ΑΠΟΨΕΙΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ

Μικρά κράτη και στρατιωτική ισχύς: Μια ρεαλιστική προσέγγιση

Χρίστος Λοΐζου*

Published on 14/08/2021 at 20:17

Στα πλαίσια των δημόσιων συζητήσεων για το Κυπριακό, αρκετές φορές ο όρος «ρεαλισμός» συνδέεται με την ηττοπάθεια και την αποδοχή των όρων του ισχυρότερου, στη συγκεκριμένη περίπτωση της Τουρκίας. 

Ως συνέχεια της συλλογιστικής αυτής, υποτιμάται η αξία των ενόπλων δυνάμεων της Κύπρου, καθώς δεν μπορούν σε αριθμητικούς και υλικούς όρους να φτάσουν τα επίπεδα της Τουρκίας. Σε ποιο βαθμό όμως η άποψη αυτή συνάδει με τις παραδοχές του πολιτικού ρεαλισμού και τα συμπεράσματα της επιστημονικής βιβλιογραφίας των διεθνών σχέσεων και εν τέλει τι μπορεί να επιδιώξει ένα μικρό κράτος σε ένα διεθνές σύστημα όπου κυριαρχεί ο νόμος της ισχύος;

Ο διεθνούς φήμης καθηγητής στρατηγικής Michael Handel, στο βιβλίο του Weak states in the International System, επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα που αφορούν τις δυνατότητες των μικρών κρατών στο διεθνές σύστημα μέσα από την ρεαλιστική θεωρία διεθνών σχέσεων και την ορθολογική θεωρία εξωτερικής πολιτικής. Κατά τον Handel, παρόλο που τα μικρά κράτη είναι ευάλωτα απέναντι στα ισχυρότερα εντούτοις δεν είναι αβοήθητα και μπορούν να εφαρμόσουν στρατηγικές για την εθνική τους ασφάλεια.

Αρχικά, μπορούν να κερδίσουν βοήθεια από μεγάλες δυνάμεις όταν μπορούν να κινούνται ελεύθερα στο διεθνές σύστημα, να επιλέγουν συμμάχους και να εκμεταλλεύονται τις διαμάχες των μεγάλων δυνάμεων. Οι δύο μεγαλύτεροι κίνδυνοι για την ασφάλεια και την ανεξαρτησία των μικρών κρατών είναι η απομόνωση και ο εγκλεισμός στην επιρροή μιας μεγάλης δύναμης.

Επιπρόσθετα, τα μικρά κράτη οφείλουν να αυξάνουν την στρατιωτική τους ισχύ, καθώς έτσι μπορούν να βελτιώνουν την διαπραγματευτική τους θέση και να εξισορροπούν ανάλογης ισχύος αντιπάλους. Επιπλέον, μπορούν να επιφέρουν καίρια πλήγματα σε ένα ισχυρότερο κράτος, τα οποία θα του στοιχίσουν στη συνέχεια στην διαμάχη με έναν ίσης ισχύος αντίπαλο. Τα μικρότερα κράτη μπορούν επίσης να ισχυροποιήσουν τις στρατιωτικές τους ικανότητες ώστε να αντέξουν σε μία σύγκρουση μέχρι να φτάσει συμμαχική βοήθεια. Σε αυτό το πλαίσιο επωφελούνται και από τις νέες τεχνολογίες οπλικών συστημάτων ακριβείας τα οποία λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές ισχύος.

Διαβάστε επίσης: MLRS Tamnava | Μεγάλη ισχύς πυρός με δυνατότητα βολής ρουκετών 122 και 262 χιλιοστών

Όπως παρατηρεί και ο θεωρητικός του επιθετικού ρεαλισμού John Mearsheimer στο βιβλίο του Tragedy of Great Power Politics, το ισοζύγιο ισχύος δεν εγγυάται την στρατιωτική νίκη καθώς η υλική ισχύς αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας αλλά απρόβλεπτοι μη-υλικοί παράγοντες κρίνουν το αποτέλεσμα της σύγκρουσης. 

Συνοψίζοντας, η σημερινή Τουρκική αναθεωρητική πολιτική αλλά και η μεταβατική φάση του διεθνούς συστήματος δημιουργούν παράθυρο ευκαιρίας σε ένα κράτος όπως η Κύπρος να αναπτύξει νέες δυνατότητες σε περιφερειακό επίπεδο. Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να ισχυροποιεί τα μέσα που διαθέτει και να επιδιώκει στρατηγικούς στόχους που να καταλήγουν στην κορωνίδα του κρατικού συμφέροντος η οποία είναι η εθνική επιβίωση και η ασφάλεια. Προϋποτιθέμενη μεταβλητή για την επιτυχία είναι η στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας να είναι μέρος μιας ευρύτερης καθορισμένης εθνικής πολιτικής του Ελληνισμού. 

Επιλογικά, το ανισοζύγιο ισχύος δεν σημαίνει πως η στρατιωτική ενίσχυση είναι άνευ νοήματος. Το αντίθετο, σε αυτό το σημείο είναι που αποκτά τεράστια σημασία καθώς σε περιπτώσεις όπως της Κύπρου από την ποιότητα της ισχύος εξαρτάται όχι η επέκταση και η ευημερία αλλά η ασφάλεια και η επιβίωση. Διαφορετικά η τουρκική επέκταση δεν θα χρειάζεται καν την συνδρομή στρατιωτικών μέσων για να επιτευχθεί. 

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο καθηγητής διεθνών σχέσεων Παναγιώτης Ήφαιστος στο βιβλίο του Ο πόλεμος και τα αίτια του: «…τα συγκρουόμενα συμφέροντα που αφορούν την κρατική ακεραιότητα σχετίζονται με αυτή καθαυτή την ύπαρξη μια εθνικής-κρατικής οντότητας, γεγονός που δεν αφήνει περιθώρια για συμβιβασμούς, εκτός και αν ένα κράτος αποφασίσει να αυτοκαταργηθεί ή να παραχωρήσει κυριαρχία σε κάποιο άλλο κράτος».

Διαβάστε επίσης: Κωνσταντίνος Γρίβας | Οι νέες στρατιωτικές τεχνολογίες ταιριάζουν στις ανάγκες Ελλάδας και Κύπρου

*Πολιτικός Επιστήμονας

**Οι απόψεις και/ή τα σχόλια που εκφράζονται στα άρθρα ανήκουν σε έκαστο συγγραφέα και δύναται να μην αποτελούν άποψη και/ή τοποθέτηση και/ή να υιοθετούνται ως έχουν από την εταιρεία και/ή τους διαχειριστές του ιστότοπου. Περισσότερα στους όρους χρήσης της ιστοσελίδας. 

 

 

 

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΕ NEWSLETTER

ΣΧΟΛΙΑ
[gs-fb-comments]
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Pin It on Pinterest

Share This