ΤΕΥΧΟΣ 34