Ο Ιωάννης Καποδίστριας και η οργάνωση του Ελληνικού Στρατού

Defence Redefined

27/09/2021

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, δολοφονείται ο πρώτος κυβερνήτης του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, Ιωάννης Καποδίστριας, έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο. 

Ένα από τα πιο απαιτητικά και αναγκαία έργα που είχε να αναλάβει ο Καποδίστριας, ήταν η οργάνωση του πρώτου τακτικού Ελληνικού Στρατού. Η επιτυχής έκβαση της επανάστασης δεν ήταν δεδομένη ακόμα καθώς η Ελλάδα δεν ήταν επίσημα ανεξάρτητο κράτος ενώ δεν έλεγχε πλήρως τα εδάφη αφού Οθωμανοί και Αιγύπτιοι ακόμα βρίσκονταν σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα.

Ίδρυσε το Πολεμικό Συμβούλιο του οποίου προήδρευε ο ίδιος. Ο Στρατός χωρίστηκε σε τρεις περιφέρειες, με αρχηγό τον πρώτο Έλληνα στρατάρχη, Δημήτριο Υψηλάντη. Το Ναυτικό χωρίστηκε σε τέσσερις μοίρε ενώ η μοίρα πυρπολικών υπό τον Κωνσταντίνο Κανάρη, υπαγόταν στην Μοίρα Αιγαίου υπό τον Ανδρέα Μιαούλη. Τον Αύγουστο του 1828 συγκροτήθηκε και Τάγμα Πυροβολικού καθώς και Σώμα Οχυροματοποιών και Μηχανοποιών ενώ στον στρατό περιλαμβάνονταν μονάδες Ιππικού.

Στον στρατό συμμετείχαν πολλοί ξένοι σύμβουλοι και αξιωματικοί. Ανώτατη βασική μονάδα οργάνωσης ήταν η χιλιαρχία. Τα άτακτα σώματα του στρατού αριθμούσαν οκτώ χιλιαρχίες ενώ προς αποφυγή του τοπικιστικού πνεύματος και εδραίωση του εθνικού, στην κάθε χιλιαρχία υπηρετούσαν άτομα από διάφορα μέρη.

Ίδρυση επίσης τον Λόχο Ευελπίδων που αρχότερα με διάταγμα έγινε η πρώτη Στρατιωτική Σχολή της Ελλάδας και παράλληλα το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό της ίδρυμα. 

Ο Καποδίστριας επίσης είχε εμπλοκή στην οργάνωση των πολεμικών επιχειρήσεων ώστε να εδραιωθεί η Ελληνική κυριαρχία στην περιοχή, κατά τις οποίες έδωσε περισσότερο έμφαση στην αποκοπή των γραμμών ανεφοδιασμού του εχθρού και την κατάληψη καίριων θέσεων με συνδυσμό τακτικών και άτακτων δυνάμεων. Έτσι κατάφερε να εδραιώσει αλλά και να επεκτείνει οσο μπορούσε την επικράτεια του κράτους. 

Συμπερασματικά, παρατηρούμε πως η πολιτική οξυδέρκεια του Καποδίστρια τον οδήγησε να επιδιώξει την κατοχύρωση “του μονοπωλίου της νόμιμης βίας” στους θεσμούς του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και τον εξωτερικό εχθρό αλλά και να αποφύγει περαιτέρω εμφύλιες συγκρούσεις. Δεύτερο, παρόλο που προχώρησε σε οργάνωση τακτικού στρατού, συνέχισε τις επιχειρήσεις ανταρτοπολέμου ώστε να μην ρισκάρει μεγάλη κατά μέτωπο μάχη με υπέρτερες αντίπαλες δυνάμεις, επιδιώκοντας κυρίως να εξοικονομήσεις δυνάμεις, να κουράσει τον εχθρό και να κερδίσει χρόνο για να εξασφαλίσει περαιτέρω ενίσχυση.

Επιπλέον, αντιλήφθηκε πλήρως την αδιαίρετη σχέση μεταξύ πολιτειότητας και υπεράσπισης της πολιτείας, κάτι απαραίτητο σε μεταβατικά στάδια εναλλαγής καθεστώτος ώστε να υπάρχει εσωτερική πολιτική νομιμοποίηση. Επίσης, η ίδρυση της Σχολής Ευελπίδων δείχνει την μεγάλη σημασία που απέδιδε στην παιδεία και την επιμόρφωση των νέων.

Με πληροφορίες από: Απόστολος Βακαλόπουλος “Νέα Ελληνική Ιστορία”, geetha.mil.gr, kapodistrias.info.

Διαβάστε επίσης: «Ελληνική Επανάσταση»: Η Γεωστρατηγική των Μεγάλων Δυνάμεων