Στα πλαίσια του συνεδρίου BATTLEFIELD ReDEFiNED 2023, ο Δρ. Λάμπρος Καούλλας αναφέρθηκε μέσω μιας πολύ ενδιαφέρουσας παρουσίασης στο φαινόμενο του υβριδικού πολέμου και συγκεκριμένα στην πτυχή της λαθρομετανάστευσης μαζί με την προπαγάνδα και την αντιμετώπιση της από την Αστυνομία, η οποία είναι και η δύναμη πρώτης γραμμής που καλείται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. 

Ο πλήρης τίτλος της παρουσίασης ήταν «Illegal Migration Flows: Hybrid Warfare or Humanitarian Crisis? Policing the Nexus» και έλαβε χώρα την δεύτερη μέρα του συνεδρίου, στις 24 Ιανουαρίου 2023. 

Το ζήτημα αυτό είναι επίκαιρο, όπως δείχνουν και τα πρόσφατα επεισόδια στην Χλώρακα της Πάφου, καθώς όπως όλα δείχνουν ότι ένα νέο επεισόδιο υβριδικού πολέμου δεν είναι μακριά από να συμβεί ποικιλοτρόπως (εμπρησμοί, μαζικές εισροές λαθρομεταναστών, πολυκοινοτικές ταραχές κ.α). 

Διαβάστε επίσης: Χλώρακα | Συλλήψεις 21 ατόμων μετά από νέα επεισόδια – Μολότοφ, τραυματισμοί και χρήση χημικών

Αναφερόμενος εισαγωγικά στη θεωρία του υβριδικού πολέμου, ο Δρ. Καούλλας ανέφερε πως η μετανάστευση ως εργαλείο υβριδικού πολέμου διαχωρίζεται στις χερσαίες και θαλάσσιες αφίξεις και η προπαγάνδα στα “εργαλειοποιημένα” αφηγήματα, την παραπληροφόρηση και την πτυχή της νομοθεσίας. Στα πλαίσια του υβριδικού πολέμου, μετανάστευση και προπαγάνδα μπορούν να διασυνδεθούν.

Ακολούθως, παρουσίασε τους δρώντες που ασκούν de jure ή de facto αρμοδιότητες ασφάλειας και αστυνόμευσης στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι οι εξής: Η Κυπριακή Δημοκρατία στις ελεύθερες περιοχές, οι Τουρκικές Κατοχικές Δυνάμεις με την ελεγχόμενη από τον στρατό «αστυνομία» στις κατεχόμενες περιοχές, η Βρετανία με την SBA Police στις περιοχές των Βρετανικών Βάσεων και η UNFICYP με το αστυνομικό απόσπασμα της UNPOL στην Πράσινη Γραμμή. Η λαθρομετανάστευση επηρεάζει με διάφορους τρόπους όλες αυτές τις περιοχές.

Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα του Υπουργείου Εσωτερικών που παρουσιάστηκαν, το 6% του πληθυσμού στις ελεύθερες περιοχές είναι αιτητές ασύλου από χώρες όπως Πακιστάν, Καμερούν, Κονγκό, Μπαγκλαντές κλπ, ενώ το 94% φτάνει χερσαία από τα κατεχόμενα περνώντας την γραμμή κατάπαυσης του πυρός και το 6% μέσω θαλάσσης. Μεταξύ 2021 και 2022 σημειώθηκε 63% αύξηση στις αιτήσεις ασύλου. Το 90% των αιτητών ασύλου σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών είναι άντρες ηλικίας 18 – 40 ετών ενώ το γεγονός ότι φτάνουν από την Τουρκία αεροπορικώς μέσω κατεχομένων σημαίνει πως δεν φτάνουν άμεσα από εμπόλεμες περιοχές. 

Το ζήτημα που τίθεται λοιπόν είναι αν η Κύπρος δέχεται μια μορφή “δημογραφικής μηχανικής” (“demographic engineering”), η οποία έχει τεθεί ως στρατηγικός στόχος από την Τουρκία ήδη από το 1956 με τις εκθέσεις Νιχάτ Ερίμ και το “Σχέδιο Επανάκτησης Κύπρου” και εφαρμόστηκε στην πράξη με την κάθοδο χιλιάδων Τούρκων παράνομων εποίκων στα κατεχόμενα μετά την τουρκική εισβολή του 1974. 

