*Ανδρέας Πογιατζή

Στα μέσα Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά ότι τουλάχιστον ένα Μη Επανδρωμένο Σκάφος Επιφανείας (USV) ανασύρθηκε σε μια βραχώδη ακτογραμμή έξω από το προπύργιο του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας στη Σεβαστούπολη της Κριμαίας.

Το μυστήριο σκάφος το οποίο δημοσιεύθηκε τότε σε διάφορες πηγές του διαδικτύου φαινόταν να είναι εξοπλισμένο με ηλεκτρο-οπτικό σύνολο το οποίο περιλαμβάνει κάμερα (ημέρας/θερμική), αποστασιόμετρο λέιζερ και λοιπούς αισθητήρες στην πλώρη που θα μπορούσαν να είναι πυροκροτητές (εγγύτητας ή επαφής) εκρηκτικού μηχανισμού.

#Russia #Ukraine 🇷🇺🇺🇦: An interesting 'Unmanned Surface Vessel' (USV) found by #Russian authorities in #Sevastopol, #Crimea.

It's likely an Anti-Ship USV improvised by #Ukrainian Forces.
Features a Starlink (?), possible detonators/fuzes and laser range finder (LRF) on the prow. pic.twitter.com/CmlR7EVmYI

— War Noir (@war_noir) September 21, 2022

Προ μερικών εβδομάδων και συγκεκριμένα στις 29 Οκτωβρίου ο Ρωσικός Στόλος της Μαύρης Θάλασσας στην Σεβαστούπολη κτυπήθηκε από σμήνη USVs τα οποία μάλιστα σύμφωνα με πηγές και βίντεο που κυκλοφόρησαν ευρέως σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης φέρετε να έπληξαν την ναυαρχίδα του στόλου (μετά την απώλεια του Moskva)  την Φρεγάτα κλάσης Grigorovich, “Ναύαρχος Makarov” και το ναρκοθηρευτικό (MCM).

***UPDATE***

Now beyond any reasonable doubt that the type of surface drones used by #Ukraine to attack Russian Navy in Sevastopol today were same as one previous found near the base. #OSINT

Reference https://t.co/vpJFzEniD6
And https://t.co/YWqnJzWTqc pic.twitter.com/bX0vZvC1Hk

— H I Sutton (@CovertShores) October 29, 2022

Διαβάστε επίσης: Πόλεμος στην Ουκρανία | Με Αμερικανική καθοδήγηση βυθίστηκε το Moskva

Τα μη επανδρωμένα αυτά “πυρπολικά” ωστόσο έχουν πρωταγωνιστήσει και παλαιότερα στον εμφύλιο πόλεμο στην Υεμένη, όπου οι αντάρτες Χούθι χρησιμοποίησαν εξαρτήματα που τους προμήθευε το Ιράν για να κατασκευάσουν σκάφη “αυτοκτονίας” φορτωμένα με εκρηκτικά, για να επιτεθούν στα σκάφη της Σαουδικής Αραβίας.  Μια τέτοια κατασκευή χτύπησε και τη φρεγάτα Al-Madinah του Βασιλικού Ναυτικού της Σαουδικής Αραβίας το 2017 προκαλώντας τον θάνατο 2 μελών του πληρώματος, των τραυματισμό άλλων 3 και υλικών ζημιών στο πλοίο το οποίο δεν βυθίστηκε.

Στιγμιότυπο από βίντεο που δημοσίευσαν οι Χούτι στο διαδίκτυο με την επίθεση

Η ιδέα των μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας -και μη επανδρωμένων υποβρυχίων- δεν είναι καινούργια ωστόσο η χρήση τους με εφαρμογές διττής χρήσης θα μπορούσε να μελετηθεί διεξοδικά από τα επιτελεία Κύπρου και Ελλάδας. Τα USVs προσφέρονται τόσο ως μέσο επιτήρησης και διάσωσης υπό προϋποθέσεις αλλά και ως ένα μέσο αντιμετώπισης τόσο ασύμμετρων απειλών τόσο και συμβατικών απειλών π.χ προσέγγισης ακτών από εχθρικά σκάφη διαφόρων μεγεθών. 

