Έμοιαζε σαν πρωταπριλιάτικο ψέμα. Ποιος αλήθεια θα μπορούσε να φανταστεί ότι μια χούφτα ελληνοκυπρίων θα ξεσηκώνονταν εναντίον μιας αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας; 

Ήταν 1η Απριλίου του 1955, όταν οι Ελληνοκύπριοι ξεσηκώθηκαν για να αποτινάξουν τον βρετανικό ζυγό, με στόχο, όπως τότε διακήρυτταν, την «Ένωσιν» με τη μητέρα-πατρίδα Ελλάδα. 

Ο αγώνας τους έληξε με τις «Συμφωνίες Λονδίνου – Ζυρίχης» (19 Φεβρουαρίου 1959), με τις οποίες η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος. Και από τότε με λάθη, προδοσίες, έριδες, εμφύλιος πόλεμος, πραξικόπημα, χούντα, εισβολή της Τουρκίας η Κύπρος έμεινε η μισή και η πρωτεύουσά της η Λευκωσία, έμεινε, σχεδόν μισό αιώνα τώρα, η μοναδική διηρημένη πρωτεύουσα του πλανήτη.

Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της πρώτης Απριλίου 1955, εκκωφαντικοί θόρυβοι, εκρήξεις και βομβαρδισμοί, σε ηλεκτροπαραγωγικούς και αστυνομικούς σταθμούς όπως και στο ραδιοφωνικό ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) στοίχειωσαν το βράδυ εκείνο, όλες τις πόλεις της Μεγαλονήσου και αποτέλεσαν την ανεκπλήρωτη αφετηρία του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Διαβάστε επίσης: Σαν σήμερα το 1957 | Ο Γρηγόρης Αυξεντίου πέφτει μαχόμενος εναντίον του Βρετανικού Στρατού στο Μαχαιρά

Η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ κυκλοφόρησε την ίδια νύχτα και ως στρατιωτικός αρχηγός της οργάνωσης υπέγραφε ο «Διγενής». 

Ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ γρήγορα αγκαλιάστηκε από το σύνολο του Κυπριακού λαού. Άντρες, γυναίκες και παιδιά, ο καθένας όπως μπορούσε, άφηναν το στίγμα τους στον άνισο αυτόν αγώνα. Η υπεροχή των Άγγλων ήταν εμφανή, ο πενιχρός οπλισμός των Κυπρίων αλλά και η απειρία τους στην πολεμική τέχνη δεν στάθηκε ικανή να τους λυγίσει. Αντίθετα το πείσμα και η λαχτάρα τους για λευτεριά, τους όπλιζε με θάρρος και ορμή.

Κατά τη διάρκεια του αγώνα, η Βρετανία κράτησε αυστηρή στάση με στρατιωτικές επιχειρήσεις και εκτελέσεις. Οι πρώτοι που εκτελέστηκαν, στις 10 Μαΐου 1956, ήταν οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου. Απαγχονίστηκαν και τάφηκαν στα λεγόμενα «Φυλακισμένα Μνήματα» στην Λευκωσία. 

Έπειτα ακολούθησαν και άλλοι, με αποτέλεσμα στα «Φυλακισμένα Μνήματα» να είναι θαμμένοι 13 αγωνιστές, ανάμεσα τους και ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο οποίος σκοτώθηκε στις 3 Μαρτίου 1957 σε κρησφύγετο στο Μοναστήρι του Μαχαιρά.

Παρά το αίμα που χύθηκε και τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους, ο στόχος της «Ένωσης» δεν επιτεύχθηκε. Με τις συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης (19 Φεβρουαρίου 1959, η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος την 1η Οκτωβρίου 1960. 

Διαβάστε επίσης: Ευαγόρας Παλληκαρίδης | Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα – 66 χρόνια από τον απαγχονισμό του 18χρονου ήρωα