Μάριος Καναρίνης*

Πολλά και ενδιαφέροντα κατά γενική ομολογία έχουν καταγραφεί από την κοινή συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Νίκος Δένδιας και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τη συνάντηση τους στην Άγκυρα (15.04.21). Η συνάντηση αυτή έλαβε χώρα στα πλαίσια της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο χωρών.

Προσωπικά, ομολογώ ότι η στάση που κράτησε με τις δηλώσεις του ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών αποτελεί όαση στην έρημο της πολιτικής του κατευνασμού που για δεκαετίες ακολουθείται από Ελληνικής πλευράς έναντι στις εναντίον μας επεκτατικές βλέψεις και απειλές στις οποίες διαχρονικά προβαίνει η Τουρκία. Και την κρίνω ως τέτοια όχι γιατί η Ελλάδα θα αλλάξει πολιτική στάση αλλά γιατί τουλάχιστον έδειξε ανάστημα. Εν συνόλω ο Νίκος Δένδιας με την ομιλία του -καλώς- καυτηρίασε την επιθετικότητα της τουρκικής πλευράς αναφερόμενος σε όλα τα φλέγοντα μέτωπα της όπως το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.  Έκανε λόγο για ανάγκη αποκλιμάκωσης των εντάσεων με σκοπό τη βελτίωση των σχέσεων των δύο πλευρών.

Διαβάστε επίσης: Έξαλλος ο τουρκικός Τύπος με τον Νίκο Δένδια – “ΤΙ θράσος είναι αυτό” – VIDEO

Μίλησε μεταξύ άλλων για απόσυρση του τουρκικού casus belli σε περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει το δικαίωμα επέκτασής της στα 12 ν.μ. και γενικώς για όλες τις απειλές στις οποίες η Τουρκία προβαίνει. Ορθώς διόρθωσε την αναφορά του Τούρκου ΥΠΕΞ για τουρκική μειονότητα στη Δ. Θράκη, αφού η συνθήκη της Λοζάνης που υπεγράφη μεταξύ άλλων και από την Τουρκία, καθιστά θρησκευτική την υπό αναφορά μειονότητα. Υπογράμμισε παράλληλα το σεβασμό που επιδεικνύει η Ελλάδα στη θρησκευτική ελευθερία στο έδαφος της αναφερόμενος στο ισλαμικό τέμενος που δημιουργήθηκε στην Αθήνα.  Όσον αφορά το μεταναστευτικό ζήτημα, ο Νίκος Δένδιας κατέστησε σαφές πως η Ελλάδα δε δέχεται μαθήματα από την Τουρκία θίγοντας τα γεγονότα του Φεβρουαρίου – Μαρτίου του 2020. 

Κατά προσωπική μου άποψη, ο Έλληνας Υπουργός και η Ελλαδική κυβέρνηση – που όπως με κάθε επιφύλαξη λέγεται ότι ήταν σε συνεννόηση ώστε να απαντήσουν ανάλογα σε όποια πρόκληση τεθεί ενώπιον τους στη συνάντηση- παίρνουν σχεδόν άριστο βαθμό. Σωστές πολιτικές στάσεις που ικανοποιούν το λαϊκό αίσθημα ναι μεν πρέπει να επαινούνται, όμως τα μπράβο και οι πανηγυρισμοί πρέπει να περιοριστούν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Τα αυτονόητα δεν σηκώνουν επευφημίες. Είναι στάση αυτονόητη έναντι μιας προκλητικής Τουρκίας που δε σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες του ενώ απειλεί διαρκώς την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδος. Αυτή ακριβώς η στάση πρέπει να διατηρηθεί. 

Το παρών κείμενο δεν αποσκοπεί στο να εκθειάσει την Ελλαδική κυβέρνηση και τον Νίκο Δένδια αλλά, όπως εξάλλου τιτλοφορείται, στοχεύει στο να παρουσιάσει και τα αρνητικά που εντοπίζονται. Αρχικώς, διατηρούνται ακόμα αμφιβολίες μου για την έναρξη και το σκοπό των διερευνητικών αυτών επαφών αφού διαφάνηκε καθαρά ότι κοινό έδαφος δεν υπάρχει. Συνεχίζοντας, όσον αφορά το μεταναστευτικό έπρεπε ο Έλληνας ΥΠΕΞ να τονίσει περισσότερο την εργαλειοποίησή του από την Τουρκία. Στα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη συντελείται εποικισμός και ισλαμοποίηση ενώ μέσω αυτών οδεύει προς τις ελεύθερες περιοχές τεράστιος αριθμός παράνομων μεταναστών. Είναι εξάλλου γνωστός ο υβριδικός πόλεμος που διεξάγει η Τουρκία στην Κύπρο με στόχο τη δημογραφική αλλοίωσή της και όχι μόνο. 