Τα USVs αποτελούν επίσης, μια οικονομική λύση η οποία μπορεί να υλοποιηθεί και εγχώρια τόσο σε Ελλάδα (όπου ήδη υπάρχουν παραδείγματα USV) αλλά και στην Κύπρο από εταιρείες και οργανισμούς που διαθέτουν σχετική τεχνογνωσία ή σε συνεργασία με εταιρείες από την Ελλάδα.

Ειδικότερα σχετικά με την Ελλάδα έχουμε τουλάχιστον 2 παραδείγματα, τον i-Sosti της Barracuda, σκάφος το οποίο είδαμε από κοντά στην έκθεση DEFEA το 2021 -όπου και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά- και το Sea Rider το οποίο αναπτύχθηκε από κοινού από την Barracuda και την IDE.

O i-Sostis

Το Barracuda 747 Multi-Mission (747MM) ή i-Sostis (σ.σ από τον πολιούχο Άγιο της Λήμνου, Άγιο Σώζο τον οποίο θεωρούσαν σωτήρα οι Ναυτικοί) αναπτύχθηκε με ιδίους πόρους από την ελληνική εταιρεία.

Το σκάφος τύπου RΗIB διαθέτει μια ειδικά σχεδιασμένη σταθερή γάστρα με τα πλαϊνά του τοιχώματα αποτελούνται από έξι αεροθαλάμους οι οποίοι παρέχουν μεγάλη άνωση. Το κύτος έχει μήκος 7,65 μέτρα, πλάτος 2,9 μέτρα και βύθισμα 0,52 μέτρα.

Ο i-Sostis τροφοδοτείται από δύο εξωλέμβιες μηχανές Mercury 225 ίππων που επιτρέπουν ταχύτητες έως 55 κόμβους. Η μέγιστη εμβέλεια του ανέρχεται έως και 500 ναυτικά μίλια αναλόγως φορτίου (μέγιστο οι 2,5 τόνοι). Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι η Barracuda σύμφωνα και με τον ιδιοκτήτη της κ. Τάσο Χατζησταματίου σε όσα μας δήλωσε στη έκθεση DEFEA, χρησιμοποιεί μόνο εξωλέμβιες μηχανές στα σκάφη της αφού τις θεωρεί απόλυτα ασφαλής με δυνατότητα λειτουργίας ακόμη και έως 60 δευτερολέπτων κάτω από το νερό.

To 747 Multi-Mission (i-Sostis)

Το USV μπορεί προαιρετικά να επανδρωθεί από δύο άτομα και είναι εξοπλισμένο με δύο θέσεις απορρόφησης κραδασμών στην καμπίνα χαμηλού προφίλ του. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη ειδικών δυνάμεων ή επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης (SAR).

Ο i-Sostis μπορεί να διατηρήσει τη λειτουργία του σε συνθήκες έως και 7 βαθμών στην κλίμακα Μποφόρ ενώ επιβιώνει μέχρι και στα 9. Το σκάφος διαθέτει επίσης θωρακισμένη δεξαμενή καυσίμων η οποία αποτρέπει την ανάφλεξη του καυσίμου. 

Ο Α/ΓΕΕΘΑ Στγος Κων/νος Φλώρος μαζί με τον ιδιοκτήτη της Barracuda στην έκθεση DEFEA 2021

Στα λοιπά χαρακτηριστικά του συμπεριλαμβάνονται η δυνατότητα αποφυγής εμποδίων, η επιστροφή στην βάση του σε περίπτωση απώλειας του σήματος επικοινωνίας και η δυνατότητα αερομεταφοράς του με ελικόπτερο τύπου Chinook ή αεροσκάφους C-130.

Το Sea Rider 

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος OCEAN 2020 (Open Cooperation for European mAritime awareNess) έχει παρουσιάσει στο τέλος του 2019, το μη επανδρωμένο σκάφος επιφανείας (USV) Sea Rider. 

