Ύμνος εις την Ελευθερίαν | Από τον Διονύσιο Σολωμό στους πολιορκημένους του Μεσολογγίου και σε όλο το Έθνος

Defence Redefined

04/08/2020

Ο Ύμνος εις την Ελευθερία γράφτηκε από τον Διονύσιο Σολωμό σε ηλικία 25 χρονών στη Ζάκυνθο, αρχικά στην Ιταλική γλώσσα και μετέπειτα τον Μάιο του 1823 στα ελληνικά σε μία περίοδο ιδιαίτερης έξαρσης της Ελληνικής Επανάστασης. 

Το άσμα αποτελεί τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδας από το 1865 και της Κύπρου από το 1966.

Το ποίημα του Σολωμού αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές. Το μέτρο είναι τροχαϊκό με εναλλαγές επτασύλλαβων και οκτασύλλαβων στίχων. Το περιεχόμενο του ποιήματος έχει χωριστεί στα εξής μέρη. 

Προοίμιο (στρ. 1-34). Ο ποιητής παρουσιάζει τη θεά ελευθερία, θυμίζει τα περασμένα μαρτύρια που υπέστη ο Ελληνισμός, την εξέγερση των σκλάβων, τη χαρά του Ελληνισμού, την έχθρα των Ευρωπαίων ηγεμόνων και την περιφρονητική αδιαφορία των Ελλήνων για τα φιλότουρκα αισθήματά τους.

Η περιγραφή της Μάχης της Τριπολιτσάς (στρ. 35-74).

Η μάχη της Κορίνθου και η καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια (στρ. 75-87).

Η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου στα 1822 και ο πνιγμός των Τούρκων στον ποταμό Αχελώο (στρ. 88-122).

Τα πολεμικά κατορθώματα στη θάλασσα, η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας κοντά στην Τένεδο και ο απαγχονισμός του Γρηγορίου Ε’. (στρ. 123-138).

Επίλογος (στρ. 139-158). Ο ποιητής συμβουλεύει τους αγωνιστές να απαλλαγούν από τη διχόνοια και προτρέπει τους δυνατούς της Ευρώπης να αφήσουν την Ελλάδα να ελευθερωθεί.

Η φήμη του ποιήματος πολύ σύντομα ξεπέρασε τα στενά όρια της Ζακύνθου. Το 1824 μεταφράστηκε κάποιο μέρος του στην αγγλική γλώσσα και στα γαλλικά ολόκληρο το ποίημα.

Στους κύκλους των επαναστατημένων Ελλήνων, δημοσιεύτηκε τον ίδιο χρόνο στο Μεσολόγγι, στην εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» του Ιάκωβου Μάγερ. Ακολούθησαν αρκετές άλλες δημοσιεύσεις τον επόμενο χρόνο, ενώ στις 21 Οκτωβρίου του 1825 ο Σπυρίδωνας Τρικούπης στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος, που εκδιδόταν στο Ναύπλιο, δημοσίευσε την πρώτη κριτική για το ποίημα.

Μεταξύ 1828 και 1830, ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν μελοποιήθηκε από τον κερκυραίο μουσουργό Νικόλαο Μάντζαρο για τετράφωνη ανδρική χορωδία και ακουγόταν με ενθουσιασμό σε εθνικές εορτές στα Επτάνησα. 

Τον Δεκέμβριο του 1844 ο Μάντζαρος παρουσίασε μια νέα μελοποίηση του ποιήματος και την υπέβαλε ενώπιον του βασιλιά Όθωνα, με την ελπίδα να γίνει το «εθνικό άσμα» της Ελλάδος.

Το 1865, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Κέρκυρα, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’ άκουσε την εκδοχή της σύνθεσης του Μάντζαρου για ορχήστρα πνευστών από την μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας και ενθουσιάστηκε. 

Μετά από αυτό το Βασιλικό Διάταγμα της 4ης Αυγούστου 1865, που το χαρακτήρισε «επίσημον εθνικόν άσμα» και εντελλόταν η εκτέλεσή του «κατά πάσας τας ναυτικάς παρατάξεις του Βασιλικού Ναυτικού». 

Επίσης, ενημερώθηκαν οι ξένοι πρέσβεις, ώστε να ανακρούεται και από τα ξένα πλοία στις περιπτώσεις απόδοσης τιμών προς τον Βασιλιά της Ελλάδος ή την Ελληνική Σημαία. Από τότε ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού, μελοποιημένος από τον Νικόλαο Μάντζαρο, θεωρείται ως εθνικός ύμνος της Ελλάδας. 

Από τις 18 Νοεμβρίου 1966 με την απόφαση 6133 του υπουργικού συμβουλίου καθιερώθηκε και ως εθνικός ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Διαβάστε επίσης: