ΙΣΤΟΡΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Παύλος Μελάς | Ο Αξιωματικός του Στρατού, ο πρωτομάρτυρας και το σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα
Defence Redefined
Published on 13/10/2020 at 18:00

Γεννημένος στις 29 Μαρτίου του 1870 στην Μασσαλία, γόνος του εμπόρου Μιχαήλ Μελά, ο Παύλος Μελάς συνέδεσε άρρηκτα το όνομα του με τον Μακεδονικό Αγώνα. 

Το 1886, σε ηλικία 16 ετών εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων και εξήλθε ως ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού στις 8 Αυγούστου του 1891. Τον επόμενο χρόνο νυμφεύτηκε τη Ναταλία Δραγούμη, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον στρατιωτικό Μιχαήλ Μελά και τη χημικό Ζωή Μελά – Ιωαννίδη.

Ο Παύλος Μελάς, ήταν δραστήριο μέλος της μυστικής οργάνωσης “Εθνική Εταιρεία, που είχε ως απώτερο στόχο την αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος και την απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων με κάθε θυσία. Ο ίδιος με την έξαρση του πολέμου, μάχεται στα μέτωπα της Θεσσαλίας, ως διοικητής ουλαμού της 2ης Πεδινής Πυροβολαρχίας. 

Διαβάστε επίσης: Μαρίνος Μητραλέξης | Ο Έλληνας αεροπόρος που εμβόλισε ιταλικό αεροσκάφος

Συγκεκριμένα, ο Παύλος Μελάς ήταν σίγουρος για την Νίκη του Ελληνικού Στρατού αφού σε γράμμα προς την οικογένεια του, αναφέρει: «…Αν ο θεός μας βοηθήση ολίγον, σύντομα θα λάβετε γράμμα μου από την Θεσσαλονίκην. Ώστε θάρρος, αγαπητοί μου γονείς, θάρρος και πεποίθησιν· διότι και αν φέρη ο διάβολος, να νικηθώμεν, θα νικηθώμεν παλικαρίσια…». 

Αργότερα, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τον απογοητεύει και τον αηδιάζει κάτι το οποίο φαίνεται σε νέα επιστολή προς την οικογένεια του: «Οι ηλίθιοι που φωνάζουν εναντίον του (εννοώντας τον διάδοχο Κωνσταντίνο) έπρεπε να είναι εις την Λάρισσαν την επαύριο, της ατίμου, ατίμου, ατίμου φυγής μας, δια να ιδούν την κατάστασιν του στρατού και ν’ αντιληφθούν αν ήτο δυνατόν να κάμη μαζί του ένα βήμα προς τα εμπρός…».

Από τις αρχές του 20ου αιώνα τον απασχολεί έντονα η κατάσταση στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία. Του προκαλεί έντονο προβληματισμό η δράση των κομιτατζήδων, που επιδιώκουν την προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία. 

Τον Φεβρουάριο του 1904, μαζί με άλλους τρεις αξιωματικούς, τους λογαχούς Αλέξανδρο Κοντούλη και Αναστάσιο Παπούλα και τον ανθυπολοχαγό Γεώργιο Κολοκοτρώνη, συμμετέχει σε μυστική αποστολή στη Μακεδονία με το ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας (Μίκης, από το όνομα του γιου του Μιχαήλ, που τον φωνάζουν χαϊδευτικά Μίκη και Ζέζας, από το όνομα της κόρης του Ζωής, που τη φωνάζουν χαϊδευτικά Ζέζα), κατόπιν εντολής της κυβέρνησης Θεοτόκη. 

Οι τέσσερεις Αξιωματικοί, συνοδευόμενοι από μακεδόνες αγωνιστές, δραστηριοποιήθηακν στη δυτική Μακεδονία, αλλά οι δράσεις τους έγιναν αντιληπτές από τους Τούρκους, οι οποίοι ζήτησαν από την ελληνική κυβέρνηση την ανάκλησή τους. Έτσι, ο Μελάς μαζί με τους τρεις άλλους αξιωματικούς επέστρεψαν στην Αθήνα στις 29 Μαρτίου.

Διαβάστε επίσης: 9 Οκτωβρίου 1912 | Ο Ελληνικός στόλος απελευθερώνει την Λήμνο και κατακτά τον έλεγχο των Δαρδανελίων – Φωτογραφίες

Τον Ιούλιο, ενώ υπηρετούσε στη Σχολή Ευελπίδων, ζήτησε 20ήμερη άδεια για να κάνει ένα δεύτερο ταξίδι στη Μακεδονία. Ταξίδεψε με πλαστό διαβατήριο με το όνομα Πέτρος Δέδες και ως επάγγελμα δήλωνε ζωέμπορος. Αμέσως με την άφιξη του στην Κοζάνη συναντήθηκε με το ντόπιο ελληνικό στοιχείο και αποφασίστηκε η συγκρότηση ενόπλων σωμάτων με τη στρατολόγηση ανδρών από τις γύρω περιοχές και η ανάληψη άμεσης δράσης στη Δυτική Μακεδονία. Στις 3 Αυγούστου, επιστρέφει στην Αθήνα γεμάτος αισιοδοξία για την έκβαση του Αγώνα.