Με εξαίρεση την αναφορά στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ) ως η επιθυμητή λύση για επίλυση του Κυπριακού και την ανάγκη για παύση όλων των ενεργειών που υπονομεύουν την Κυπριακή Δημοκρατία, άλλη αναφορά στην Κύπρο δεν έγινε από τον Νίκο Δένδια. Σαφέστατα η ΔΔΟ είναι συμφωνημένη μορφή επίλυσης και η επίσημη γραμμή Ελλάδος, Κύπρου. Αυτό που πρέπει όμως επιτέλους να γίνει αντιληπτό είναι ότι οι πρόνοιες της, οι οποίες βρίσκονται στο τραπέζι των συνομιλιών, την καθιστούν δυσλειτουργική και μη βιώσιμη. Θα επεκταθώ περί τούτου σε μεταγενέστερο στάδιο. Τονίζεται επίσης ότι το Κυπριακό -και εν γένει η Κύπρος- δεν πρέπει να βρίσκονται στα ρηχά των συζητήσεων για τα Ελληνοτουρκικά. Αυτό κυρίως αφορά την Ελλαδική Κυβέρνηση που έχει παραμερίσει την Κύπρο στα ζητήματα της με τους γείτονες. Η Κύπρος κατέχει σημαίνοντα ρόλο και η απώλεια της θα σημαίνει ακρωτηριασμό της Ελλάδος. Εντός του πιο πάνω πλαισίου, αφού έγιναν αναφορές για το σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών από πλευράς Ελλάδος, όφειλε ο Έλληνας υπουργός να υπογραμμίσει την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς μας στα κατεχόμενα. Και αυτό απαιτείται να γίνει για διπλωματικούς, ηθικούς και εθνικούς λόγους. 

Διαβάστε επίσης: Τουρκία | Τα εσωτερικά ζητήματα της κυβέρνησης Ερντογάν και η προσπάθεια διατήρησης της εξουσίας

Η συνάντηση των δύο αξιωματούχων ίσως να επέφερε τριγμούς στην Τουρκία πριν την επικείμενη πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη. Από τον τουρκικό τύπο προκύπτει δυσαρέσκεια κατά του προσώπου του Μεβλούτ Τσαβούσογλου που αγγίζει και τον πρόεδρο Ερντογάν για τον τρόπο δράσης του στο μέτωπο με την Ελλάδα. Συνέβει μάλιστα σε μια περίοδο που ο Τούρκος πρόεδρος αναζητεί επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική της χώρας του ώστε να κοπάσει τα εναντίον του πνεύματα στο εσωτερικό της. Στο Ελληνικό τόξο (Ελλάδα-Κύπρος) από την άλλη,  είναι διάχυτη η ικανοποίηση μεγάλης μερίδας του πληθυσμού μετά από τις δηλώσεις του Ν. Δένδια. 

Εν τέλει, άποψη την οποία θέλω να καταγράψω είναι ότι οι συζητήσεις (διερευνητικές και πενταμερής) απέκτησαν τεράστιο ενδιαφέρον μετά από τη συνάντηση του Έλληνα και του Τούρκου υπουργού. Θα διευκρινίσω ξανά ότι η στάση αυτή επιβάλλεται να διατηρηθεί καθώς είναι δεδομένο ότι η τουρκική προκλητικότητα δε θα παύσει να υφίσταται. Θετικό διάβημα για διατήρηση αυτής της δυναμικής είναι η ικανοποίηση του πρωθυπουργού Μητσοτάκη -όπως πηγάζει από δημοσιεύματα- για τον τρόπο χειρισμού του Έλληνα ΥΠΕΞ. Θετικότερο θα ήταν όμως να εκφραστεί και δημοσίως η στήριξη στο Νίκο Δένδια από τον πρωθυπουργό και την Ελληνική κυβέρνηση εν συνόλω. Η πολιτική του κατευνασμού αποδεδειγμένα είναι αποτυχημένη. Αυτό φανερώνει και μια φράση που έχω δανειστεί και ταιριάζει γάντι στα ελληνοτουρκικά είναι το ότι ‘δεν μπορείς να τιθασεύσεις μια τίγρη έχοντας το κεφάλι σου μέσα στο στόμα της’. 

Τα δεδομένα και η παρούσα κατάσταση επιβάλλουν στις κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου ομοψυχία και αγαστή συνεργασία στα αλληλένδετα ζητήματα που έχουν ενώπιον τους. Αναμένουμε για τη συνέχεια. 

*Πολιτικός Επιστήμονας

 Διαβάστε επίσης: Μάριος Καναρίνης | Τα τουρκικά fake news και η απουσία προοπτικής για συνεργασία Αιγύπτου – Τουρκίας

**Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας.