Στις 7 Μαρτίου 1953, στην Αθήνα, δωδεκαμελής Επιτροπή από εξέχοντα πρόσωπα της Κύπρου και της Ελλάδας, αποφασίζουν να διεκδικήσουν δυναμικά την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Η προσπάθεια για την απελευθέρωση της Κύπρου και την Ένωση με την Ελλάδα ήταν έτοιμη να περάσει στην επόμενη φάση και έτσι αποφασίστηκε η τοποθέτηση του πολύπειρου στρατιωτικού, Γεώργιου Γρίβα ως Αρχηγού του ενόπλου Αγώνα.

Ακολούθως τέθηκαν επί τάπητος τα θέματα που ο Γρίβας έπρεπε να ρυθμίσει όπως εξεύρεση όπλων και πολεμοφοδίων, στρατολόγηση νέων και εκπαίδευση στη διεξαγωγή του ανταρτοπόλεμου.

Για τον σκοπό αυτό, ο Γεώργιος Γρίβας επισκέφθηκε πολλές φορές την Κύπρο και μελέτησε για αρκετούς μήνες τις δυνατότητες ενός ένοπλου αγώνα στο Νησί, ετοιμάζοντας ένα γενικό σχέδιο.  Φρόντισε επίσης, να δημιουργηθούν οι πρώτοι μαχητικοί πυρήνες για ανάληψη επαναστατικής δράσης και για παραλαβή και απόκρυψη πολεμικού υλικού.

Σκοπός του Γρίβα ήταν, όπως ανέφερε και ο ίδιος “να κινήσωμεν το ενδιαφέρον της Διεθνούς κοινής γνώμης” για να εξευρεθεί μια λύση που θα ικανοποιούσε τα αιτήματα των Ελλήνων της Κύπρου.  Ο τρόπος δράσης της Οργάνωσης, σύμφωνα με το γενικό σχέδιο του Στρατηγού, ήταν η προσβολή κυβερνητικών δυνάμεων, πρόκληση φθοράς και σύγχυσης, δολιοφθορές, αιφνιδιαστικές δράσεις ευέλικτων μαχητικών ομάδων κρούσεως και οργάνωση παθητικής αντίστασης από ολόκληρο τον κυπριακό λαό. 

Η πρώτη μεταφορά όπλων από Ελλάδα προς Κύπρο, έγινε τον Μάρτιο του 1954 με το ιστιοφόρο «Σειρήν». Παραλήφθηκαν με κάθε μυστικότητα και φυλάχθηκαν σε ασφαλές μέρος 8 οπλοβόλα, 21 αυτόματα, 47 τυφέκια, 7 περίστροφα, 290 χειροβομβίδες, 20 κιλά εκρηκτικές ύλες και πολλά φυσίγγια.  

Ο Γεώργιος Γρίβας, γράφει στο ημερολόγιο του, κατά την επιστροφή του στην Κύπρο και την έναρξη του Αγώνα: “Ο Θεός βοηθός… Αναχωρώ με πίστιν και θάρρος…Θα επιτύχω”

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 1ης Απριλίου εκρήξεις βομβών σε όλες τις πόλεις της Κύπρου, αιφνιδίασαν τους Βρεατνούς και τον κυπριακό λαό.  Συγκεκριμένα:

Λευκωσία: Επίθεση στον κυβερνητικό ραδιοσταθμό, όργανο της βρετανικής προπαγάνδας.  Στην Αρχιγραμματεία, στο Γραφείο Παιδείας, όπου προκλήθηκε πυρκαγιά και επίθεση πίσω από τους στρατώνες Γούλσλεϋ.

Λάρνακα: Επίθεση στον κεντρικό αστυνομικό σταθμό, στο διοικητήριο, στο δικαστικό μέγαρο, στο σπίτι του αστυνόμου Μίλιγκ, στο σπίτι του διοικητή Μουφτιζαντέ. Σε όλες τις περιπτώσεις προξενήθηκαν ζημιές. Οι πιο πολλές ήταν στο δικαστικό μέγαρο.

Λεμεσός: Επίθεση εναντίον του κεντρικού αστυνομικού σταθμού και του αστυνομικού σταθμού της συνοικίας Αγίου Ιωάννη. Υπήρξαν σοβαρές ζημιές και στις δύο περιπτώσεις. Σημαντικές ζημιές έγιναν και από τις εκρήξεις της επισταθμίας Επισκοπής της επαρχίας Λεμεσού.

Αμμόχωστος: Προσβλήθηκε η αποθήκη στρατιωτικού καταυλισμού, που βρισκόταν πλησίον του δρόμου Αμμοχώστου. Μια άλλη ομάδα αποπειράθηκε να πυρπολήσει τη βενζιναποθήκη του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού της επισταθμίας Δεκέλειας.

