Μετά την πρόσφατη κλιμάκωση της σύγκρουσης Ισραηλινών και Παλαιστινίων και τις επιχειρήσεις του Ισραηλινού στρατού στη Λωρίδα της Γάζας, το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας επικεντρώθηκε στο μεγάλο δίκτυο υπόγειων στοών που διαθέτει η Χαμάς στη Γάζα και το πως οι δυνάμεις του Ισραήλ επιχειρούν να το εξουδετερώσουν. 

Η τακτική της κατασκευής υπόγειων στοών είναι αρκετά απαιτητική τόσο για τον αμυνόμενο ο οποίος καλείται να ζήσει και να επιχειρήσει για εκτεταμένο χρονικό διάστημα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους αλλά και για τον επιτιθέμενο ο οποίος αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες στην χαρτογράφηση των υπόγειων στοών, τον εντοπισμό και την καταστροφή τους. 

Η μάχη σε υπόγειες στοές είναι ένα φαινόμενο που παρατηρήθηκε σε αρκετές συγκρούσεις του 20ου αιώνα. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι τα υπόγεια τούνελ των ανταρτών Βιετκόνγκ στο Βιετνάμ, αλλά και στην περίπτωση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μεγάλα δίκτυα υπόγειων στοών διέθεταν τα οχυρωματικά έργα ευρωπαϊκών χωρών όπως η “Γραμμή Μαζινό” στη Γαλλία αλλά και τα οχυρά της “Γραμμής Μεταξά” στην Ελλάδα.

Τα οχυρωματικά έργα της “Γραμμής Μεταξά”, αποσκοπούσαν στην κάλυψη συνολικά μίας έκτασης περίπου 300 χλμ στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας με σκοπό την ανακοπή εισβολής. Η κατασκευή άρχισε το 1936 και αποτελεί το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο στο οποίο προχώρησε η Ελλάδα. Περιελάμβανε μία σειρά από οχυρά, πολυβολεία, παρατηρητήρια, κωλύματα και τάφρους. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκε σκυρόδεμα και χάλυβας ενώ υπολογίζεται πως χρησιμοποιήθηκαν περίπου 66000 τόνοι τσιμέντου. 

Κάτω από την επιφάνεια της γης, κατασκευάστηκε δίκτυο υπόγειων στοών το συνολικό μήκος τους οποίου υπολογίζεται να φτάνει τα 24 χιλιόμετρα. Οι υπόγειες στοές των οχυρών είχαν θαλάμους διαβίωσης για οπλίτες και αξιωματικούς, μαγειρεία και χώρους υγιεινής με σύστημα αποχέτευσης, αποθήκες τροφίμων και οπλισμού, τηλεφωνικούς θαλάμους, ιατρεία και φαρμακείο καθώς και χώρο θρησκευτικές λατρείας. Υπήρχε σύστημα φωτισμού με λάμπες πετρελαίου, φακούς και γεννήτριες, σύστημα εξαερισμού ενώ υπήρχαν ειδικές μάσκες για περίπτωση επίθεσης με χημικά όπλα. Οι στοές συνδέονταν με θέσεις μάχης, πολυβολεία και θέσεις αντιαεροπορικών όπλων.

Οι αξιωματικοί και οπλίτες του Ελληνικού Στρατού που υπηρετούσαν στα οχυρά έγραψαν χρυσές σελίδες ηρωισμού, αυτοθυσίας και αντίσταση κατά της Γερμανικής εισβολής κατά τη “Μάχη των Οχυρών” που έλαβε χώρα το από τις 6 μέχρι τις 9 Απριλίου 1941. Παρά το σφοδρό σφυροκόπημα από το γερμανικό πυροβολικό και τους αεροπορικού βομβαρδισμούς, τα οχυρωματικά έργα αποδείκτηκαν ιδιαίτερα ανθεκτικά. Παράλληλα, πριν την τελική επικράτηση των γερμανικών δυνάμεων, ο Ελληνικός στρατός προξένησε σοβαρές απώλειες στους εισβολείς σε προσωπικό και μέσα.

Σήμερα μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τα οχυρά και να περπατήσει στις υπόγειες στοές καθώς κάποια από αυτά έχουν μετατραπεί σε μουσεία όπως τα Οχυρά Ρούπελ, Νυμφαίας, Λίσσε και Ιστίμπεη. 

Η χρήση υπόγειων στοών στο πεδίο μάχης έχει επιστρέψει λόγω της ευρείας χρήσης σύγχρονων μέσων εναέριας παρακολούθησης και στοχοποίησης. Παράλληλα, η μεγάλη διατρητικότητα των σύγχρονων πυρομαχικών αυξάνει τις απαιτήσεις για τον αμυνόμενο ενώ πάντα τίθεται το ζήτημα της χρήσης χημικών όπλων. Η μελέτη της ιστορίας σε συνδυασμό με τα επιχειρησιακά συμπεράσματα από πρόσφατες συγκρούσεις μπορούν να εξάγουν ιδιαίτερα χρήσιμα συμπεράσματα για καινοτόμες αναβαθμίσεις στο αμυντικό δόγμα της χώρας.

*Φωτογραφίες και VIDEO από: ΓΕΣ

Διαβάστε επίσης: JDAM | Η συλλογή με την οποία το Ισραήλ επέφερε “χειρουργικά” χτυπήματα σε τούνελ της Χαμάς – VIDEO & Φωτογραφίες