Σχεδόν 200 χώρες προχώρησαν σε συμφωνία για την προστασία της θαλάσσιας ζωής στα διεθνή ύδατα, καθώς αυτά καλύπτουν περίπου το μισό της επιφάνειας του πλανήτη.

Η συμφωνία αυτή υπεγράφη το βράδυ του Σαββάτου, ύστερα από δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Τελικά, οι χώρες κατέληξαν σε μια συνεδρίαση διάρκειας άνω των 36 ωρών, η προετοιμασία της συμφωνίας όμως κράτησε δύο δεκαετίες.

Η συνθήκη παρέχει νομικά εργαλεία για τη δημιουργία και τη διαχείριση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών – καταφυγίων για την προστασία της βιοποικιλότητας του ωκεανού. Καλύπτει επίσης τις περιβαλλοντικές αξιολογήσεις για την αξιολόγηση των πιθανών ζημιών από εμπορικές δραστηριότητες, όπως η εξόρυξη σε βαθιές θάλασσες, πριν από την έναρξή τους και τη δέσμευση των υπογραφόντων να κοινοποιούν τους ωκεάνιους πόρους.

Η ανοικτή θάλασσα αποκαλείται μερικές φορές η τελευταία πραγματική άγρια φύση του κόσμου. Αυτή η τεράστια υδάτινη έκταση – όλα όσα βρίσκονται 200 ναυτικά μίλια πέρα από τα χωρικά ύδατα των χωρών – αποτελεί πάνω από το 60% της επιφάνειας των ωκεανών του κόσμου. 

Τα ύδατα αυτά παρέχουν το βιότοπο για μια πληθώρα μοναδικών ειδών και οικοσυστημάτων, υποστηρίζουν την παγκόσμια αλιεία από την οποία εξαρτώνται δισεκατομμύρια άνθρωποι και αποτελούν ένα κρίσιμο ρυθμιστικό παράγοντα κατά της κλιματικής κρίσης – οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περισσότερο από το 90% της πλεονάζουσας θερμότητας του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες.

Διαβάστε επίσης: EMSA | Sniffer drone της ελληνικής ALTUS LSA για την παρακολούθηση των εκπομπών ρύπων των πλοίων στις ακτές της Μεσογείου

Η ανθρώπινη δραστηριότητα στον ωκεανό προσθέτει πίεση, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανικής αλιείας, της ναυτιλίας, της νεοεμφανιζόμενης βιομηχανίας εξόρυξης σε βαθιές θάλασσες και του αγώνα για την αξιοποίηση των “γενετικών πόρων” του ωκεανού – υλικό από θαλάσσια φυτά και ζώα για χρήση σε βιομηχανίες όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα.

Οι κανόνες που υπάρχουν είναι αποσπασματικοί, κατακερματισμένοι και ανεπαρκώς εφαρμοσμένοι, πράγμα που σημαίνει ότι οι δραστηριότητες στην ανοικτή θάλασσα είναι συχνά ανεξέλεγκτες και δεν παρακολουθούνται επαρκώς, με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτες στην εκμετάλλευση. Μόνο το 1,2% των διεθνών υδάτων προστατεύεται και μόνο το 0,8% χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα προστατευόμενο. 

Η νέα συνθήκη για τους ωκεανούς έχει ως στόχο να καλύψει αυτά τα κενά παρέχοντας τη νομική ισχύ για τη δημιουργία και τη διαχείριση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στα διεθνή ύδατα. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι αυτό θα είναι ζωτικής σημασίας για την τήρηση των παγκόσμιων δεσμεύσεων για τη βιοποικιλότητα που έδωσαν τα έθνη στη COP15, τη διάσκεψη του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ τον Δεκέμβριο.

Η συμφωνία για την προστασία των ωκεανών σηματοδοτεί μια διαδικασία που ξεκίνησε πριν από περίπου δύο δεκαετίες. Το 2004, ο ΟΗΕ συγκρότησε μια ειδική ομάδα για να συζητήσει την προστασία των ωκεανών. Μόλις το 2015, ο οργανισμός ενέκρινε ψήφισμα για την ανάπτυξη δεσμευτικής συνθήκης για τους ωκεανούς και, μετά από χρόνια προπαρασκευαστικών συνομιλιών, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν στα σοβαρά το 2018.

Διαβάστε επίσης: ALTUS LSA | Συμμετοχή στο 7o A.M.A. Maritime Event και οι λύσεις στον τομέα των ρύπων από πλοία