Η ΕΟΚΑ κατά την πρώτη πράξη του Αγώνα, έχασε και τον πρώτο αγωνιστή. Σε μια πράξη αυταπάρνησης, ο Μόδεστος Παντελή από το Λιοπέτρι στην προσπάθεια του να αποκόψει ηλεκτροφόρα σύρματα, για να επέλθει συσκότιση και να δράσουν πιο αποτελεσματικά οι ομάδες της ΕΟΚΑ στην Αμμόχωστο, υπέστει ηλεκτροπληξία. 

Την ίδια μέρα, επικυρήχθηκε ως καταζητούμενος, ο τομεάρχης της Αμμοχώστου, Γρηγόρης Αυξεντίου με το ποσό των £250 και κυκλοφορεί και η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ.  

Ο αγώνας της ΕΟΚΑ αγκαλιάστηκε από όλους τους Ελληνοκύπριους. Από τους αγρότες μέχρι τους δασκάλους, από την πολιτική ηγεσία μέχρι τους αντάρτες στα κρησφύγετα και τους μαθητές στα σχολεία, ο σκοπός ήταν κοινός, η ελευθερία και η αυτοδιάθεση της Κύπρου.

Κατά το ξεκίνημα του ο Αγώνας αριθμούσε πολύ λίγους αγωνιστές ωστόσο συνεχώς μέρα με τη μέρα προστίθονταν και νέα μέλη. Μέχρι το τέλος του Αγώνα τον Μάρτιο του 1959 ο αριθμός αυτός αριθμούσε σε είκοσι και πλέον χιλιάδες. Ο απολογισμός των νεκρών αγωνιστών έφτασε τους 108. Όσον αφορά τις απώλειες των Άγγλων εξαιτίας της δράσης της ΕΟΚΑ αυτές ανέρχονται στους 415 Βρετανούς εκ των οποίων 371 στρατιωτικοί, 18 αστυνομικοί και 26 πολίτες.

Αγωνιστές της ΕΟΚΑ

Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, συνέβαλε στη δημιουργία πιέσεων για ικανοποίηση του αιτήματος του λαού για αυτοδιάθεση και το 1960 οι εξελίξεις οδηγούν στην γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά όχι ένωση με την Ελλάδα. 

Απόσπασμα από το άρθρο του 8ου τεύχους του περιοδικού της ΕΟΚΑ (24 Νοεμβρίου 1958) με τίτλο «Γιατί πήραμε τα όπλα»:

«Στρατιώτης της ειρήνης πρέπει να είναι κανείς όσο δεν προσβάλλεται η Ελευθερία και το Δίκαιο. Όταν όμως τα δύο αυτά αγαθά κινδυνεύουν, τότε η διατήρηση της ειρήνης είναι ανανδρία, αναξιοπρέπεια, αφιλοτιμία. Και ο Κυπριακός λαός αντίκρυσε τα δύο αυτά αγαθά να ποδοπατούνται βάναυσα από τους δυνάστες τους».

Με πληροφορίες από βιβλίο: Βαρνάβα, Ανδρέα. “Ιστορία Του Απελευθερωτικού Αγώνα Της ΕΟΚΑ 1955-1959.”, Εκδόσεις Κ. Επιφανίου, 2002

Ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ, Αντιστράτηγος Ηλίας Λεοντάρης, σε μήνυμα του, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της θητείας του, αλλά και της υπηρεσίας του στις ένοπλες δυνάμεις.

Στο μήνυμα του, ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ, απευθύνθηκε σε εφέδρους, εθνοφύλακες, πολιτικό προσωπικό και σε όσους συνεργάστηκαν μαζί του, στα 43 χρόνια Υπηρεσίας του σε Ελλάδα και Κύπρο. 

Αυτούσιο το μήνυμα του Αντιστράτηγου Ηλία Λεοντάρη:

«Συμπληρώνω σε λίγες ημέρες κάτι παραπάνω από τέσσερις δεκαετίες ενεργού υπηρεσίας  στις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδος και της Κύπρου και πριν βγάλω τη στολή μου για τελευταία φορά, θεωρώ υποχρέωσή μου να απευθυνθώ προς εσάς.  

Προς εσάς, που κατά καιρούς και σε διάφορους τόπους, με δεχτήκατε δίπλα σας ως συνεργάτη, προϊστάμενο ή υφιστάμενό σας και είχα το προνόμιο να επηρεάζω ή να ρυθμίζω την προσωπική  και την επαγγελματική σας ζωή με τις αποφάσεις ή τις διαταγές μου καθώς και να σας εκπροσωπώ εντός και εκτός της χώρας. 

 Ήταν μεγάλη πραγματικά η τιμή και τώρα που το πλήρωμα του χρόνου πλησιάζει  θα ήθελα να σας ευχαριστήσω γι’ αυτό που είστε και γι’ αυτό που κάνετε.  