Ειδικότερα το OCEAN 2020 αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο συνεργατικό έργο Έρευνας & Ανάπτυξης στο χώρο της Άμυνας που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος Προπαρασκευαστικής Δράσης για Αμυντικές Έρευνες (Preparatory Action on Defense Research – PADR). Το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018 και είχε διάρκεια 36 μήνες. Ο προϋπολογισμός ανήλθε στα 35,48 εκατ. € και συντονιστής του ήταν η ιταλική εταιρεία Leonardo υπό την επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Άμυνας (European Defense Agency – EDA). 

To Sea Rider

Από πλευράς ελληνικής συμμετοχής συμμετείχαν η IDE, η Barracuda, η ALTUS LSA, το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Το SeaRider βασίζεται στο σκάφος σταθερής γάστρας (RHIB) Barracuda 597 κατηγορίας Β, ικανό για πλεύση σε ανέμους με ένταση έως και 8 βαθμών στην κλίμακα Μποφόρ. 

Τεχνικά Χαρακτηριστικά Sea Rider: 

• Μήκος: 5.98 μ.
• Πλάτος: 2.62 μ.
• Βάρος (κενό): 650 κ.
• Μέγιστη ποσότητα καυσίμου: 300 λ.
• Μέγιστο βάρος: 1.020 κ.
• Εξωλέμβια μηχανή 6-κύλινδρη Mercury ισχύος 175 ίππων
• Μέγιστη ταχύτητα: 40 κόμβοι
• Αυτονομία: 6-10 ώρες
• Μεγάλο στεγανό χώρο για τη φιλοξενία του εξοπλισμού της αποστολής
• Μεταλλικό roll bar για τη στήριξη αισθητήρων, κεραιών και άλλων ηλεκτρονικών

Το συγκεκριμένο σκάφος χρησιμοποιεί αυτόματο πιλότο και πυξίδα GPS για την πλοήγηση του. Ο εξοπλισμός του ελέγχεται από απόσταση, μέσω του προηγμένου Σταθμού Ελέγχου (Command & Control – C2), βασισμένου στο iDefender (C2 suite) της IDE, που ενσωματώνει:

• Τηλεχειρισμό του σκάφους μέσω joystick είτε με χρήση waypoints
• Τηλεχειρισμό του εξοπλισμού αποστολής
• Απεικόνιση δεδομένων τηλεμετρίας
• Απεικόνιση στόχων και κινούμενης εικόνας
• Πληροφορία χαρτών

Με τον σύγχρονο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και αισθητήρες που διαθέτει μπορεί να εκτελέσει αποστολές επιτήρησης, αναγνώρισης και συλλογής πληροφοριών (ISR) με μειωμένο κόστος και χωρίς κίνδυνο που περιέχουν παρόμοιες επανδρωμένες αποστολές για το προσωπικό.

Mεταξύ άλλων το Sea Rider φέρει επικοινωνιακό εξοπλισμό UHF υψηλών ταχυτήτων που υποστηρίζει πολλαπλές τοπολογίες, πολλαπλά επίπεδα ασφάλειας επικοινωνιών (TRANSEC και COMSEC), προηγμένους μηχανισμούς διασφάλισης ποιότητας υπηρεσίας (Quality-of-Service – QoS) και σύστημα διαχείρισης. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος είναι προσαρμοσμένα για λειτουργία σε θαλάσσιο περιβάλλον με εμβέλεια περίπου 20 ναυτικών μιλίων.

Από πλευράς αισθητήρων ξεχωρίζουν το σταθεροποιημένο ηλεκτρο-οπτικό/IR σύστημα που περιλαμβάνει κάμερες ημέρας/νυκτός με οπτικό και ψηφιακό zoom και το ραντάρ επιφανείας με δυνατότητα παρακολούθησης έως 10 στόχων ταυτόχρονα και εμβέλεια 36 ναυτικών μιλίων.

Σχετικά με τις δυνατότητες της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας στον τομέα των Μη Επανδρωμένων Σκαφών Επιφανείας διαβάστε το άρθρο που ακολουθεί.

Διαβάστε επίσης: Οι Αμφίβιοι Καταδρομείς, το Ulaq και οι φρεγάτες του ΠΝ