29 Απριλίου 1091 | Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αλέξιος Α’, εξαφανίζει από την ιστορία τους Πετσενέγκους

Defence Redefined

29/04/2021

Η πρώτη αποφασιστική νίκη των Βυζαντινών η οποία παλινόρθωσε την δυναστεία των Κομνηνών ήταν, η μάχη του Λεβουνίου, στις 29 Απριλίου του 1091, όταν οι δυνάμεις των Πετσενέγων εισέβαλαν στα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. 

Όλα ξεκίνησαν τον Αύγουστο 1071, όταν ο Βυζαντινός Στρατός του Ρωμανού Δ’ Διογένη ηττήθηκε από τους Σελτζούκους στη μάχη του Μαντζικέρτ στην ανατολική Μικρά Ασία. Τότε, ο διάδοχος του Αυτοκράτορα Ρωμανού Δ’ Διογένη, Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας αρνήθηκε να τιμήσει τη συμφωνία που είχε υπογράψει ο προκάτοχος του Ρωμανός Δ’, με τους Σελτζούκους Τούρκους. Έτσι, προς απάντηση του, οι οι Τούρκοι άρχισαν να κινούνται προς την Ανατολία το 1073, χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. 

Ο Αλέξιος ο Κομνηνός, ένας επιτυχημένος νεαρός στρατηγός, ανέβηκε στον θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την ημέρα του Πάσχα, του 1081 (σ.σ διαδέχθηκε τον Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη, ο οποίος ήταν διάδοχος του Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα). 

Διαβάστε επίσης: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας | Η θαλάσσια αναμέτρηση που κράτησε ζωντανό τον Δυτικό Πολιτισμό – Χάρτες

Σύμφωνα με τον Βρετανό συγγραφέα Λόρδο Τζον Τζούλιους Νόριτς, ο οποίος διετέλεσε τεράστιο έργο στην συγγραφή της Βυζαντινής Ιστορίας, η ανάρρησή του Αλέξιου Κομνηνού στον θρόνο είχε μεγάλη σημασία, καθώς «…για πρώτη φορά στη διάρκεια μισού αιώνα περίπου η αυτοκρατορία βρισκόταν σε ικανά χέρια». Ο Αλέξιος ήταν αποφασισμένος να αλλάξει τις τύχες της αυτοκρατορίας με οποιοδήποτε κόστος. 

Κατά το 1090 ή 1091, ο εμίρης Τσακά της Σμύρνης συμμάχησε με τους Πετσενέγκους, προκειμένου να καταστρέψει εντελώς τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Την άνοιξη του 1087 οι Πετσενέγκοι εισέβαλαν στα εδάφη της αυτοκρατορίας από τη βορειοδυτική περιοχή της Μαύρης Θάλασσας με στράτευμα 80.000 περίπου ανδρών. Πλεονεκτώντας εξαιτίας της πολιτικής ανωμαλίας του Βυζαντίου στη συγκεκριμένη περίσταση η ορδή των Πετσενέγκων κατευθύνθηκε προς τη Βυζαντινή πρωτεύουσα, την Κωνσταντινούπολη, λεηλατώντας τα βόρεια Βαλκάνια στο διάβα της. 

Η επιδρομή διαμόρφωνε μια σοβαρή απειλή για την αυτοκρατορία, καθώς εξαιτίας της εμφύλιας διαμάχης ο βυζαντινός στρατός δεν διέθετε αρκετά στρατεύματα για να απωθήσει τους εισβολείς. Ο Αλέξιος Α΄ στην προσπάθειά του να ανακτήσει αριθμητική υπεροχή απευθύνθηκε σε μία άλλη νομαδική φυλή, τους Κουμάνους, με τους οποίους συμμάχησε εναντίον των Πετσενέγκων.

Με το δέλεαρ της προσφοράς χρυσού εκ μέρους των Βυζαντινών ως αντάλλαγμα για τη βοήθειά τους ενάντια στους Πετσενέγκους, oι Κουμάνοι έσπευσαν να ενωθούν με τον Αλέξιο και τον στρατό του. Στα τέλη της άνοιξης του 1091, οι δυνάμεις των Κουμάνων πέρασαν στη βυζαντινή επικράτεια, και ο στρατός στο σύνολό του ετοιμάστηκε να προσχωρήσει κατά των Πετσενέγκων. Τη Δευτέρα, 28 Απριλίου 1091, ο Αλέξιος και οι σύμμαχοί του πλησίασαν το στρατόπεδο των Πετσενέγκων στο Λεβούνιο κοντά στον ποταμό Έβρο.

Διαβάστε επίσης: Η Μάχη των Θερμοπυλών | Η ήττα, που η Ιστορία την έκανε νίκη – Διαδραστικός Χάρτης

Οι Πετσενέγκοι φαίνεται πως αιφνιδιάστηκαν και η μάχη που έλαβε χώρα το επόμενο πρωινό στο Λεβούνιον ήταν πρακτικά σφαγή. Οι Πετσενέγκοι είχαν φέρει μαζί τους τις γυναίκες και τα παιδιά τους, και ήταν απροετοίμαστοι για την επίθεση που εξαπολύθηκε εναντίον τους. Οι Κουμάνοι και οι Βυζαντινοί επιτέθηκαν με σφοδρότητα και σφαγίασαν τους πάντες στο διάβα τους. Οι Πετσενέγκοι κατέρρευσαν γρήγορα, και σχεδόν εξολοθρεύτηκαν. Στη συνέχεια οι εναπομείναντες ζωντανοί εξανδραποδίστηκαν.

Η μάχη του Λεβουνίου ήταν η αποφασιστικότερη νίκη του βυζαντινού στρατού για μια περίοδο μισού αιώνα και σημειώνει ένα σημείο καμπής στη βυζαντινή ιστορία. Η αυτοκρατορία βρισκόταν στο ναδίρ τα τελευταία είκοσι χρόνια και το Λεβούνιον έδειξε ότι βρισκόταν στον δρόμο της ανάκαμψης. Οι Πετσενέγκοι είχαν πλήρως καταστραφεί και οι ευρωπαϊκές κτήσεις της αυτοκρατορίας ήταν ασφαλείς. Ο Αλέξιος ανέδειξε τον εαυτό του σε σωτήρα του Βυζαντίου τη στιγμή της ανάγκης του και έδωσε ένα νέο πνεύμα αναγέννησης στους αδύναμους, εξαιτίας των συχνών πολέμων, Βυζαντινούς.

Στα επόμενα της μάχης χρόνια, η αυτοκρατορία γνώρισε μια πραγματική αναγέννηση υπό τον Αλέξιο και τους απογόνους του, την αποκαλούμενη δυναστεία των Κομνηνών. Ο βυζαντινός στρατός επέστρεψε στη Μικρά Ασία, ανακτώντας τις χαμένες περιοχές, ανάμεσά τους τα γόνιμα παράλια και πολλές σημαντικές πόλεις. Με την αποκατάσταση της σταθερότητας στην κεντρική κυβέρνηση η αυτοκρατορία έγινε και πάλι πλούσια για έναν αιώνα ακόμη, ενώ η Κωνσταντινούπολη έγινε για άλλη μια φορά μητρόπολη του χριστιανικού κόσμου.

Διαβάστε επίσης: 29 Μαΐου 1453 | “Εάλω η Πόλις” – Η αποφράδα μέρα

Με πληροφορίες από: SanSimera.gr