Κυριάκος Μάτσης | Ο “Μιλτιάδης” της ΕΟΚΑ, που προτίμησε τον θάνατο παρά την παράδοση – VIDEO

Defence Redefined

19/11/2020

Γεννημένος στις 23 Ιανουαρίου του 1926 στο Παλαιχώρι της Πιτσιλιάς, ο Κυριάκος Μάτσης, ήταν ένα από τα τρία παιδιά του Χριστοφή και της Κυριακούς Μάτση.

Τελείωσε το δημοτικό σχολείο Παλαιχωρίου και το Γυμνάσιο Αμμοχώστου, ενώ αργότερα σπούδασε γεωπονία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να εργαστεί ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο, όταν άρχισε ο αγώνας. 

Ξεχώριζε, για την αγάπη του προς την Ελλάδα, τον άνθρωπο και τη γη, αποκαλώντας καταχραστές της γης όσους δεν καλλιεργούσαν τη γη τους. Αγωνίστηκε σκληρά για τα δίκαια του αγρότη και του εργάτη μέσα στις τάξεις των οργανώσεών τους, της ΠΕΚ και της ΣΕΚ, των οποίων υπήρξε ένας από τους ιδρυτές. 

Διαβάστε επίσης: Αχυρώνας Λιοπετρίου | Η “σκυταλοδρομία θανάτου” στο νέο “ Χάνι της Γραβιάς” – VIDEO

Ο πόθος του για απελευθέρωση της Κύπρου εκδηλώθηκε έντονα κατά τα φοιτητικά του χρόνια με ομιλίες και οργάνωση αγωνιστικών εκδηλώσεων στη Θεσσαλονίκη. Διετέλεσε τομεάρχης της ΕΟΚΑ σε περιοχή της επαρχίας Αμμοχώστου από το 1955, αρχηγός συνδέσμων της ΕΟΚΑ από τον Αύγουστο του 1955 ως το Φεβρουάριο του 1956, και τομεάρχης Κερύνειας μέχρι το τέλος του αγώνα. 

Με το ψευδώνυμο “Μιλτιάδης”, ο Κυριάκος Μάτσης, από τις αρχές του φθινοπώρου του 1955, μετά τον Γιαννάκη Δρουσιώτη, ο οποίος έγινε τομεάρχης Πάφου, ανέλαβε δράση ως παγκύπριος κεντρικός σύνδεσμος μεταξύ του Αρχηγού Διγενή και των τομέων της ΕΟΚΑ και μεταξύ Αρχηγού και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το πόστο αυτό, μετά από εκείνο του Αρχηγού, ήταν το πλέον κρίσιμο και επικίνδυνο. Από πλευράς διοίκησης ήταν ο βασικότερος κόμβος της Οργάνωσης. Μετέφερε οπλισμό, αλληλογραφία, οδηγίες, μηνύματα και παράλληλα έκανε αντικατασκοπία. Σύμφωνα με τον αδερφό του ήρωα, Γιαννάκη Μάτση, πολλές φορές το Land-Rover του Κυριάκου Μάτση βρέθηκε σταθμευμένο μεταξύ αγγλικών στρατιωτικών οχημάτων, γεμάτο με παράνομο οπλισμό. Αρκετές φορές μάλιστα, διέσχιζε τους δρόμους υποδυόμενος τον Άγγλο αξιωματικό. Χαρακτηριστική ήταν και η επικίνδυνη μεταφορά του Γρηγόρη Αυξεντίου από τον Πενταδάκτυλο στην Πιτσιλιά, το Νοέμβριο του 1955.

Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συνελήφθη και βασανίστηκε άγρια με ηλεκτροσόκ και άλλες μεθόδους. Επειδή ήταν γνωστή η σχέση του με τον αρχηγό Διγενή και ο σημαντικός ρόλος του στον αγώνα, τον επισκέφθηκε στο ανακριτήριο της Ομορφίτας ο ίδιος ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ και του πρόσφερε το μυθικό για την εποχή εκείνη ποσό των 500.000 λιρών, καθώς και φυγάδευσή του για προστασία, αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Διγενής. 

Διαβάστε επίσης: 10 Μαΐου 1956 | Απαγχονισμός των ηρώων της ΕΟΚΑ Καραολή και Δημητρίου

Οργισμένος ο Μάτσης χτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και του απάντησε “Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής. Λυπούμαι εξοχότατε, αλλά με προσβάλλετε”. Ο Κυβερνήτης αποχώρησε αμέσως. Εκτιμώντας το ήθος του Κυριάκου έδωσε εντολή να σταματήσουν τα βασανιστήρια που του έκαναν. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. 

Εκεί συνέχισε τη δράση του διατηρώντας επαφή με το Διγενή και συνεχίζοντας, κατόπιν εντολής του, τις συνομιλίες Μακαρίου – Χάρντιγκ για λύση του Κυπριακού μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου. Οργάνωσε τους συγκρατούμενούς του, έθεσε σε λειτουργία σχολείο για τους κρατούμενους μαθητές, δημιούργησε βιβλιοθήκη, έκαμνε ομιλίες και γενικά δημιούργησε συνθήκες που τόνωναν το αγωνιστικό φρόνημα μέσα στα κρατητήρια. 