Εσείς της ενεργού δύναμης, της εφεδρείας, της εθνοφυλακής  και του πολιτικού προσωπικού μας αντιπροσωπεύετε ένα μικρό ποσοστό του λαού μας, αλλά ανταποκριθήκατε στο κάλεσμα  να υπηρετήσετε την πατρίδα και το ελληνικό έθνος σε μια περίοδο κατά την οποία εξελίσσεται ένας ιδιόμορφος πόλεμος.  

Εσείς απαντήσατε  στην πρόκληση της αριστείας, επιλέξατε έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής και θυσιάσατε ένα μέρος του εαυτού σας για το κοινό καλό.  

Εσείς επιλέξατε  να κάνετε τη διαφορά με την παρουσία σας  σε κάθε γωνία της επικράτειας, στην ξηρά, τον αέρα και τη θάλασσα. 

Εσείς ανήκετε σ’ εκείνους που δε συζητούν απλά!!!!, αλλά δέχονται τις προκλήσεις, συμμετέχουν στη «ζωή» και τη μετεξέλιξη του οργανισμού μας, εκλαμβάνουν τις κρίσεις ως ευκαιρίες, και αντιμετωπίζουν τις απειλές, (συμβατικές, ασύμμετρες ή υβριδικές), με αποφασιστικότητα. 

Όπως και οι προκάτοχοί σας, είστε απλοί άνδρες και γυναίκες που κατάγονται από όλες τις γωνιές του ελληνισμού και προέρχονται απ’ όλες τις τάξεις του πληθυσμού. Είστε εσείς που επιδεικνύετε εξαιρετικό θάρρος, δέσμευση στο σκοπό και αφοσίωση στο καθήκον. 

Με τη δική σας συνδρομή:  

• Mπορούμε να υπερασπιστούμε την πατρίδα, να διατηρήσουμε την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή μας και να εξασφαλίσουμε την ευημερία του λαού μας. 
• Kερδίσαμε την εμπιστοσύνη των φίλων και συμμάχων  
• Bλέπει ο κόσμος την Κύπρο και την Ελλάδα με «άλλο μάτι» και αναγνωρίζουν το ρόλο μας στο διεθνές περιβάλλον 
• Δημιουργούμε τη Δύναμη Αποτροπής και εκπέμπουμε το ισχυρό μήνυμα προς κάθε επιβουλευόμενο την εθνική μας ανεξαρτησία και κυριαρχία

Εσείς είστε το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα και ο πολύτιμος πολλαπλασιαστής ισχύος

Εσείς αποτελείτε τη στρατιωτική μας οικογένεια, το θεσμό της οποίας σας καλώ να πλαισιώσετε και να ενισχύσετε την  παρουσία της στην κοινωνία. 

Εγώ, η σύζυγος μου Σόνια και τα παιδιά μας Ηλιάνα και Θάνος γνωρίζουμε πολύ καλά τις ιδιαιτερότητες, τις  προκλήσεις και τις θυσίες της οικογένειας κάθε στρατιωτικού.   

Γνωρίζουμε επίσης  ότι η ισχύς των Ενόπλων μας Δυνάμεων είναι το προσωπικό μας και το προσωπικό μας είναι η στρατιωτική μας οικογένεια.  

Εμείς, ως οικογένεια, σας ευχαριστούμε γιατί ανοίξατε την καρδιά σας και μας καλωσορίσατε στα σπίτια σας.  

• Ένα ταξίδι φτάνει στον προορισμό του. Ένα ταξίδι 43 χρόνων, μέσα από στενούς, χωμάτινους και ασφαλτοστρωμένους δρόμους, δάση και κοιλάδες, πεδιάδες και κακοτράχαλα εδάφη, απομακρυσμένα μικρά ή εγκαταλελειμμένα χωριά, πόλεις και μεγαλουπόλεις. Στη διαδρομή συνάντησα πολλούς απλούς και σημαντικούς ανθρώπους, έζησα πίκρες και χαρές, μικρές και μεγάλες στιγμές και απέκτησα εμπειρίες. 

Επιτρέψτε μου όμως να κλείσω  λέγοντας ότι, καθώς αποχωρώ από την ενεργό υπηρεσία, αναχωρώ για τη νέα μου ζωή με απίστευτη υπερηφάνεια και απέραντη ευγνωμοσύνη, όχι μόνο επειδή έγινα στρατηγός και αρχηγός, αλλά απλά, επειδή είχα την τύχη και την τιμή να «περπατήσω» μαζί σας και να διοικήσω στρατιώτες.  

Σας ευχαριστώ όλους και όλες και σας βεβαιώνω ότι θα παραμείνω και στη νέα μου ζωή ένας από σας. 

Αντγος Ηλίας Λεοντάρης 

Αρχηγός »