Μετά από 15 ημέρες ζητά να λάβει τετράμηνη άδεια από το στράτευμα για να αναλάβει επίσημα την αρχηγία του Μακεδονικού Αγώνα στην περιοχή της Καστοριάς και του Μοναστηρίου, κατόπιν υπόδειξης του Μακεδονικού Κομιτάτου. Λίγο πριν από την αναχώρησή του εξομολογήθηκε στη γυναίκα του: «…Αισθάνομαι πολύ, ο δυστυχής, την ευτυχίαν που αφήνω· αισθάνομαι ότι μ’ όλον τον ανήσυχον και νευρικόν χαρακτήραν μου ο βίος ο οποίος μου αρμόζει περισσότερον είναι ο ήσυχος και ο οικογενειακός. Αλλ’ από τινος δεν ηξεύρω τι έπαθα· έγινα όργανον δυνάμεως πολύ μεγάλης, ως φαίνεται, αφού έχει την ισχύν να κατασιγάση όλα τ’ αλλα αισθήματά μου και να με ωθή διαρκώς προς την Μακεδονίαν». 

Και από τη Λάρισα συμπλήρωνε με νέο γράμμα προς την σύζυγό του, ωσάν να προαισθανόταν το τέλος του: «…Αναλαμβάνω αυτόν τον αγώνα με όλη μου την ψυχήν και με την ιδέαν, ότι είμαι υποχρεωμένος να τον αναλάβω. Είχα και εγώ την ακράδαντον πεποίθησιν, ότι δυνάμεθα να εργασθώμεν εν Μακεδονία και να σώσωμεν πολλά πράγματα. Έχων δε την πεποίθησιν ταύτην, έχω και υπέρτατον καθήκον να θυσιάσω το παν όπως πείσω την Κυβέρνησιν και την κοινήν γνώμην περί τούτου…».

Διαβάστε επίσης: Ύμνος εις την Ελευθερίαν | Από τον Διονύσιο Σολωμό στους πολιορκημένους του Μεσολογγίου και σε όλο το Έθνος

Στις 28 Αυγούστου ο Καπετάν Μίκης Ζέζας (Παύλος Μελάς) διέβη τα σύνορα, συνοδευόμενος από αρκετούς Μακεδόνες, Λάκωνες και Κρήτες, και στα μέσα Σεπτεμβρίου στρατοπέδευσε στην περιοχή της Καστοριάς. 

Στις 13 Οκτωβρίου του 1904 θα εισέλθει στο χωριό Στάτιστα για να αναπαυτεί αυτός και οι άνδρες του. Ωστόσο, ο Βούλγαρος αρχικομιτατζής Μήτρος Βλάχος, προκειμένου να τον βγάλει από τη μέση, ειδοποίησε τις οθωμανικές αρχές. Επί τόπου κατέφθασε ισχυρό στρατιωτικό απόσπασμα, αποτελούμενο από 150 άνδρες και στη συμπλοκή που ακολούθησε, ο Παύλος Μελάς τραυματίστηκε σοβαρά στην οσφυϊκή χώρα και μετά από μισή ώρα άφησε την τελευταία του πνοή.

Το κεφάλι του αποκόπηκε από τους συμπολεμιστές του και τάφηκε στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο Πισοδέρι. Το σώμα του παραδόθηκε από τις οθωμανικές αρχές στον μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό (Καραβαγγέλη) και τάφηκε στον βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών στην Καστοριά, όπου αναπαύεται και η κάρά του από το 1950. Στον ίδιο ναό έχει ταφεί και η σύζυγός του Ναταλία, κατ’ επιθυμίαν της.

Ο θάνατος του Παύλου Μελά έγινε γνωστός στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου συγκλωνίζοντας την κοινή γνώμη, λόγω του ακέραιου και αγνού χαρακτήρα του ανδρός, αλλά και του γνωστού ονόματος της οικογένειάς του, που είχε μεγάλους δεσμούς με τη Μακεδονία και την κοινωνία των Αθηνών. Εντουτοις, η θυσία του σηματοδότησε την ουσιαστική έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα, που κορυφώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.

Με πληροφορίες από: sansimera.gr

Διαβάστε επίσης: Δημήτριος Καμπέρος | Ο παράτολμος Έλληνας αεροπόρος και η πρώτη στρατιωτική πτήση 

 

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΕ NEWSLETTER

ΣΧΟΛΙΑ

0 Σχόλια

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
ΠΡΟΣΦΑΤΑ
Κύπρος | Πρεμιέρα στο Bahrain Airshow

Κύπρος | Πρεμιέρα στο Bahrain Airshow

Για πρώτη φορά, η Κυπριακή Δημοκρατία έκανε το ντεμπούτο της στη Διεθνή Αεροπορική Έκθεση του Μπαχρέιν 2024, σηματοδοτώντας ένα…

Pin It on Pinterest

Share This