Δεκαοκτώ κράτη της ΕΕ υπέγραψαν στις 20 Μαρτίου συμφωνία προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA) για την συλλογική προμήθεια πυρομαχικών, προκειμένου να βοηθήσουν την Ουκρανία και να αναπληρώσουν τα εθνικά αποθέματα των κρατών μελών. 

Το πρόγραμμα ανοίγει τον δρόμο για τα κράτη μέλη της ΕΕ και την Νορβηγία να προχωρήσουν σε δύο μονοπάτια: μια διετή, ταχεία διαδικασία για βλήματα πυροβολικού 155 χιλ και ένα επταετές πρόγραμμα απόκτησης πολλαπλών τύπων πυρομαχικών. 

Τη συμφωνία υπέγραψαν Αυστρία, Βέλγιο, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σουηδία και Νορβηγία. Περισσότερα κράτη μέλη έχουν ήδη εκφράσει την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία σύντομα, μετά από εθνικές διαδικασίες.

Το πρόγραμμα “Συνεργατική Προμήθεια Πυρομαχικών” (Collaborative Procurement of Ammunition) δημιουργήθηκε σε χρόνο ρεκόρ από τον EDA, προκειμένου να ανταποκριθεί στην έκκληση για προμήθεια πυρομαχικών συλλογικά και ταχύτερα, συγκεντρώνοντας, συντονίζοντας και συμφωνώντας συμβάσεις με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. 

Διαβάστε επίσης: EDA | Έγκριση σχεδίου διοικητικής διευθέτησης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ

Το πρόγραμμα του EDA παρέχει ένα σταθερό πλαίσιο για την πρόθεση των κρατών μελών να προμηθεύονται από κοινού τα επειγόντως απαραίτητα πυρομαχικά για την Ουκρανία. Εκπέμπεται έτσι σαφές μήνυμα προς την βιομηχανία και ενισχύεται η υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία.

Η κοινή προμήθεια είναι η καλύτερη επιλογή για την επίτευξη μείωσης του κόστους από οικονομίες κλίμακας, επιτρέποντας παράλληλα στα κράτη μέλη να αγοράζουν πυρομαχικά σύμφωνα με τις εθνικές τους ανάγκες και υποστηρίζοντας την Ουκρανία. Η ρύθμιση, η οποία είναι ευέλικτη και περιεκτική εκ φύσεως, επιτρέπει σε όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη του ΕDΑ να λάβουν μέρος στην πρωτοβουλία σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ο επικεφαλής του Οργανισμού, Ύπατος Αρμοστής Josep Borrell δήλωσε: «Σήμερα, κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Εκπληρώνουμε τις υποσχέσεις μας να παράσχουμε στην Ουκρανία περισσότερα πυρομαχικά πυροβολικού. Με την σημερινή υπογραφή, 18 χώρες έχουν υπογράψει για να συγκεντρώσουν παραγγελίες και να τις υποβάλουν από κοινού με την βιομηχανία μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας. Οι ουκρανικές αρχές ήταν σαφείς σχετικά με τις ανάγκες τους και αυτό το έργο EDA αποτελεί μέρος της απάντησης της ΕΕ. Με την από κοινού προμήθεια μέσω του πλαισίου EDA και την κινητοποίηση της οικονομικής υποστήριξης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης, θα παραδίδουμε στην Ουκρανία όλο και πιο γρήγορα. Σπάμε ξανά ένα ταμπού και ξεκλειδώνουμε τις δυνατότητες της συνεργασίας της ΕΕ στις κοινές προμήθειες».

Διαβάστε επίσης: EDA | Πιλοτικό εκπαιδευτικό σεμινάριο για την Ευρωπαϊκή Τυποποίηση στην Άμυνα

Εν όψει της άτυπης συνεδρίασης του Συμβουλίου Υπουργών Άμυνας, που πραγματοποιήθηκε στη Στοκχόλμη στις 7 και 8 Μαρτίου, ο επικεφαλής της υπηρεσίας Borrell καθόρισε τρεις συμπληρωματικές διαδρομές για την παράδοση περισσότερων πυρομαχικών πυροβολικού και την ταχύτερη παράδοση: πρώτα να βοηθήσει τα κράτη μέλη να στείλουν τέτοια πυρομαχικά από εθνικά αποθέματα ή από εκκρεμείς παραγγελίες, δεύτερον να θέσει συνολική απαίτηση και ταχέως να προχωρήσουν σε συλλογικές προμήθειες 155 χιλ και τρίτον να ενισχυθεί η παραγωγική ικανότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Το πρόγραμμα του EDA καθορίζει ένα μονοπάτι για την επίτευξη της δεύτερης διαδρομής, παρέχοντας μια γρήγορη διαδικασία, επιτρέποντας την απλοποίηση της διαδικασίας υποβολής προσφορών και τη σύναψη συμβάσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποζημιωθούν μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ειρήνης (EPF), του εκτός προϋπολογισμού μέσου της ΕΕ για την υποστήριξη της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ).

Ο EDA εργάζεται από τον Νοέμβριο του 2022 για κοινές προμήθειες σε τρεις τομείς: πυρομαχικά, ατομικά συστήματα στρατιωτών και συστήματα ΡΒΧ Πολέμου, με βάση το έργο της Κοινής Ομάδας Άμυνας με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό των πιο κρίσιμων ελλείψεων τους.

Το έργο «Συνεργατική προμήθεια πυρομαχικών» παρέχει ένα επταετές πλαίσιο για τα κράτη μέλη να προμηθεύονται από κοινού πολλαπλούς τύπους και διαμετρήματα πυρομαχικών (5,56 χιλ ως 155 χιλ) για την αναπλήρωση των εθνικών αποθεμάτων.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του EDA Jiří Šedivý δήλωσε: «Πρόκειται για μια σημαντική στιγμή για την υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία, την ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία και τον EDA. Η διαθεσιμότητα πυρομαχικών, καθώς και τα σχετικά αποθέματα, είναι ένα κρίσιμο έλλειμμα που επηρεάζει την ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων των κρατών μελών και την ικανότητά τους να εκπληρώσουν τις αποστολές τους ενώ, ταυτόχρονα, υποστηρίζουν την Ουκρανία. 

Ο EDA έχει δημιουργήσει ένα ευέλικτο και ανοιχτό έργο το οποίο επιτρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να ενταχθούν εάν το επιλέξουν και αναμένω να συμμετάσχουν και άλλες χώρες εντός της εβδομάδας. Σήμερα έχουμε ένα πλαίσιο για την παράδοση – εναπόκειται πλέον στα κράτη μέλη να το χρησιμοποιήσουν και στη βιομηχανία να είναι σε θέση να ανταποκριθεί».

Διαβάστε επίσης: EDA | Οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες ξεπέρασαν τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ για πρώτη φορά