4 Ιουνίου 1878 | Έναρξη της Αγγλοκρατίας στην Κύπρο

Την 4η Ιουνίου 1878, η Οθωμανική Αυτοκρατορία εκχωρεί την Κύπρο στην Βρετανική Αυτοκρατορία ως προτεκτοράτο (και αργότερα ως κτήση) με μυστική Συνθήκη Αμυντικής Συμμαχίας, η οποία υπογράφηκε στα παρασκήνια του Συνεδρίου του Βερολίνου (4η Ιουνίου – 1η Ιουλίου 1878). 

Για την ιστορία της συνθήκης, η Βρετανική Αυτοκρατορία θα αναλάμβανε την υποχρέωση να βοηθήσει τον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ με στρατιωτική δύναμη για την υπεράσπιση των περιοχών Βατούμ, Αρνταχάν και Καρς στη περίπτωση που η Ρωσία ήθελε να κατακτήσει τις περιοχές αυτές, ή θα επιχειρούσε να καταλάβει άλλα οθωμανικά εδάφη επί της Ασίας. 

Η Κύπρος βρισκόταν στα ανταλλάγματα αυτής της Συμφωνίας, αφού Σουλτάνος συμφώνησε την εκχώρηση του νησιού στην Αγγλία με πλήρη δικαίωμα κατάληψης και διοίκησης. Χρονικό περιθώριο έναρξης ισχύος της συμφωνίας, δινόταν, το αργότερο ένα μήνα από τη συνομολόγηση της συμφωνίας. 

Έτσι, 24 μέρες μετά, υψώνεται στην Λευκωσία, η Σημαία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και σηματοδοτείται η έναρξη της Αγγλικής κατοχής της Κύπρου. Πρώτος κυβερνήτης της Κύπρου, υπήρξε ο υποστράτηγος Sir Garnet Joseph Wolseley τον οποίον υποδέχθηκε προσφωνώντας τον ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Σωφρόνιος Γ΄.

Έναρξη της Αγγλοκρατίας η ύψωση της αγγλικής σημαίας τον Ιούλιο του 1878 στο μετόχι του Αγίου Προκοπίου

Η αγγλοκρατία στην Κύπρο θα διαρκέσει 82 χρόνια και θα περάσει μέσα από αρκετές φάσεις μέχρι την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Αν και οι Κύπριοι είδαν την μετάβαση της Κύπρου από την Οθωμανική κατοχή προς την Αγγλία με θετικό μάτι, κυρίως λόγω της θρησκείας, του πολιτισμού, αλλά και της ελπίδας πως οι Άγγλοι θα εκχωρούσαν με την σειρά τους κάποια στιγμή το νησί στον Ελληνικό Εθνικό κορμό, η άποψη αυτή άλλαξε με το πέρασμα των χρόνων. 

Οι σχέσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την Αγγλία, θα διαλυθούν το 1914, με την είσοδο της πρώτης στον Α ΄Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Ιταλίας). Έτσι η Αγγλία θα προσαρτήσει και θα κηρύξει ως κτήση της την Κύπρο ενώ το 1925, μετά την συνθήκη της Λωζάνης (1923) η Κύπρος θα ανακηρυχθεί βρετανική αποικία και η Τουρκία θα παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα της στο νησί. 

Τελετή ανακήρυξης της Κύπρου σε βρεττανική αποικία στη Λευκωσία του 1925.

Οι Κύπριοι όμως δεν σταμάτησαν να επιζητούν από τους Βρετανούς την εκπλήρωση των πόθων τους για Ένωση με την Ελλάδα. Οι εθνικές διεκδικήσεις των Κυπρίων, διεξάγονταν μέσω της προβολής του αιτήματος για Ένωση με την Ελλάδα με ψηφίσματα, υπομνήματα και εθνικές πρεσβείες στο Λονδίνο, σε μια προσπάθεια κινητοποίησης της βρετανικής κοινής γνώμης. 

Επιπλέον οι Κύπριοι συμμετείχαν εθελοντικά στους πολέμους του Ελληνικού Έθνους (Ελληνοτουρκικός Πόλεμος 1897, Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-1913, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος 1914 – 1918, Μικρασιατική Εκστρατεία 1922). Συμμετείχαν επίσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αφού πίστευαν ότι  μετά τον πόλεμο και τη νίκη των συμμάχων, αυτοί θα βοηθούσαν την πατρίδα τους να ελευθερωθεί από τον αποικιακό ζυγό. 

Έλληνες Κύπριοι του Κυπριακού Συντάγματος

Η πορεία των Ελληνοκυπρίων προς την σύγκρουση με το αποικιακό καθεστώς, ήταν αναπόφευκτη, εξαιτίας της πολιτικής των Βρετανών η οποία επέβαλε σκληρούς τελωνειακούς δασμούς, απαξίωνε το νομοθετικό συμβούλιο των Κυπρίων βουλευτών, ενώ φυλάκιζε και επέβαλε πρόστιμα σε όσους αντιδρούσαν. Αποκορύφωμα στην ήδη τεταμένη κατάσταση ήταν η  διακυβέρνηση του Πάλμερ (περίοδος Παλμεροκρατίας 1933 -1939). Κατά την περίοδο αυτή επιβλήθηκαν ανελεύθερα και δικτατορικά μέτρα όπως η κατάργηση του Νομοθετικού Συμβουλίου, λογοκρισία στον τύπο, απαγορεύτηκαν συγκεντρώσεις πέραν των πέντε ατόμων, απαγορεύτηκαν τα συνδικάτα και 28 συνδικαλιστικοί ηγέτες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση μέχρι τέσσερα χρόνια με την κατηγορία της ανατρεπτικής συνωμοσίας. 

Επίσης, καταβλήθηκε προσπάθεια αφελληνισμού. Με διατάγματα απαγορεύτηκε η ανάρτηση και εμφάνιση της Ελληνικής σημαίας, η χρήση των ελληνικών εθνικών συμβόλων και του Εθνικού Ύμνου, η ανάρτηση εικόνων των εθνικών ηρώων σε σχολεία και σωματεία και περιορίστηκε σε αυστηρά πλαίσια η διδασκαλία της Ιστορίας. 

‘Όλα αυτά, οδήγησαν τις εξελίξεις στα γνωστά γεγονότα, στις εξεγέρσεις των Ελλήνων της Κύπρου, στο Ενωτικό Δημοψήφισμα και βεβαίως στον απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-1959. 

Με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Βρετανία εξακολουθεί να έχει παρουσία στο νησί σε δύο περιοχές (Ακρωτήρι, Δεκέλεια) οι οποίες τελούν υπό Βρετανική διαχείριση ως Βρετανικό υπερπόντιο έδαφος.

Το Ηνωμένο Βασίλειο απαίτησε και πέτυχε την κατοχή ενός τμήματος της Κύπρου υπό μορφή στρατιωτικών βάσεων, λόγω της στρατηγικής θέσης της Κύπρου στη Μεσόγειο Θάλασσα, προς όφελος των Βρετανικών συμφερόντων.

Με πληροφορίες από: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ

Διαβάστε επίσης: