Η αποβίβαση των Τουρκικών δυνάμεων στην Κερύνεια, η ρίψη δυνάμεων από αέρος στους τουρκικούς θύλακες και η δημιουργία προγεφυρώματος τον Ιούλιο του 1974 ήταν απλώς η αρχή του δράματος της Κύπρου. Η πτώση της χούντας, η ανάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η ανάληψη της εξουσίας στην Κύπρο από τον Γλαύκο Κληρίδη και η έναρξη συνομιλιών στη Γενεύη δεν ήταν αρκετά για να αποτρέψουν τη συνέχιση των Τουρκικών επεκτατικών σχεδιασμών.

Η εκεχειρία η οποία συμφωνήθηκε ουσιαστικά δεν τηρήθηκε από τον τουρκικό στρατό ο οποίος συνέχισε να προχωρεί. Στις συνομιλίες της Γενεύης η τουρκική πλευρά προτείνει τα σχέδια Γκιουνές και Ντενκτάς, βασισμένα σε πολυπεριφερειακή και διζωνική ομοσπονδία και η ελληνική πλευρά τα απορρίπτει. Όπως ανέφερε και ο Γλαύκος Κληρίδης, σε συνέντευξη του στους δημοσιογράφους Μιχάλη Ιγνατίου και Κώστα Βενιζέλο το 2001, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Χένρυ Κίσιντζερ, του πρότεινε στη δεύτερη φάση συνομιλιών της Γενεύης να αποδεχτεί διζωνική ομοσπονδία και οι αμερικανοί θα πίεζαν τους τούρκους να μειωθεί το ποσοστό εδάφους που απαιτούσαν. Πρόταση που προφανώς νομιμοποιούσε την τουρκική κατοχή εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ακολούθησε στις 14 Αυγούστου 1974, η δεύτερη φάση των εχθροπραξιών με επιθετικές ενέργειες του τουρκικού στρατού. Αξίζει να αναφερθεί πως οι εχθροπραξίες συνεχίστηκαν και κατά την διάρκεια της ενδιάμεσης εκεχειρίας την οποία και παραβίασε η τουρκική πλευρά.

Οι τουρκικές δυνάμεις, με άρματα μάχης και μονάδες πεζικού κινήθηκαν ανατολικά της Αμμοχώστου δυτικά προς τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λεύκας και την κωμόπολη Μόρφου ενώ άρχισαν και μεγάλες μάχες γύρω από την πόλη της Λευκωσίας. Μέχρι το απόγευμα της 16ης Αυγούστου, οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το 37% του κυπριακού εδάφους. Δηλαδή, όλο το τμήμα του σχεδίου Ντενκτάς και την Αμμόχωστο. Μέσα σε λιγότερο από τρεις ημέρες ολοκλήρωσαν την κατάληψη της οροσειράς του Πενταδακτύλου. Κατέλαβαν επίσης την πεδιάδα της Μεσαορίας, τη Μόρφου και την Καρπασία. Η Αμμόχωστος κατελήφθη και η πόλη κατέστη «πόλη φάντασμα».

Ο τραγικός απολογισμός καταγράφει 4.500-6.000 νεκρούς και τραυματίες, ανάμεσα τους πολλοί άμαχοι. Οι πρόσφυγες έφτασαν τους 200.000 και οι αγνοούμενοι τους 1.619. 

Η παραβίαση της εκεχειρίας, οι τουρκικές προτάσεις στις συνομιλίες της Γενεύης και οι επιθετικές ενέργειες των Τούρκων τον Αύγουστο, υλοποίησαν τους τουρκικούς σχεδιασμούς για εθνοκάθαρση της μισής Κύπρου και επιβολή ενός σχεδίου διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας για νομιμοποίησης των τετελεσμένων της κατοχής.

Μέσα στο χάος του άνισου αγώνα, μορφές όπως ο ήρωας Τάσος Μάρκου, που στάθηκε μόνος απέναντι στις ορδές των τουρκικών στρατευμάτων, όπως προστάζει η τιμή και το καθήκον του Έλληνα αξιωματικού, κράτησαν ως νέοι Σπαρτιάτες τις Θερμοπύλες της Κύπρου.

Παρά τον άνισο και προδομένο αγώνα, οι δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ έσωσαν την αξιοπρέπεια του Ελληνισμού. Ο Τάσος Μάρκου, ο Σωτήριος Σταυριανάκος και όσοι οπλίτες και αξιωματικοί τήρησαν τον όρκο τους μέχρι τέλους, θυμίζουν μέχρι σήμερα στους Έλληνες της Κύπρου τον δρόμο της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας.

Διαβάστε επίσης: Τάσος Ισαάκ | 27 χρόνια το έγκλημα της Τουρκίας παραμένει ατιμώρητο