Στο πεδίο της προπαγάνδας, η Τουρκία επιστρατεύει μια φαινομενικά ανθρωπιστική ρητορική κατηγορώντας την Ελλάδα και την Κύπρο ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζεται η ίδια σαν προστάτης των προσφύγων. Παραπέμποντας στο βιβλίο “Η βιομηχανία της αλληλεγγύης” του Γιώργου Ρακκά, ο Δρ. Καούλλας αναφέρθηκε στην χρήση του προσχήματος του “ανθρωπισμού” από τα παράνομα δίκτυα που διακινούν ανθρώπους ενώ ταυτόχρονα αποσπούν χρήματα και από κονδύλια της ΕΕ, με οικονομίες “μαύρης αγοράς” να αναδύονται στις περιοχές άφιξης. 

Παρουσίασε ενδιαφέροντα δεδομένα από ψευδείς ειδήσεις (fake news) για νεαρές γυναίκες και παιδιά που παρουσιάστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως δήθεν έχασαν τη ζωή τους στην Ελλάδα και την Κύπρο στην προσπάθεια τους να περάσουν τα σύνορα, ενώ στην πραγματικότητα οι φωτογραφίες ήταν στημένες και τα άτομα που παρουσιάζονται ζουν σε ευρωπαϊκές χώρες. Αναφέρθηκε επίσης και στον ρόλο κάποιων ΜΚΟ που φαίνεται να συγκαλύπτουν παράνομες διακινήσεις μεταναστών στο Αιγαίο. 

Όσον αφορά δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για αποσταθεροποίηση του εσωτερικού της χώρας, παρουσιάστηκαν δεδομένα που αφορούν την εγκληματικότητα καθώς και επεισόδια σε διαδηλώσεις που αφορούν τη μετανάστευση. Στον τομέα της προπαγάνδας, το τουρκικό κανάλι TRT δημοσίευσε την επέτειο της τουρκικής εισβολής το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Οι νεοναζί της Μεσογείου” όπου ακριβώς κατηγορεί όλους τους θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας για ναζισμό και ρατσισμό. 

Ανάλογη εργαλειοποίηση έχει γίνει και σε άλλα περιστατικά τα οποία παραποιούνται και παρουσιάζονται από τα τουρκικά μέσα με σκοπό να δείξουν πως στην Κύπρο υπάρχει συστημικός ρατσισμός κατά αλλοδαπών και μουσουλμάνων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν επίσης οι φωτογραφίες που δείχνουν αιτητές ασύλου να είναι μέλη φιλοτουρκικών παραστρατιωτικών οργανώσεων στην Συρία. 

Η κατάσταση αυτή εγείρει μια σειρά διλημμάτων για το κράτος και τις αστυνομικές δυνάμεις και τον τρόπο αντιμετώπισης της. Στο επίπεδο του εξωτερικού, η αστυνομία αντιμετωπίζει τις κατηγορίες πως παραβιάζει διεθνείς συνθήκες, κατηγορείται ως ξενοφοβική και ρατσιστική και το κράτος κατηγορείται για διαφθορά. Στο επίπεδο του εσωτερικού, η τοπική κοινωνία κατηγορεί την αστυνομία για αναποτελεσματικότητα, καλλιεργούνται φαινόμενα αντίδρασης που μπορούν λόγω της δυσκολία ανάληψης αποτελεσματικής δράσης από τις αρχές να οδηγήσουν σε πραγματικό ρατσισμό. 

Επομένως πρέπει να ξεκαθαριστεί το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου η Αστυνομία καλείται να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της μετανάστευσης, η διαχείριση του θολού τοπίου που διαχωρίζει την έννομη τάξη και την εθνική ασφάλεια καθώς και την αποσαφήνιση του πότε η μετανάστευση είναι ανθρωπιστικό ζήτημα ή υβριδική απειλή.  

Διαβάστε επίσης: FRONTEX | “Επιζήμιες οι μεταναστευτικές ροές για την Κύπρο αν συνεχιστούν με τους ίδιους ρυθμούς”