Οργάνωσε με τόση επιτυχία τη διαφώτιση των Άγγλων στρατιωτών που φρουρούσαν τους κρατουμένους, ώστε αυτοί έκαψαν το στρατόπεδο τους και οι αρχές υποχρεώθηκαν να τους αντικαταστήσουν. Έθεσε σε λειτουργία δίκτυο οργάνωσης δραπετεύσεων, το οποίο συνέχισε τη λειτουργία του και μετά τη δραπέτευση του ιδίου.

Διαβάστε επίσης: 21 Σεπτεμβρίου 1956 | Απαγχονισμός Στέλιου Μαυρομμάτη, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 δραπέτευσε και ανέλαβε ως τομεάρχης τον τομέα της Κερύνειας, όπου ανέπτυξε πλουσιότατη και πολύπλευρη δράση. Επικηρύχθηκε με το ποσό των πέντε χιλιάδων λιρών. 

Στις 19 Νοεμβρίου 1958 ο αγωνιστής βρισκόταν στο κάτω Δίκωμο, στις πλαγιές του Πενταδάκτυλου. Μαζί με τους συναγωνιστές Κώστα Χριστοδούλου και Ανδρέα Σοφιόπουλο ανέμεναν στο κρησφύγετο του σπιτιού του Κυριάκου Διάκου στο Δίκωμο, έως ότου ολοκληρώσουν οι Βρετανοί την αναζήτηση καταζητούμενων μελών της ΕΟΚΑ. 

Οι στρατιώτες ερεύνησαν δύο φορές στο σπίτι του Διάκου αλλά αποχώρησαν άπρακτοι. Οι τρεις αντάρτες άκουγαν πάνω από τα κεφάλια τους τα βήματα των Βρετανών οπλιτών. Οι τελευταίοι επέστρεψαν για τρίτη φορά και προέβησαν σε εξονυχιστικό έλεγχο, απόδειξη ότι είχε προηγηθεί προδοσία. Οι στρατιώτες εντόπισαν την είσοδο του κρησφύγετου και άρχισαν να σπάζουν το κάλυμμα. Από κάτω, από την υπόγεια κρύπτη, άρχισε να βγαίνει πυκνός καπνός. 

Οι εγκλωβισμένοι αντάρτες έκαιγαν έγγραφα της οργάνωσης. Ο Μάτσης διέταξε τους δύο συναγωνιστές να παραδοθούν. Οι Χριστοδούλου και Σοφιόπουλος αρνήθηκαν. Ο Μάτσης όμως επέμεινε. Φιλώντας τον δακρυσμένοι, βγήκαν από το υπόγειο, ενώ ένας αξιωματικός απευθύνθηκε στον αρχηγό σε σπαστά ελληνικά: «Κυριάκο Μάτση, παραδώσου!». «Όχι», απάντησε εκείνος. «Κυριάκο Μάτση, παραδώσου!», επανέλαβε ο επικεφαλής του αποσπάσματος. Ακολούθησε μια στιχομυθία κατά την οποία οι Βρετανοί απειλούσαν τον Μάτση ότι θα τον έκαιγαν ζωντανό. «Αν θα βγω, θα βγω πυροβολώντας. Ζωντανό από εδώ μέσα δεν θα με βγάλετε. Αν τολμάτε, ελάτε!», απάντησε ο Κύπριος αγωνιστής. 

Οι Βρετανοί έριξαν στην κρύπτη χειροβομβίδες και ο Κυριάκος Μάτσης βρήκε ακαριαίο θάνατο. Όταν οι καπνοί από τις χειροβομβίδες διαλύθηκαν, μπήκαν στο κρησφύγετο οι Βρετανοί αξιωματικοί και στη συνέχεια οι δημοσιογράφοι. Ο Κυριάκος Μάτσης κείτονταν νεκρός, διαμελισμένος από τις εκρήξεις. Στα χέρια του κρατούσε σφικτά δύο υποπολυβόλα. 

Διαβάστε επίσης: Ευαγόρας Παλληκαρίδης – Ο τελευταίος ήρωας της αγχόνης

Ο πατέρας του, Χριστοφής Μάτσης, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του γιου του, δήλωσε: «Τόσον εγώ όσο και η σύζυγός μου είμαστε υπερήφανοι για τον ηρωικό θάνατο του αγαπημένου μας παιδιού. Ο γιος μας αγωνίστηκε με όλη την δύναμη της ψυχής του για την ελευθερία του μαρτυρικού μας νησιού». 

Η παραδειγματική ανδρεία και το αγωνιστικό ήθος του Κυριάκου Μάτση εκδηλώθηκαν πάμπολλες φορές καθ’ όλη τη διάρκεια της ηρωικής του δράσης. Τα γεγονότα είναι πολυάριθμα. Δεκάδες τόμοι και μαρτυρίες, όπως και άλλα κείμενα αγωνιστικού περιεχομένου της εποχής, αναφέρονται στην ανεπανάληπτη αγωνιστική προσωπικότητα του Κυριάκου Μάτση, κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ. 

Ντοκουμέντο, από το κανάλι “Ιστορικές Μνήμες ΕΟΚΑ” για την ζωή του Κυριάκου Μάτση.  

Διαβάστε επίσης: Ήταν 1η Απριλίου της ΕΟΚΑ η αρχή…

Με πληροφορίες από: mixanitouxronou.gr / eoka.org / kyriakosmatsis.com.cy